Ευοίωνες χαρακτηρίζει η Εθνική Τράπεζα στην περιοδική έκδοση ”South Eastern Europe and Mediterranean Emerging Market Economies Bulletin”, τις προοπτικές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, καθώς και το 2005 ενισχύθηκε η θετική πορεία των μακροοικονομικών μεγεθών των χωρών της Ν.Α. Ευρώπης (Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία & Μαυροβούνιο και FYROM).

Είναι το πρώτο τεύχος του 2006 από τη σειρά ”Οικονομικές, Τραπεζικές & Χρηματοοικονομικές Εξελίξεις και Προοπτικές”.

Αποτελεί σύντομη επισκόπηση των μακροοικονομικών, χρηματοοικονομικών και τραπεζικών εξελίξεων για τις εξής εννέα χώρες: Αίγυπτο, Αλβανία, Βουλγαρία, Κύπρο, Ουκρανία, Ρουμανία, Σερβία και Μαυροβούνιο, Τουρκία και FYROM.

Η έρευνα αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο του γενικότερου ενδιαφέροντος της Τράπεζας για επέκταση των δραστηριοτήτων της στην ευρύτερη περιοχή και ανάδειξή της σε περιφερειακή δύναμη.



Σύμφωνα με την έρευνα, οι προοπτικές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΝΑΕ) συνεχίζουν να είναι ευοίωνες.

Ειδικότερα, το 2005, ενισχύθηκε η θετική πορεία των μακροοικονομικών μεγεθών των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία & Μαυροβούνιο και FYROM).

Η οικονομική ανάπτυξη διατηρήθηκε σε υψηλά, αλλά αισθητά χαμηλότερα του προηγούμενου έτους, επίπεδα (εκτίμηση για ανάπτυξη 4,6% έναντι 7,3% το 2004) κυρίως λόγω της σημαντικής αύξησης των εισαγωγών και των δυσμενών καιρικών συνθηκών.

Ο πληθωρισμός παρέμεινε σε μονοψήφιο νούμερο (8,8%) κυρίως λόγω ενίσχυσης ή/και σταθεροποίησης των νομισμάτων των κυριότερων χωρών της ΝΑΕ έναντι του ευρώ.

Ανησυχητική εξέλιξη αποτέλεσε η αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών σε 10,1% του ΑΕΠ περίπου, έναντι 9,1% το 2004 εξαιτίας, μεταξύ άλλων, της ενίσχυσης της εγχώριας ζήτησης, της διατήρησης υψηλών ρυθμών πιστωτικής επέκτασης (50% περίπου), της πραγματικής ανατίμησης των εγχώριων νομισμάτων και των υψηλών τιμών του πετρελαίου.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το έλλειμμα διευρύνθηκε παρά την εφαρμογή ουδέτερων δημοσιονομικών πολιτικών (έλλειμμα 0,1% του ΑΕΠ σε σχέση με 0,7% το 2004) και την σημαντική πτώση του δημοσίου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ (κατά 13 ποσοστιαίες μονάδες από το 2002 σε 33% στο 2005).

Πάντως, η χρηματοδότηση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών καλύφθηκε από αυξημένη εισροή άμεσων ξένων επενδύσεων, η προσέλκυση των οποίων ευνοήθηκε και από τις ευοίωνες οικονομικές και πολιτικές προοπτικές των ανωτέρω χωρών, καθώς και τις προσδοκίες για ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Συγκεκριμένα, οι εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων αυξήθηκαν κατά 20% περίπου σε 10,5 δισεκατ. δολάρια το 2005 και κάλυψαν 70% περίπου των ελλειμμάτων του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.

Κατά το 2006, στο πλαίσιο ενός περιβάλλοντος γενικευμένης αύξησης των επιτοκίων διεθνώς, βασική προτεραιότητα αλλά και πρόκληση της οικονομικής πολιτικής είναι η διατήρηση του συνδυασμού νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής με στόχο τη μείωση του διευρυνόμενου ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και την περαιτέρω αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων.

Όμως, πρέπει να επισημανθεί ότι ο ρόλος της νομισματικής πολιτικής περιορίζεται από εισροές κεφαλαίου και ανατίμηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας – εξελίξεις που δεν συμβάλλουν στη μείωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.

Εξάλλου, δεν αναμένεται πρόσθετη ενίσχυση του ρόλου της δημοσιονομικής πολιτικής, δεδομένου ότι αυτή είναι ήδη ιδιαίτερα περιοριστική, σε επίπεδα που είναι δύσκολο να περιοριστούν περαιτέρω.

Για το λόγο αυτό, αναμένεται ενίσχυση των συνθηκών πιστωτικής και νομισματικής συγκράτησης κυρίως με μέτρα αύξησης των ποσοστών των υποχρεωτικών καταθέσεων στην Κεντρική Τράπεζα (ιδιαίτερα των καταθέσεων σε συνάλλαγμα), επιβολή αυστηρών ορίων στο ρυθμό πιστωτικής επέκτασης και περιορισμό της δανειοδότησης των νοικοκυριών μέχρις ενός ποσοστού των εισοδημάτων τους.

Τα μακροοικονομικά δεδομένα των χωρών της ΝΑΕ αναμένεται να βελτιωθούν γενικά κατά το 2006 με επίτευξη μέσου ρυθμού αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ 5,5% περίπου, αποκλιμάκωση του πληθωρισμού σε 7,5% και επίτευξη, για πρώτη φορά, δημοσιονομικού πλεονάσματος (0,2% του ΑΕΠ).

Παράλληλα, αναμένεται περιορισμένη αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, σε 10,5% του ΑΕΠ, εξαιτίας της ανάκαμψης της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας και της δυσμενούς εξέλιξης των διεθνών τιμών του πετρελαίου, ενώ το 70% περίπου θα καλυφθεί και πάλι από εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων.

Η χρηματοπιστωτική διαμεσολάβηση θα συγκλίνει περαιτέρω προς την αντίστοιχη της Ευρωζώνης

Παρά την επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας και τις συνθήκες πιστωτικής συγκράτησης, το 2005 σημειώθηκε ενίσχυση της τραπεζικής διαμεσολάβησης στις χώρες της ΝΑΕ. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά την ενίσχυση των θεσμικών και διαρθρωτικών αλλαγών κατά τη διάρκεια των προηγούμενων ετών.

Πράγματι, το προηγούμενο έτος χαρακτηρίστηκε από υψηλούς ρυθμούς αύξησης των τραπεζικών καταθέσεων και χορηγήσεων – 32,5% και 48,1%, αντίστοιχα. Έτσι, ο λόγος των καταθέσεων προς το ΑΕΠ έφτασε στο τέλος του 2005 στο 29,1%, έναντι 20% το 2000, σηματοδοτώντας, μεταξύ άλλων, περαιτέρω ενίσχυση της εμπιστοσύνης προς το τραπεζικό σύστημα.

Παράλληλα, ακόμη πιο αξιοσημείωτη είναι η άνοδος του λόγου των χορηγήσεων προς το ΑΕΠ στο 24% στο τέλος του 2005, από 8,8% μόνο το 2000, κυρίως ως αποτέλεσμα της ραγδαίας αύξησης των χορηγήσεων λιανικής τραπεζικής. Συγκεκριμένα, οι χορηγήσεις προς τα νοικοκυριά κατέγραψαν μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 100% στο διάστημα των τελευταίων πέντε ετών, εξέλιξη που ενίσχυσε το μερίδιό τους, ως προς το ΑΕΠ, στο 9% στο τέλος του 2005 από 1,1% το 2000.

Όσον αφορά τις αγορές χρήματος και κεφαλαίου, το 2005 η απόδοση των δεικτών ομολόγων EURO NBG Bond Index (NBGBI) και USD NBGBI σημείωσε μικρή επιβράδυνση – 5% και 7%, αντίστοιχα, το 2005 έναντι 10,7% και 8,8% το 2004 – εξαιτίας της επίπτωσης από τη σύσφιξη των διεθνών συνθηκών ρευστότητας στη διάθεση των επενδυτών για ανάληψη κινδύνου στις αναδυόμενες αγορές.

Όμως, ο δείκτης χρηματαγορών NBGEI αυξήθηκε κατά 116% το 2005 έναντι 27,6% το 2004 ως αποτέλεσμα των ιδιαίτερα υψηλών αποδόσεων πολλών περιφερειακών χρηματιστηρίων.