Οι επτά παγίδες στη φορολογική δήλωση

Πώς οι αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης ανεβάζουν τον φόρο. Οι εκπλήξεις που περιμένουν τους φορολογούμενους και οι τακτικές για την αποφυγή της επιβάρυνσης. Γράφει ο Π. Παντελής.

Δημοσιεύθηκε: 24 Μαΐου 2012 - 07:51

του Παναγιώτη Παντελή*

Η λέξη μεσοπρόθεσμο έχει πια μπει στη ζωή μας. Αλλά ας δούμε μία από τις πτυχές του στην καθημερινότητά μας.

Ο νόμος 3986/2011 (ΦΕΚ Α’ 152/1-7-2011) με τίτλο «Επείγοντα μέτρα εφαρμογής Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012 - 2015» έφερε σημαντικές αλλαγές εκτός των άλλων και στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων.

Ο νόμος αυτός έφερε αλλαγές στον νόμο 3842/2010 όσον αφορά τις αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης και στο πόθεν έσχες.

Σύμφωνα λοιπόν με τον 3986/2011, ορίζεται η αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης.

1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΚΥΡΙΑΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ Ή ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ

ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ	2011 €/Τ.Μ.	2010 €/Τ.Μ.
ΜΕΧΡΙ 80 Τ.Μ.	40€	30€
81 ΕΩΣ 120	65€	50€
121 ΕΩΣ 200	110€	80€
201 ΕΩΣ 300	200€	150€
301 - ΑΝΩ	400€	300€

Τα ως άνω ποσά ισχύουν για κατοικίες για τις οποίες η τιμή ζώνης είναι μέχρι 2.799€ ανά τ.μ.
Για τιμή ζώνης από 2.800 έως 4.999€ προσαύξηση 40%.
Για τιμή ζώνης από 5.000€ άνω προσαύξηση 70%.

Όλα τα παραπάνω προσαυξάνονται κατά 20% σε περίπτωση μονοκατοικίας.

Όλοι οι βοηθητικοί χώροι ανεξαρτήτως μεγέθους έχουν οριστεί στα 40€ ανά τ.μ.

Για τις δευτερεύουσες εξοχικές ή μη κατοικίες ο υπολογισμός γίνεται όπως της κύριας κατοικίας λαμβάνοντας υπ’ όψιν το ήμισυ της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης.

Το ως άνω τεκμήριο διαβίωσης ισχύει τόσο για τις ιδιόκτητες όσο και για τις μισθωμένες κατοικίες, ή γι' αυτές που έχουν παραχωρηθεί δωρεάν σε κάποιον για να κατοικεί.

2. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ

ΕΩΣ 1.200 κ.εκ. - 400€
ΑΠΟ 1.200 - 2.000 κ.εκ. - 600€/ανά 100 κ.εκ.
ΑΠΟ 2.001 - 3.000 κ.εκ. - 900€/ανά 100 κ.εκ.
ΑΠΟ 3.001 - ΑΝΩ κ.εκ. - 1.200€/ανά 100 κ.εκ.

Τα παραπάνω ποσά μειώνονται με βάση την παλαιότητα ως εξής:
-30% για αυτοκίνητα από 5 έως και 10 χρόνια.
-50% για αυτοκίνητα από 10 χρόνια και άνω.

3. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ

Για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου η δαπάνη προσδιορίζεται με βάση τα μέτρα ολικού μήκους ως εξής:
-Έως 5 μέτρα 4.000€.
-Άνω των 5 μέτρων το ποσό προσαυξάνεται κατά 2.000€ το μέτρο.

4. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΠΙΣΙΝΑΣ

Η δαπάνη ορίζεται:
-160€ το τετραγωνικό μέτρο έως 60 τ.μ.
-320€ το τετραγωνικό μέτρο άνω 60 τ.μ.

Σε περίπτωση εσωτερικής πισίνας το ποσό διπλασιάζεται

5. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΟΙΚΙΑΚΩΝ ΒΟΗΘΩΝ, ΟΔΗΓΩΝ κ.ά.

Λαμβάνεται υπ’ όψιν η αντικειμενική που καταβάλλεται και η οποία ορίζεται στο κατώτατο όριο αμοιβής όπως αυτό προσδιορίζεται από την αντίστοιχη κατηγορία εργαζομένου.

Εξαιρούνται οι δαπάνες που καταβάλλονται όταν απασχολείται μία μόνο οικιακή βοηθός καθώς και η δαπάνη που καταβάλλει φορολογούμενος που βαρύνεται από αναπηρία 67% και άνω και έχει διανοητική καθυστέρηση, φυσική αναπηρία ή είναι ηλικίας άνω των 65 ετών.

6. ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

Λαμβάνεται υπ’ όψιν η δαπάνη που καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης.

7. ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ

Σε κάθε φορολογούμενο ορίζεται ένα επιπλέον ποσό ως εξής:

-3.000€ για άγαμο.
-5.000€ για έγγαμο.

Το άθροισμα των ανωτέρω ποσών μαζί με τυχόν αγορές, ανέγερση κατοικιών, δόσεις δανείων κ.τ.λ. θα αποτελέσει το φορολογητέο εισόδημά μας για το οποίο θα φορολογηθούμε αν αυτό είναι μεγαλύτερο από τα πραγματικά μας εισοδήματα.

Πώς μπορεί να αποφύγει κάποιος την πληρωμή φόρου στο τεκμαρτό εισόδημα όταν αυτό είναι μεγαλύτερο του πραγματικού;

Ο ίδιος ο νόμος προβλέπει κάποιες περιπτώσεις κατά τις οποίες το τεκμαρτό εισόδημα μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο όταν συντρέχουν κάποια περιστατικά για τον υπόχρεο:

α) όταν υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία (όχι οι μόνιμοι αξιωματικοί)
β) όταν είναι φυλακισμένος
γ) όταν νοσηλεύεται σε νοσοκομείο ή κλινική
δ) όταν είναι άνεργος και δικαιούται επίδομα ανεργίας.
ε) όταν συγκατοικεί με συγγενείς α΄ βαθμού και αποδεδειγμένα οι συγγενείς συμβάλλουν στις δαπάνες και έχουν εισόδημα από εμφανείς πηγές
στ) όταν είναι ορφανός και έχει στην κυριότητά του αυτ/τα από κληρονομιά
ζ) όταν προσκομίσει στοιχεία και αποδείξει ότι για λόγους ανωτέρας βίας έχει πραγματοποιήσει δαπάνη μικρότερη από την αντικειμενική.

Ακόμα και σε περίπτωση όπου κάποιος δεν μπορεί να ενταχθεί στις πιο πάνω κατηγορίες, έχει ακόμα κάποιες δυνατότητες.

Σύμφωνα λοιπόν με την παρ. 2 του αρθ. 19 του ΚΦΕ, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του από την παράγραφο 7 του αρθ. 3 του 3842/2010, για εισοδήματα που αποκτώνται ή για δαπάνες που πραγματοποιούνται κατά περίπτωση από την 1η/1/2010 και μετά, η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων καλύπτεται ή περιορίζεται μεταξύ άλλων με ανάλωση κεφαλαίου που αποδεδειγμένα έχει φορολογηθεί κατά τα προηγούμενα έτη ή νόμιμα έχει απαλλαγεί από τον φόρο και ο φορολογούμενος μπορεί να επικαλεστεί τέτοια ποσά εκτός από τα πραγματικά εισοδήματα προηγούμενων ετών που μπορεί ακόμη να θεωρηθούν ποσά που προέρχονται από πώληση περιουσιακών στοιχείων, εισαγωγή χρηματικών κεφαλαίων από το εξωτερικό, δάνεια, δωρεές, γονικές παροχές, κέρδη λαχείων κ.τλ.

Βέβαια, τα ποσά αυτά προκύπτουν από τον συμψηφισμό των θετικών και των αρνητικών στοιχείων της κάθε χρονιάς με τις φορολογικές «ιδιαιτερότητες» που ισχύουν για κάθε προηγούμενο έτος αντίστοιχα.

Το παρόν άρθρο προσπάθησε να δώσει τις γενικές κατευθύνσεις που πρέπει να προσέξουν οι φορολογούμενοι κατά την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων οικονομικού ετους 2012.

Σίγουρα δεν μπορεί να καλύψει τις χιλιάδες περιπτώσεις και απορίες που προκύπτουν από τον νόμο.

Θεωρώ όμως σημαντικό να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν, διότι με τη μείωση του αφορολογήτου και τη μερική κατάργηση των φοροαπαλλαγών πολλές χιλιάδες μικρομεσαίοι σε συνάρτηση με τη μείωση του τζίρου τους και των καθαρών τους κερδών θα βρεθούν προ εκπλήξεως λαμβάνοντας το εκκαθαριστικό τους σημείωμα.

* Ο κ. Παναγιώτης Παντελής είναι φοροτεχνικός.