Από τις οικονομίας του πυρήνα της ευρωζώνης, η Γερμανία είναι το σημαντικότερο μέλος, όμως τόσο η ίδια, όσο και η Γαλλία και η Ολλανδία θα έχουν να αντιμετωπίσουν σημαντικές πολιτικές προκλήσεις τους επόμενους μήνες.

Η υπογραφή του Δημοσιονομικού Συμφώνου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μια απόφαση για αύξηση των πόρων διάσωσης έχουν ευρύτερη σημασία για την Ευρώπη και θα δείξουν το πόσο ισχυρός είναι ο κυβερνητικός συνασπισμός της Γερμανίας. Αν και το Βερολίνο απαιτεί μεγαλύτερη δημοσιονομική ευθύνη από άλλες χώρες, η στήριξη για τέτοια μέτρα στο εσωτερικό της Γερμανίας θα «δοκιμαστεί» στις τοπικές εκλογές.

Η Γερμανία είναι η μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης και η πιο σημαντική για την σταθερότητα του ευρώ. Είναι μια από τις τέσσερις χώρες της ευρωζώνης που εξακολουθούν να αξιολογούνται με ΑΑΑ και ο μεγαλύτερος εγγυητής των δυο ευρωπαϊκών Ταμείων Διάσωσης.

Στο EFSF η Γερμανία εγγυάται σχεδόν το 30% του συνόλου των 726 δισ. ευρώ, ενώ θα εγγυηθεί το 27% του κεφαλαίου και των εγγυήσεων στον νέο μηχανισμό ESM. Έχοντας διευρύνει την οικονομική της επιρροή στην υπόλοιπη Ευρώπη μέσω της κοινής αγοράς και του κοινού νομίσματος, η Γερμανία δημιουργεί περισσότερο εγχώριο πλούτο και αποδυναμώνει τις λιγότερο ανταγωνιστικές ευρωπαϊκές οικονομίες.

Η Γερμανία χρειάζεται την υπόλοιπη Ευρώπη ως εξαγωγική αγορά για την βιομηχανική της βάση. Η διασφάλιση της συνέχειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ευρώ αποτελούν την κορυφαία προτεραιότητα και ως εκ τούτου η Γερμανία πρέπει να συνεχίσει να στηρίζει οικονομικά την περιφέρεια –λειτουργώντας ως προορισμός για εργάτες και προϊόντα και σταθεροποιώντας το κοινό νόμισμα μέσω της οικονομικής της επιρροής- προκειμένου να επιτρέψει στις περιφερειακές οικονομίες να συνεχίσουν να καταναλώνουν γερμανικά προϊόντα.

Από την αρχή της κρίσης χρέους της Ευρώπης το 2010, όταν η Ελλάδα έλαβε το πρώτο πακέτο διάσωσης, η Γερμανία έχει συνδέσει την παροχή οικονομικής βοήθειας προς τις προβληματικές χώρες με τη δημοσιονομική ευθύνη και τον στενότερο έλεγχο των κρατικών οικονομικών. Οι γερμανικές πιέσεις για περισσότερα μέτρα λιτότητας σε αντάλλαγμα για την βοήθειά της, μπορεί να είναι πολιτικά αμφιλεγόμενες, ιδιαίτερα αν θεωρηθεί ότι οι απαιτήσεις της Γερμανίας είναι μονομερείς.

Πανευρωπαϊκά μέτρα και εγχώρια πολιτική σκηνή

Ο τρικομματικός κυβερνητικός συνασπισμός του οποίου ηγείται η καγκελάριος Angela Merkel θα χρειαστεί τα δυο τρίτα και των δυο κοινοβουλευτικών σωμάτων προκειμένου να επικυρώσει τη Δημοσιονομική Συνθήκη που υπέγραψαν στις 2 Μαρτίου οι ηγέτες 25 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Συνθήκη, στο πλαίσιο της οποίας οι κυβερνήσεις πρέπει να αναλάβουν μεγαλύτερη δημοσιονομική ευθύνη, μπορεί να θεωρηθεί γερμανική πρωτοβουλία. Το γερμανικό κοινοβούλιο αναμένεται να ψηφίσει επί του θέματος μέχρι τα τέλη Μαΐου. Η αντιπολίτευση στη Γερμανία δεν θα εμποδίσει την διαδικασία της επικύρωσης, όμως υπάρχουν ερωτηματικά αναφορικά με το κατά πόσο η αντιπολίτευση θα μπορέσει να αποδυναμώσει τον συνασπισμό της Merkel και να εξασφαλίσει παραχωρήσεις από την κυβέρνηση σε αντάλλαγμα για την στήριξη της Δημοσιονομικής Συνθήκης.

Η Angela Merkel θα πρέπει επίσης να αποφασίσει εάν θα πρέπει να συνδυαστούν το EFSF και το ESM. Και αυτό όμως θα χρειαστεί την κοινοβουλευτική στήριξη. Μέχρι τώρα, η στάση της Γερμανίας ήταν ότι το νέο Ταμείο, το ESM, με χρηματοδοτικό όγκο 500 δισ. ευρώ, είναι αρκετό. Όμως, οι πιέσεις προς την Γερμανία για συνδυασμό των δυο Ταμείων έχουν αυξηθεί. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και οι χώρες εκτός Ευρώπης έχουν δηλώσει πως θα στηρίξουν τους ευρωπαίους μόνο εάν δείξουν μεγαλύτερη οικονομική προσήλωση στον τερματισμό της κρίσης.

Η λιτότητα και οι περιφερειακές εκλογές της Γερμανίας

Η τελευταία πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση της Merkel αυτό το τρίμηνο θα είναι οι εγχώριες περιφερειακές εκλογές. Μετά την κατάρρευση της κυβέρνησης μειοψηφίας της οποίας ηγούνταν το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα και οι Πράσινοι, το κρατίδιο της Βόρειας Ρινανίας-Βεστφαλιας κήρυξε πρόωρες εκλογές. Οι εκλογές πρέπει να πραγματοποιηθούν μέσα στις επόμενες 60 ημέρες. Επιπλέον, οι εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στην Σααρλαντι στις 25 Μαρτίου έδειξαν την αποδυνάμωση του συνασπισμού της Μέρκελ, ενώ πρόκληση αποτελούν και οι επερχόμενες εκλογές στην Σλεσβιγκ-Χολσταϊν, στις 6 Μαΐου.

Τα αποτελέσματα αυτών των εκλογών δεν θα επηρεάσουν άμεσα την κυβέρνηση της Merkel, ωστόσο, καθώς θα προετοιμάζεται για τις εθνικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν στα τέλη του 2013, η γερμανίδα καγκελάριος θα πρέπει να εξετάσει το πώς να προσελκύσει ψηφοφόρους από την Δεξιά και πώς να ικανοποιήσει τα κόμματα της αντιπολίτευσης προκειμένου να διατηρήσει την πιθανότητα εύρεσης νέου εταίρου για τον συνασπισμό της, που θα αντικαταστήσει το κόμμα των Ελεύθερων Δημοκρατών. Οι Ελεύθεροι Δημοκράτες αναμένεται να αποδυναμωθούν ακόμα περισσότερο στις επερχόμενες περιφερειακές εκλογές και ενδέχεται να μην συμπεριληφθούν καν στα περιφερειακά κοινοβούλια μετά τις ψηφοφορίες. Και προκειμένου να υπάρξουν υπαναχωρήσεις ως προς τα κόμματα της αντιπολίτευσης, η Merkel πιθανότατα θα πρέπει να επανεξετάσει τη στάση της σε ότι αφορά τη λιτότητα, τουλάχιστον στο εσωτερικό της χώρας.

Οι απαιτήσεις της Γερμανίας για λιτότητα στις χώρες της ευρωπεριφέρειας εξυπηρετούν έναν εσωτερικό σκοπό, και αυτός είναι να γίνει πιο «εύπεπτο» για τους γερμανούς ψηφοφόρους το θέμα της χρήσης ευρωπαϊκών πόρων για τη διάσωση άλλων χωρών. Η στρατηγική αυτή φαίνεται να είναι αποτελεσματική μέχρι στιγμής, όπως δείχνουν και τα επίπεδα δημοφιλίας της Merkel. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι οι Γερμανοί θέλουν να επιλέξουν και για τους εαυτούς τους τον δρόμο της λιτότητας. Οι περιφερειακές εκλογές πιθανότατα θα δείξουν μια αυξανόμενη δημοτικότητα των κομμάτων που δεν θέλουν τόση λιτότητα όση προωθεί η κυβέρνηση της Merkel.

Η αντίδραση στην ευρύτερη Ευρώπη

Οι χώρες της περιφέρειας της Ευρώπης μάλλον θα χαλαρώσουν την επιβολή των μέτρων λιτότητας στο διάστημα που η γερμανική κυβέρνηση θα προσπαθεί να χειριστεί τα εσωτερικά της θέματα. Επειδή η Γερμανία πρέπει να αποτρέψει την κατάρρευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωζώνης, η Merkel δεν έχει το περιθώριο να μην δώσει βοήθεια ή να μην αυξήσει τη δύναμη πυρός των Ταμείων Διάσωσης για να πιέσει τις προβληματικές χώρες να «σφίξουν» τους προϋπολογισμούς τους.

Την καλύτερη στήριξη στη Merkel σε ό,τι αφορά την επιβολή λιτότητας στη Γερμανία και στην υπόλοιπη Ευρώπη, θα την δώσουν οι πιέσεις από την αγορά. Η αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων το 2010 και το 2011 ήταν τόσο ακραία που έγινε πολύ ακριβό για την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία να δανειστούν από τις διεθνείς αγορές. Οι χώρες έπρεπε να ζητήσουν τη βοήθεια του ΔΝΤ και της ΕΕ και αναγκάστηκαν να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις και μέτρα λιτότητας που τους επιβλήθηκαν από το εξωτερικό. Ο φόβος του αποκλεισμού από τις διεθνείς αγορές οδήγησε χώρες από όλη την Ευρώπη να ανακοινώσουν μέτρα λιτότητας και να εφαρμόσουν οικονομικές μεταρρυθμίσεις σε μια προσπάθεια να τονίσουν την ικανότητά τους να μειώσουν τα ελλείμματα και τα χρέη τους και να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη των αγορών.

Ωστόσο, από τον Δεκέμβριο του 2011, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει παράσχει στον ευρωπαϊκό χρηματοοικονομικό κλάδο δυο μακροπρόθεσμα δάνεια. Οι τράπεζες χρησιμοποίησαν αυτό το «φρέσκο ρευστό» για να αγοράσουν ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα, κάτι που οδήγησε σε μείωση των αποδόσεων των ομολόγων. Αυτή η τάση είναι πιθανό να συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες.

Η κυβέρνηση της Merkel θα είναι απασχολημένη με την εσωτερική πολιτική τους επόμενους μήνες. Καθώς οι εκλογές θα δοκιμάσουν την δημοφιλία των μέτρων λιτότητας στη Γερμανία και οι πιο περιορισμένες πιέσεις από την αγορά θα κάνουν τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις να φανούν λιγότερο επείγουσες σε άλλες περιοχές της Ευρώπης, η κυβέρνηση της Merkel θα έχει μικρότερη αξιοπιστία όταν θα ζητά μεγαλύτερη δημοσιονομική ευθύνη στο εξωτερικό.