Μαύρα σύννεφα συγκεντρώνονται από κάθε σημείο του ορίζοντα πάνω από την παγκόσμια οικονομία, υποστηρίζει ο Ν. Ρουμπινί. Από την ευρωζώνη, τις ΗΠΑ, την Κίνα και αλλού τα μηνύματα δείχνουν ότι το 2013 θα είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί καταφύγιο.

«Αρχικά, η κρίση στην ευρωζώνη χειροτερεύει. Το νόμισμα παραμένει πολύ ισχυρό και η εμπροσθοβαρής δημοσιονομική λιτότητα αυξάνει την ύφεση σε πολλά κράτη-μέλη, ενώ η αύξηση στην τιμή του πετρελαίου και η πιστωτική κρίση στην περιφέρεια υπονομεύουν τις προσπάθειες ανάκαμψης». Ο Ρουμπινί διαπιστώνει ότι το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα «βαλκανοποιείται», οι διασυνοριακές διατραπεζικές γραμμές χρηματοδότησης έχουν κοπεί και η ροή κεφαλαίων προς το βορρά μπορεί να μεταμορφωθεί σε πλήρη φυγή από τις περιφερειακές τράπεζες αν η Ελλάδα, όπως είναι πιθανό, οδηγηθεί σε άτακτη φυγή από το ευρώ τους επόμενους λίγους μήνες.

Όπως σημειώνει τα δημοσιονομικά βάρη και τα χρέη χειροτερεύουν καθώς τα spreads σε Ισπανία και Ιταλία επέστρεψαν σε μη βιώσιμα επίπεδα. «Η ευρωζώνη μπορεί να χρειαστεί μόνο μια διεθνή διάσωση τραπεζών, όπως πρόσφατα στην Ισπανία, αλλά επίσης μια πλήρη κρατική διάσωση σε μια στιγμή που τα τοίχη προστασίας στην ευρωζώνη και διεθνώς δεν είναι επαρκή για την στήριξη της Ισπανίας και της Ιταλίας. Ως αποτέλεσμα η άτακτη διάλυση του ευρώ παραμένει ως πιθανότητα».

Σοβαρά προβλήματα, όμως, εντοπίζει ο γνωστός οικονομολόγος και στις ΗΠΑ. «Οι οικονομικές επιδόσεις επιβραδύνονται με την ανάπτυξη το πρώτο τρίμηνο να είναι ένα φτωχό 1,9%, πολύ κάτω των δυνατοτήτων. Και η δημιουργία θέσεων εργασίας παραπαίει τον Απρίλιο και το Μάϊο. Επιπλέον, το πολιτικό αδιέξοδο γύρω από την δημοσιονομική προσαρμογή είναι πιθανό να συνεχιστεί, ανεξάρτητα από το αν ο Μπαράκ Ομπάμα ή Mitt Romney κερδίσει τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου.

Στην Κίνα, ο κ. Ρουμπινί διαπιστώνει ένα μη βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης το οποίο μπορεί να ανατραπεί το 2013 καθώς οι επενδύσεις περιορίζονται και οι αλλαγές για την τόνωση της ζήτησης είναι πολύ λίγες και έρχονται πολύ αργά.

«Η υποχώρηση της οικονομικής ανάπτυξης σε ΗΠΑ, ευρωζώνη και Κίνα ήδη αποτελεί τροχοπέδη για άλλες αναδυόμενες αγορές που στηρίζουν την εμπορική και οικονομική τους πορεία στις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ενωση (αυτό σημαίνει ότι η αποσύνδεση δεν έχει συμβεί). Την ίδια στιγμή η απουσία δομικών μεταρρυθμίσεων στις αναδυόμενες οικονομίες σε συνδυασμό με την κίνηση τους προς ένα ανώτερο επίπεδο καπιταλισμού παρεμποδίζει την ανάπτυξη και μειώνει την ανθεκτικότητα τους».

Όπως διαπιστώνει ο Ν. Ρουμπινί, πηγή κινδύνου είναι και η Μέση Ανατολή. Τα πυρηνικά του Ιραν είναι ένα θέμα που «καίει» και πιθανά θα φτάσει σε σημείο βρασμού το 2013. Οι συνομιλίες που διεξάγονται πιθανότατα δεν θα αποδώσουν και το ερώτημα είναι αν αυτό θα οδηγήσει σε στρατιωτική αντιπαράθεση το 2013, κάτι που θα οδηγήσει σε εκτίναξη των τιμών στο πετρέλαιο και θα πυροδοτήσει παγκόσμια ύφεση.

«Σε σχέση με το 2008-2009, οπότε οι πολιτικοί είχαν περιθώρια δράσης, δημοσιονομικά και νομισματικά, τώρα ξεμένουν από πολιτικές επιλογές (ή περισσότερο κυνικά δεν έχουν λαγούς να βγάλουν από το καπέλο). Οι νομισματικές επιλογές περιορίζονται από τα σχεδόν μηδενικά επιτόκια και τους συνεχείς γύρους πιστωτικής χαλάρωσης. Οι οικονομίες και οι αγορές δεν αντιμετωπίζουν πλέον κυρίως πρόβλημα ρευστότητας αλλά κρίσεις πιστωτικές και αφερεγγυότητας», σημειώνει.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η δυνατότητα να γίνει τείχος προστασίας το οποίο θα διασώσει τράπεζες περιορίζεται από τις πολιτικές και την αδυναμία χωρών στα όρια της χρεοκοπίας να απορροφήσουν επιπλέον ζημιές από τα τραπεζικά τους συστήματα. Ως αποτέλεσμα το κρατικό ρίσκο μετατρέπεται σε τραπεζικό ρίσκο. Κυρίως στην ευρωζώνη τα κράτη φορτώνουν όλο και μεγαλύτερο κομμάτι από το κρατικό χρέος στους ισολογισμούς των τραπεζών.

«Για να αποφύγουμε ένα ανεξέλεγκτο αποτέλεσμα στην ευρωζώνη η σημερινή δημοσιονομική λιτότητα πρέπει να είναι περισσότερο σταδιακή και να εφαρμοστεί δημοσιονομική ένωση με ενοποίηση χρεών (ευρωομόλογα). Επιπρόσθετα, μια πλήρης τραπεζική ένωση, αρχίζοντας από την πανευρωπαϊκή εγγύηση καταθέσεων, πρέπει να ξεκινήσει, ενώ πρέπει να εξεταστούν και κινήσεις προς μεγαλύτερη πολιτική ολοκλήρωση, ακόμα και αν η Ελλάδα φύγει από το ευρώ».

Δυστυχώς, διαπιστώνει ο Ρουμπινί η Γερμανία αρνείται όλα τα παραπάνω μέτρα φοβούμενη το ρίσκο οι φορολογούμενοι της να εκτεθούν σε μεγαλύτερα οικονομικά, δημοσιονομικά και τραπεζικά ρίσκα. «Ως αποτέλεσμα η πιθανότητα για μια καταστροφή στην ευρωζώνη αυξάνει», διαπιστώνει. Καθώς, όμως, το σύννεφο πάνω από την ευρωζώνη είναι το μεγαλύτερο αλλά όχι το μοναδικό που απειλεί την παγκόσμια οικονομία μάλλον θα πρέπει να κλείσουμε καλά τις μπουκαπόρτες…