Οι εκρήξεις στην Υπερδνειστερία και ο φόβος για επέκταση του πολέμου

Αν και η Ρωσία είναι απίθανο να εισβάλει στη Μολδαβία βραχυμεσοπρόθεσμα, μια σειρά εκρήξεων σε αποσχισθείσα περιοχή της Μολδαβίας κοντά στην Ουκρανία θα μπορούσε μελλοντικά να δώσει στη Μόσχα την δικαιολογία για να κάνει κάτι τέτοιο, πέραν της αποσταθεροποίησης της φιλοευρωπαϊκής κυβέρνησης του Κισινάου.  Οι επιθέσεις κινδυνεύουν επίσης να αποσπάσουν την προσοχή του Κιέβου από την ανανεωμένη επίθεση της Ρωσίας στην ανατολική περιοχή του Ντονμπάς, ενισχύοντας την απειλή για τη νότια Ουκρανία.

Μια σειρά ύποπτων εκρήξεων στη φιλορωσική αποσχισθείσα μολδαβική περιοχή Υπερδνειστερία που ξεκίνησε στις 25 Απριλίου έχει προκαλέσει φόβους πως η Ρωσία μπορεί σύντομα να εξαπολύσει επίθεση προς την Υπερδνειστερία από το ουκρανικό έδαφος που έχει καταλάβει κατά τη διάρκεια του συνεχιζόμενου πολέμου. Οι εκρήξεις δεν είχαν θύματα, αλλά ώθησαν την κυβέρνηση της Υπερδνειστερίας να αυξήσει το επίπεδο τρομοκρατικής απειλής στην μη αναγνωρισμένη δημοκρατία σε «υψηλό» και να δώσει εντολή για σημεία ελέγχου έξω από πόλεις και χωριά και στα σύνορα με την υπόλοιπη Μολδαβία και την Ουκρανία.

Τα τρία περιστατικά συνέβησαν μέσα σε διάστημα 24 ωρών στο υπουργείου Κρατικής Ασφάλειας της Υπερδνειστερίας, στην πρωτεύουσα Τιρασπόλ, μια στρατιωτική βάση κοντά στο χωριό Πάρκανι και στους πύργους αναμετάδοσης ρωσικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης κοντά στο χωριό Μαγιάκ. Στις 27 Απριλίου, οι αρχές της Υπερδνειστερίας ισχυρίστηκαν επίσης πως υπήρξαν πυροβολισμοί κατά σπιτιών στο χωριό Κολμπάσνα μετά την πτήση drone από την Ουκρανία πάνω από ρωσική αποθήκη όπλων εκεί.

Οι εκρήξεις είναι πιθανότατα μια απόπειρα ρωσικών ή φιλορωσικών πολιτικών δυνάμεων της Υπερδνειστερίας για να προκαλέσουν το αντιουκρανικό αίσθημα και να δώσουν στη Ρωσία αιτιολόγηση για να παρέμβει μελλοντικά στην περιοχή δημιουργώντας μια υποτιθέμενη απειλή προς τους Ρώσους πολίτες της Τρανσδειστερίας.

Μετά από την πραγματοποίηση έκτακτης σύσκεψης του Ανώτατου Συμβουλίου Ασφάλειας της χώρας στις 27 Απριλίου, η πρόεδρος της Μολδαβίας Maia Sandu δήλωσε σε δημοσιογράφους πως η κρίση στην Ουκρανία έχει χωρίσει τους κατοίκους της Υπερδνειστερίας σε δυο αντίπαλες ομάδες –πιθανότατα αναφερόμενη σε αυτούς που θέλουν να τροφοδοτήσουν τις εντάσεις ή ακόμα και να ενταχθούν στον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και σε αυτούς που προσπαθούν να αποφύγουν την κλιμάκωση ή την εμπλοκή στον πόλεμο υπό τον φόβο μαζικών απωλειών και καταστροφής που θα μπορούσε να προκαλέσει κάτι τέτοιο στην αποσχισθείσα περιοχή. Η Sandu πρόσθεσε πως οι πρόσφατες εκρήξεις είναι ενδεικτικές αυτού του διχασμού. Αυτές οι αυξημένες εντάσεις θα εξυπηρετούσαν στην αποσταθεροποίηση της φιλοευρωπαϊκής κυβέρνησης της Μολδαβίας με την απειλή ρωσικής επέμβασης, που ο τρομερά υποστελεχωμένος και υποχρηματοδοτημένος στρατός της χώρας είναι παντελώς απροετοίμαστος να αντιμετωπίσει.

Στις 22 Απριλίου, λίγο πριν αρχίσει η σειρά των εκρήξεων, o υπηρεσιακός διοικητής της κεντρικής στρατιωτικής περιφέρειας της Ρωσίας είπε πως αν οι ρωσικές δυνάμεις πετύχουν να πάρουν πλήρως τον έλεγχο της νότιας Ουκρανίας, τότε η Μόσχα θα μπορούσε να δημιουργήσει έναν διάδρομο προς την Υπερδνειστερία, όπου «υπάρχουν επίσης στοιχεία καταπίεσης του ρωσόφωνου πληθυσμού». Πριν από την εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου στην Ουκρανία, ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin κατηγόρησε το Κίεβο για διάκριση κατά του ρωσόφωνου πληθυσμού στην ανατολική περιοχή Ντονμπάς. Πολλοί τώρα βλέπουν με τη σειρά της τη χρήση παρόμοιας γλώσσας από τον διοικητή λίγες ημέρες πριν σημειωθούν οι εκρήξεις ως επιβεβαίωση πως η Μόσχα προετοιμάζεται να δικαιολογήσει μια επικείμενη στρατιωτική ενέργεια προς την Υπερδνειστερία, όπου η Ρωσία ήδη διατηρεί περίπου 1.500-2.500 στρατιώτες, και όπου περίπου το ήμισυ του πληθυσμού των 500.000 κατοίκων της περιοχής θεωρείται πως κατέχει ρωσικό διαβατήριο.

Ο πρόεδρος της Υπερδνειστερίας Vadim Krasnoselsky υποστήριξε πως «ίχνη (των πρόσφατων) τρομοκρατικών επιθέσεων» ήρθαν από την Ουκρανία και κάλεσε το Κίεβο να ερευνήσει την διείσδυση ενόπλων ομάδων εντός των συνόρων της που θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν τέτοιες επιθέσεις στην Τρανσδειστερία.

Ο Oleksiy Arestovych, σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου Volodymyr Zelensky, είπε στις 26 Απριλίου πως η Ρωσία είναι υπεύθυνη για την τρομοκρατική δραστηριότητα στην Υπερδνειστερία και σημείωσε πως οι εκρήξεις δείχνουν ότι οι Ρώσοι ηγέτες βλέπουν την κατάληψη της Μολδαβίας ως απαραίτητη και επιθυμούν να ανοίξουν μια ακόμα γραμμή επίθεσης κατά της Ουκρανίας προκειμένου να το πετύχουν αυτό. Ο Arestovych σε ξεχωριστή του δήλωση αργότερα είπε πως η Υπερδνειστερία «δεν μπορεί να καταλάβει το Κισινάου» αλλά η Μολδαβία «μπορεί και πάλι να αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα και θα πρέπει να στραφεί στη Ρουμανία και στην Ουκρανία για βοήθεια».

Μια ρωσική επίθεση από την κατεχόμενη Ουκρανία για σύνδεση με την Υπερδνειστερία δεν είναι εφικτή αυτή τη στιγμή, υποδηλώνοντας πως οι πρόσφατες εκρήξεις στόχο έχουν εν μέρει να πιέσουν την Ουκρανία να αναπτύξει περισσότερους στρατιώτες κοντά στα νότια σύνορά της με τη Μολδαβία, αποσπώντας έτσι την προσοχή του Κιέβου από τις βασικές μάχες στην Ντονμπάς.

Οι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις στην νοτιοανατολική Ουκρανία δεν μπορούν επί του παρόντος να πραγματοποιήσουν επίθεση προς την Υπερδνειστερία, καθώς μια τέτοια κίνηση θα περιελάμβανε την κατάληψη ή παράκαμψη της Οδησσού και της Μικολάιφ. Αλλά μια τέτοια ώθηση στην περιοχή θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μελλοντικά μετά από μια επέκταση των ρωσικών πολεμικών προσπαθειών και των προσπαθειών εθνικής κινητοποίησης, καθώς και μετά από την κινητοποίηση και εκπαίδευση επιπλέον δυνάμεων στην Υπερδνειστερία. Επιπλέον, καθώς η Ουκρανία βρίσκεται ήδη de facto υπό πλήρη ναυτικό αποκλεισμό, η Ρωσία δεν επείγεται στρατηγικά να εξαπολύσει μια ριψοκίνδυνη επιχείρηση για να καταλάβει όλη τη νότια Ουκρανία και να συνδεθεί με την Υπερδνειστερία αυτή τη στιγμή. Ως εκ τούτου, παραμένει απίθανο για το προβλεπόμενο μέλλον η περιοχή να παίξει σημαντικό ρόλο στις ρωσικές υποθέσεις, αν και μια τέτοια συζήτηση θα μπορούσε να επαναληφθεί μετά από μια κινητοποίηση στη Ρωσία ή μια σημαντική πολεμική επιτυχία στα ανατολικά που θα δίνει τη δυνατότητα στις ρωσικές δυνάμεις να  ξανασκεφτούν μια επίθεση προς εκείνη την κατεύθυνση –ένα ενδεχόμενο που πιθανότατα θα πάρει μήνες να υλοποιηθεί, το νωρίτερο.

Αναφορές στα μέσα ενημέρωσης αφήνουν να εννοηθεί πως πολλοί κάτοικοι της Υπερδνειστερίας πιστεύουν πως η συμμετοχή στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας δεν είναι προς το συμφέρον της αποσχισθείσας περιοχής. Ωστόσο, αυτό δεν θα εμποδίσει τις τοπικές αρχές ή τους Ρώσους στρατιώτες να ενεργήσουν για λογαριασμό της Μόσχας όταν χρειαστεί.

Η Ουκρανία και η Μολδαβία μπορεί να εξετάσουν το ενδεχόμενο μιας προληπτικής επίθεσης κατά της Υπερδνειστερίας για να διασφαλιστεί πως οι φιλορώσοι αυτονομιστές στην περιοχή δεν θα έχουν χρόνο να κινητοποιήσουν τον πληθυσμό ή να εξαπολύσουν επίθεση από την περιοχή σε χρόνο που θα επιλέξει η Μόσχα. Η Ρωσία, ωστόσο, θα μπορούσε να το δει αυτό ως μια μεγάλη πρόκληση, και αυτό θα αποτρέψει το Κίεβο και ιδιαίτερα το Κισινάου από το να διενεργήσουν μια τόσο ριψοκίνδυνη επιχείρηση.