της Έλενας Λάσκαρη *

Δυνατές συγκινήσεις για την αγορά ”υπόσχεται” το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων της κυβέρνησης για το επόμενο έτος, ενώ μέχρι το τέλος του 2004 δεν θα πρέπει να αναμένονται εκπλήξεις.

Ο ”Μ” παρουσιάζει τα σχέδια του οικονομικού επιτελείου για τις αποκρατικοποιήσεις του 2005, οι οποίες στη... χειρότερη περίπτωση θα αποδώσουν έσοδα ύψους 1,6 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό.

”Ο στόχος είναι απολύτως εφικτός και μπορεί να υπερκεραστεί στον βαθμό που η συγκυρία είναι ευνοϊκή”, δηλώνει ο υφυπουργός Οικονομίας κ. Πέτρος Δούκας, ενώ επανειλημμένα ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών έχει τονίσει την πρόθεση της κυβέρνησης για ”γνήσιες αποκρατικοποιήσεις με αποφασιστικότητα”. Αυτό, άλλωστε, κατέστη σαφές με τα δύο μέχρι σήμερα δείγματα γραφής της κυβέρνησης στο μέτωπο των αποκρατικοποιήσεων.

Δύο μέρες μετά τον Δεκαπενταύγουστο, σε συνθήκες άκρας μυστικότητας, ανακοινώθηκε η πώληση του 8,21% των μετοχών των Ελληνικών Πετρελαίων στην εταιρεία Paneuropean έναντι συνολικού τιμήματος 191,859 εκατομμυρίων ευρώ.

Την περασμένη εβδομάδα, και πάλι σε συνθήκες άκρας μυστικότητας -προκειμένου να μην επηρεαστεί η κεφαλαιαγορά και δοθούν αφορμές κερδοσκοπίας- διατέθηκε σε ξένους και Έλληνες θεσμικούς επενδυτές το 7,46% των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας, κίνηση που απέφερε στα ταμεία του Δημοσίου 562,435 εκατομμύρια ευρώ.

Η κυβέρνηση δεν δίστασε να προχωρήσει στον πλήρη ”απογαλακτισμό” της Εθνικής από το Δημόσιο, φιλοσοφία η οποία διαπνέει και το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων του επόμενου έτους. Όπου ο ιδιωτικός τομέας εκτιμάται ότι θα είναι ”καλύτερος επιχειρηματίας” από το Δημόσιο, η πλήρης αποχώρηση του τελευταίου θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη, εφόσον βεβαίως δεν συντρέχουν λόγοι εθνικής ασφάλειας (ΟΤΕ για παράδειγμα).

”Οι εκπλήξεις για φέτος τελείωσαν”, δηλώνει αρμόδιο στέλεχος του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, συμπληρώνοντας ότι το μόνο που αναμένεται έως το τέλος του έτους είναι η πώληση του 35% της ΔΕΠΑ στην ισπανική Gaz Natural. Οι διαπραγματεύσεις με τους εκπροσώπους της ισπανικής εταιρείας εξακολουθούν να βρίσκονται σε εξέλιξη και όπως διαβεβαιώνει αρμόδιο στέλεχος ”το ενδιαφέρον παραμένει”.

Το ίδιο στέλεχος διευκρινίζει ότι η ολοκλήρωση της συμφωνίας καθυστερεί εξαιτίας ”εσωτερικών ρυθμιστικών θεμάτων, που κυρίως έχουν σχέση με το κανονιστικό πλαίσιο της αγοράς φυσικού αερίου τα επόμενα χρόνια”.

Οι εκπρόσωποι της ισπανικής εταιρείας φέρονται να επιθυμούν να γνωρίζουν επακριβώς τι θα ισχύσει στην ελληνική αγορά φυσικού αερίου. Η κυβέρνηση δεν προτίθεται να προχωρήσει στην κατάθεση σχετικού νομοσχεδίου, αλλά θα προχωρήσει σε συμφωνίες κυρίων με τους εκπροσώπους της Gaz Natural.

Στο κυβερνητικό στρατόπεδο υπάρχει αισιοδοξία ότι η πώληση θα ολοκληρωθεί έως το τέλος του έτους -το αργότερο το πρώτο δίμηνο του 2005- και θα αποφέρει στα ταμεία του Δημοσίου περί τα 300 εκατ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το οικονομικό επιτελείο έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο αύξησης της συμμετοχής των Ελληνικών Πετρελαίων στο μετοχικό κεφάλαιο της ΔΕΠΑ.

Επί της ουσίας, τα έσοδα αποκρατικοποιήσεων φέτος, αν κλείσει η συμφωνία της ΔΕΠΑ, μόλις που θα ξεπεράσουν το 1 δισ. ευρώ, έναντι 3,150 δισ. ευρώ το περασμένο έτος.

* Τα ”βαριά” χαρτιά

Το 2005 οι προβολείς των αποκρατικοποιήσεων θα στραφούν στις τράπεζες. Η κυβέρνηση έχει διακηρύξει τη θέση της για αποχώρηση του Δημοσίου από το τραπεζικό σύστημα με εξαίρεση την Αγροτική Τράπεζα. Η κίνηση με την Εθνική αποδεικνύει το αληθές των προθέσεών της. Επόμενο βήμα θα αποτελέσει η Εμπορική Τράπεζα.

Το υπουργείο Οικονομίας θα προχωρούσε άμεσα στην πώληση του εναπομείναντος υπό τον έλεγχο του Δημοσίου ποσοστού 9,4% το οποίο βρίσκεται στο χαρτοφυλάκιο της ΔΕΚΑ, αλλά είναι σαφές ότι προηγουμένως θα πρέπει να επιλυθεί ο ”βραχνάς” του ασφαλιστικού των τραπεζών.

Πρόκειται ουσιαστικά για ζήτημα το οποίο θα πρέπει να κλείσει άμεσα, καθώς η επερχόμενη εφαρμογή των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων απειλεί να τινάξει στον αέρα τους ισολογισμούς των τραπεζών. Στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, εντάσσονται και οι διαδοχικές συναντήσεις του πρωθυπουργού κ. Κ. Καραμανλή με τον υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών κ. Γ. Αλογοσκούφη και τους επικεφαλής της Εθνικής και της Εμπορικής, αλλά και τον πρόεδρο της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών κ. Γ. Κωστόπουλο.

Σχετική πρωτοβουλία ανέλαβε ήδη ο πρόεδρος της Εμπορικής, παρουσιάζοντας πρόταση λύσης του ασφαλιστικού προβλήματος στους εργαζομένους της τράπεζας. Στην πρόταση προβλέπεται και η συμμετοχή του Δημοσίου στην κάλυψη του ”ανοίγματος”.

Στο σημείο αυτό στους κόλπους της κυβέρνησης υπάρχουν ενστάσεις. Κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος υποστηρίζει ότι ”δεν είναι δουλειά του Δημοσίου να πληρώσει το κόστος επίλυσης του ασφαλιστικού προβλήματος των τραπεζών”. Ωστόσο, το πόσα βάρη θα επωμιστεί ο προϋπολογισμός και αν θα γίνει αυτό θα το αποφασίσει ο πρωθυπουργός.

Για την Εμπορική, τον πρώτο λόγο ή, καλύτερα, το δικαίωμα της πρώτης άρνησης έχει η Credit Agricole, η οποία μετέχει ήδη στην τράπεζα. Αν η πρόταση που θα υποβάλει, όμως, δεν κριθεί συμφέρουσα για το Δημόσιο, όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά, με εξαίρεση αυτό της σύμπραξης με ελληνική τράπεζα. Εξαρχής, ο κ. Γιώργος Αλογοσκούφης είχε ταχθεί κατά ενδεχόμενων συγχωνεύσεων μεταξύ των μεγάλων ελληνικών τραπεζών.

Το επόμενο βήμα εντός του πρώτου εξαμήνου του επόμενου έτους αφορά στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Τα σχέδια της κυβέρνησης αφορούν σε εισαγωγή του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου σε ποσοστό 25% στο χρηματιστήριο. Υπάρχουν όμως και διαφορετικές απόψεις. Επί τάπητος στο Μέγαρο Μαξίμου έχει τεθεί και ζήτημα πλήρους ιδιωτικοποίησης του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, εγχείρημα που προσκρούει στις αναμενόμενες έντονες αντιδράσεις από πλευράς των εργαζομένων.

Πολιτικά, πάντως, η κυβέρνηση δεν θα είχε πρόβλημα να προχωρήσει σε πλήρη ιδιωτικοποίηση, αφού και η προηγούμενη κυβέρνηση κάτι αντίστοιχο είχε επιχειρήσει. Το δέλεαρ είναι ισχυρό, καθώς η πλήρης ιδιωτικοποίηση εκτιμάται ότι θα απέφερε κεφάλαια ύψους 2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Μέχρι στιγμής, πάντως, παραμένει η επιλογή της εισαγωγής στο Χρηματιστήριο Αθηνών.

* Η ΔΕΗ και ο ΟΤΕ

Για τη ΔΕΗ και την ΕΥΔΑΠ τα συναρμόδια υπουργεία Ανάπτυξης και ΠΕΧΩΔΕ δεν φαίνονται ”ζεστά” για αλλαγές. Το επόμενο έτος, σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, το οικονομικό επιτελείο δεν προτίθεται να ”αγγίξει” τη ΔΕΗ, ενώ για την ΕΥΔΑΠ δεν υπάρχουν ακόμα ”ώριμες” σκέψεις, όπως τονίζουν αρμόδια στελέχη.

Εξελίξεις όμως δεν αποκλείονται στο μέτωπο του ΟΤΕ, αν και οριστικές αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί ακόμα. ”Υπάρχει κινητικότητα στην αγορά, η οποία ζητεί να εξεταστεί το θέμα. Υπάρχουν ενδιαφερόμενοι που ρωτάνε διεθνώς”, δηλώνει στον ”Μ” ο κ. Πέτρος Δούκας. Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι ο υπουργός Οικονομίας, ερωτηθείς κατά το παρελθόν, είχε αφήσει όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά, πλην αυτό της εκχώρησης του management.

Μεταξύ των ενδεχομένων που εξετάζονται είναι η σύναψη νέου ομολογιακού δανείου με αντίκρισμα μετοχές σε ποσοστό 3% του κεφαλαίου του Οργανισμού. Πιθανότερο όμως θεωρείται οι όποιες κινήσεις να λάβουν χώρα το επόμενο καλοκαίρι, οπότε λήγει ένα ακόμα ομολογιακό δάνειο που αντιστοιχεί σε μετοχικό κεφάλαιο 10%. Τότε το Δημόσιο θα μπορεί να προχωρήσει στη διάθεση ενός ”καλού” πακέτου στην αγορά.

* Ο ΟΠΑΠ

Το δεύτερο εξάμηνο του επόμενου έτους το ”καλό χαρτί” των αποκρατικοποιήσεων θα είναι ο ΟΠΑΠ. Η συμμετοχή του Δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο του Οργανισμού υπερβαίνει το 51% και στις προθέσεις του οικονομικού επιτελείου είναι η συμμετοχή αυτή να μειωθεί στο 34%, προκειμένου να διασφαλίσει τον έλεγχο της καταστατικής μειοψηφίας.

Δεδομένου όμως ότι πρόκειται για μονοπωλιακή αγορά, εξετάζονται οι επιπτώσεις μιας τέτοιας κίνησης τόσο στον Οργανισμό όσο και στην τιμή της μετοχής, ενώ δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμα αν θα επιλεγεί η πώληση πακέτου σε θεσμικό επενδυτή ή η διάθεση μέσω δημόσιας εγγραφής.

...Και οι τολμηρές ιδέες

Στην Επιτροπή Αποκρατικοποιήσεων έχουν τεθεί επί τάπητος και ”τολμηρές” ιδέες, όπως για παράδειγμα η πλήρης ιδιωτικοποίηση του διεθνούς αερολιμένα ”Ελ. Βενιζέλος”, το 51% του οποίου ελέγχεται από τη Hohctief, ή ακόμα και η πλήρης αποκρατικοποίηση του Καζίνου Πάρνηθας (αν και οι τελευταίες εξελίξεις περιπλέκουν την κατάσταση). Προτάσεις έχουν υποβληθεί και για διάθεση νέου πακέτου μετοχών του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς, εντός του 2005.

Bonus-έσοδα στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων θα προκύψουν το επόμενο έτος από την αξιοποίηση των Ολυμπιακών Ακινήτων, για τα οποία η μόνη απόφαση που έχει ληφθεί μέχρι στιγμής προβλέπει ότι στην περίπτωση παραχώρησης της εκμετάλλευσης (μακροχρόνια μίσθωση, sale and lease back) ή και πώλησής τους θα προβλέπεται η παραχώρηση δωρεάν χρόνου χρήσης τους από τους ιδιώτες στους δήμους και τις αθλητικές ομοσπονδίες.

Στα σκαριά βρίσκονται ακόμα σχέδια δημιουργίας εταιρειών ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου (στην κυριότητα των οποίων θα περιέλθουν, π.χ., τα περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας ή τα μη εισηγμένα στο Χρηματιστήριο Αθηνών λιμάνια), οι οποίες θα εισαχθούν στο χρηματιστήριο αποφέροντας πρόσθετα έσοδα στον προϋπολογισμό, αλλά και καλύτερη διαχείριση.

* Αναδημοσίευση από το φύλλο 348 της εφημερίδας ”Μέτοχος & Επενδύσεις”