Οι Ταλιμπάν... μεσολαβητές ειρήνης στο Πακιστάν

Η επιτυχία των Ταλιμπάν του Αφγανιστάν στη διαμεσολάβηση μεταξύ ενόπλων ομάδων και της κυβέρνησης στο γειτονικό Πακιστάν θα μπορούσε να βοηθήσει ώστε να ενισχυθεί η αξιοπιστία της μεταβατικής κυβέρνησης στην Καμπούλ και να κατευνάσει ορισμένες ανησυχίες για την περιφερειακή ασφάλεια, δείχνοντας την ικανότητα των ηγετών των Ταλιμπάν να αποτρέπουν τη διασυνοριακή τρομοκρατία.

Η συμφωνία εκεχειρίας μεταξύ των Tehreek-e-Taliban Pakistan (TTP), γνωστών ως Ταλιμπάν του Πακιστάν και της κυβέρνησης του Πακιστανού πρωθυπουργού Imran Khan τέθηκε σε ισχύ στης 9 Νοεμβρίου και κρατάει ακόμα. Η συμφωνία, που έγινε με τη μεσολάβηση των Ταλιμπάν του Αφγανιστάν, προβλέπει πως το Πακιστάν θα απελευθερώσει ορισμένους στρατιώτες των TTP με αντάλλαγμα να σταματήσουν έως τις 8 Δεκεμβρίου οι επιθέσεις, οι οποίες έχουν κλιμακωθεί μετά την επιτυχία των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν το καλοκαίρι.

Οι TTP έχουν εξαπολύσει τουλάχιστον 44 επιθέσεις στο Πακιστάν από τότε που οι Ταλιμπάν εξαπέλυσαν τη δική τους επίθεση ενάντια στην πρώην Αφγανική κυβέρνηση τον Ιούνιο.

Τον Αύγουστο, λίγο αφότου κατέλαβαν τον έλεγχο της Καμπούλ, οι Ταλιμπάν δημιούργησαν επιτροπή για να ερευνήσει τη συνεχιζόμενη σύγκρουση TTP-Ισλαμαμπάντ. Τον επόμενο μήνα, η κυβέρνηση του Πακιστάν πρότεινε την χορήγηση αμνηστίας στους μαχητές των TTP αν παραδοθούν, κάτι που η ένοπλη ομάδα απέρριψε αμέσως. Αλλά οι TTP συνέχισαν να συνομιλούν με το Ισλαμαμπάντ στην επαρχία Khost του Αφγανιστάν, κάτι που τελικά οδήγησε στην τωρινή εκεχειρία.

Εν μέσω πιέσεων από τους ηγέτες των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, οι TTP πιθανόν να τηρήσουν την εκεχειρία μέχρι τη συμφωνημένη ημερομηνία λήξης της. Εξακολουθεί, όμως, να είναι απίθανο να υπάρξει μια πιο μόνιμη λύση για την βίαιη δραστηριότητα της ομάδας στο Πακιστάν. Μακροπρόθεσμα, φράξιες των TTP που αντιτίθεται στους όρους της τωρινής εκεχειρίας ή σε οποιονδήποτε συμβιβασμό στον τελικό στόχο της ομάδας, που είναι η επιβολή του Ισλαμικού νόμου στο Πακιστάν, θα ωθηθούν τελικά να επαναλάβουν τις βιαιότητες.

Οι Ταλιμπάν του Αφγανιστάν είχαν δηλώσει προηγουμένως πως θα αναλάβουν στρατιωτική δράση στην περίπτωση που ορισμένες φράξιες των TTP επαναλάβουν τις επιθέσεις. Αλλά αυτό θα μπορούσε να αποξενώσει τους μαχητές των TTP, πολλοί από τους οποίους βοήθησαν τους Ταλιμπάν να καταλάβουν τον έλεγχο του Αφγανιστάν το καλοκαίρι. Μια σκληρή καταστολή θα δημιουργούσε επίσης τον κίνδυνο να ελαχιστοποιηθεί  η επιρροή που έχουν οι Ταλιμπάν του Αφγανιστάν στην πακιστανική ένοπλη ομάδα, μειώνοντας περαιτέρω την προοπτική για συνεχιζόμενες ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ των TTP και της κυβέρνησης του Πακιστάν.   

Οι TTP υποστήριξαν την επίθεση των Ταλιμπάν κατά της πρώην κυβέρνησης του Αφγανιστάν και συνεχίζουν να επιχειρούν από το Αφγανιστάν χωρίς άμεση αντίρρηση από τους Ταλιμπάν. Το Πακιστάν έχει επίσης διατηρήσει στενή συμμαχία με τους Ταλιμπάν τα τελευταία 20 χρόνια.

Η κυβέρνηση του Πακιστάν και οι TTP έχουν καταλήξει αρκετές φορές σε ειρηνευτικές συμφωνίες. Η πιο μακροχρόνια διήρκεσε έναν μήνα, ενώ άλλες έχουν διαρκέσει λίγες μόνο ημέρες.

Για τους Ταλιμπάν, η επιτυχία της τρέχουσας ειρηνευτικής συμφωνίας θα έδινε στην μεταβατική ηγεσία τους στο Αφγανιστάν κάποια αξιοπιστία, δείχνοντας πως έχουν ικανότητα να αποτρέψουν δυνητικές τρομοκρατικές επιθέσεις.

Όπως οι TTP, έτσι και οι Ταλιμπάν του Αφγανιστάν έχουν δημιουργήσει δεσμούς με άλλες τρομοκρατικές οργανώσεις που παραμένουν απειλή ασφάλειας για την ευρύτερη περιοχή, περιλαμβανομένης της al Qaeda, καθώς και Ουιγούρων ενόπλων που ανησυχούν την Κίνα και Ουζμπέκων ενόπλων.

Η ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ των TTP και του Ισλαμαμπάντ, με τη μεσολάβηση των Ταλιμπάν, πιθανότατα θα καταρρεύσει κάποια στιγμή. Αλλά η όποια επιτυχία στην διαχείριση της πιθανής βίας βραχυπρόθεσμα θα βοηθήσει τη μεταβατική κυβέρνηση στην Καμπούλ να διατηρήσει ή να κερδίσει βοήθεια και ανεπίσημη υποστήριξη από τη διεθνή κοινότητα, βοηθώντας έτσι τους Ταλιμπάν να παγιώσουν τον έλεγχό τους στο Αφγανιστάν.

Υπενθυμίζεται ότι οι Ταλιμπάν του Αφγανιστάν και οι TTP είναι ξεχωριστές ομάδες, αλλά έχουν παρόμοιους ιδεολογικούς και θρησκευτικούς στόχους. Οι TTP επιχειρούν κυρίως στην φυλετική ζώνη του βορειοδυτικού Πακιστάν με δηλωμένο στόχο την παγίωση του νόμου της Σαρία στο Πακιστάν. Σύμφωνα με το Πακιστανικό Ινστιτούτο Ειρηνευτικών Μελετών, οι TTP πραγματοποίησαν 95 επιθέσεις το 2020, σκοτώνοντας συνολικά 144 ανθρώπους. Η ομάδα ήταν επίσης υπεύθυνη για το μακελειό του 2014 σε σχολείο στη βορειοδυτική πόλη της Πεσαβάρ, όπου σκοτώθηκαν 132 παιδιά και 15 ενήλικες –μια από τις πιο πολύνεκρες τρομοκρατικές επιθέσεις στην ιστορία του Πακιστάν.