Stratfor: Η οικονομική κρίση κάνει πιο επιθετική την Τουρκία

Επιθετική εξωτερική πολιτική στην Τουρκία λόγω της ασταθούς οικονομίας της αναμένει το β’ τρίμηνο το Stratfor, ενώ ο ανταγωνισμός Σουνιτών θα συνεχίσει να δημιουργεί προβλήματα σε περιοχές όπως η Λιβύη.

Το Ιράν θα επιδιώξει διαπραγματεύσεις προκειμένου να αμβλυνθούν οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί εναντίον του, ενώ οι χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου θα έρθουν αντιμέτωπες με αβέβαιη οικονομική ανάκαμψη από την πανδημία.

Τουρκία: Η ασταθής οικονομία οδηγεί σε επιθετική εξωτερική πολιτική

Οι πληθωριστικές πιέσεις στην Τουρκία θα δοκιμάσουν την ικανότητα της κυβέρνησης να στηρίξει την μετά την Covid-19 ανάκαμψη της οικονομίας, καθώς η Άγκυρα ενστερνίζεται μια λιγότερο ορθόδοξη νομισματική πολιτική.

Ο πληθωρισμός, που καθοδηγείται από εσωτερικούς και παγκόσμιους παράγοντες, θα κλιμακωθεί στην Τουρκία αυτό το τρίμηνο, δοκιμάζοντας τη νέα ηγεσία της κεντρικής τράπεζας, την οποία τοποθέτησε τον Μάρτιο ο πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan. 

Η κυβέρνηση ελπίζει πως τα μειωμένα επιτόκια θα τονώσουν την εγχώρια κατανάλωση και τις επενδύσεις που θα δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη. Η νέα ομάδα που μπήκε στο τιμόνι της τουρκικής νομισματικής πολιτικής είναι στενή σύμμαχος του Erdogan και της θεώρησής του πως τα υψηλά επιτόκια προκαλούν πληθωρισμό, και είναι πιθανό να διατηρήσουν ή ακόμα και να μειώσουν τα επιτόκια ακόμα και αν ο πληθωρισμός αυξηθεί απότομα.

Αυτό θα επιδεινώσει το ξένο επενδυτικό κλίμα και μπορεί να βλάψει την αγοραστική δύναμη της Τουρκίας αν οδηγήσει σε υποτίμηση του νομίσματος. Η πρόσφατη οικονομική ανάπτυξη της χώρας βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στην αυξημένη εσωτερική πίστωση και ίσως να μην είναι διατηρήσιμη. Μια πιο επεκτατική νομισματική πολιτική με δυνητικά υψηλότερο πληθωρισμό και μια υποτιμητική συναλλαγματική ισοτιμία θα μπορούσε να να έχει ως αποτέλεσμα η Τουρκία να δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στις μικτές χρηματοδοτικές της ανάγκες που ξεπερνούν τα 200 δισ. δολάρια τους επόμενους 12 μήνες.

Ισραήλ: Αυξάνεται η επιρροή της Δεξιάς στην περιφερειακή πολιτική

Αν και οι εκλογές της 23ης Μαρτίου δεν κατάφεραν να βάλουν τέλος στα πολιτικά προβλήματα του Ισραήλ, δεν θα αλλάξουν σημαντικά την επεκτατική στρατηγική του Ισραήλ που θα δει τη χώρα να συνεχίζει να χτίζει οικισμούς στη Δυτική Όχθη. Το αυξανόμενα δεξιό εκλογικό σώμα θα στηρίξει τους συνασπισμούς που τάσσονται υπέρ των περισσότερων εποικισμών και των μελλοντικών υποσχέσεων για προσάρτηση εδαφών στη Δυτική Όχθη, αν και το Ισραήλ δεν θα προχωρήσει κατά τη διάρκεια του τριμήνου σε επίσημες προσαρτήσεις. Σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσουν αυτόν τον επεκτατισμό, οι Παλαιστίνιοι πιθανότατα θα διενεργήσουν βουλευτικές εκλογές.

Αν και η διαδικασία αυτή θα μπορούσε να φέρει πιο κοντά τη Hamas και τη Fatah 15 χρόνια μετά τον εμφύλιο πόλεμό τους, η καλύτερη πολιτική ενότητα είναι απίθανο να αναζωογονήσει το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας για ένα ανεξάρτητο Παλαιστινιακό κράτος: λίγοι θα δείξουν ενδιαφέρον για μείωση ή διακοπή των δεσμών με το Ισραήλ.

Αντιθέτως, τα Μουσουλμανικά κράτη θα συνεχίσουν να είναι πιθανότερο να εξετάσουν την ομαλοποίηση των σχέσεων με το Ισραήλ, με αντάλλαγμα τεχνολογικά, αμυντικά και οικονομικά οφέλη, αντί να συνεχίσουν να στηρίζουν τη διπλωματική εκστρατεία των Παλαιστινίων για απομόνωση του Ισραήλ, στην προσπάθειά τους να αποκτήσουν κράτος. Τέλος, το Ισραήλ θα χρησιμοποιήσει την πρόσβαση σε ανθρωπιστική βοήθεια, περιλαμβανομένων των εμβολίων κατά της Covid-19, ως μοχλό πίεσης κατά της Hamas και της Fatah ώστε να αποτρέψει το ενδεχόμενο οποιαδήποτε από τις δυο πλευρές να προσφύγουν σε ευρύτερη βία.

Ο Σουνιτικός ανταγωνισμός τροφοδοτεί την αστάθεια στην περιοχή

Οι περιφερειακός ανταγωνισμός μεταξύ των Σουνιτικών κρατών θα εκδηλωθεί δυναμικά στη Σομαλία και στη Λιβύη το β’ τρίμηνο, περιπλέκοντας τις συνεχιζόμενες ειρηνευτικές διαδικασίες στις δυο χώρες, αν και Τουρκία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν λάβει μερικά μέτρα ώστε δημοσίως τουλάχιστον να υπάρξει αποκλιμάκωση του ανταγωνισμού.

Οι λιβικές ομάδες που συμμετέχουν στη νέα μεταβατική Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας –που σχεδιάζει να κυβερνήσει μόνο μέχρι τη διενέργεια νέων εκλογών και είναι πιο κοντά στην Τουρκία παρά στην Αίγυπτο ή στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – θα προσπαθήσουν να λάβουν θέσεις εν όψει των εκλογών του Δεκεμβρίου για να διασφαλίσουν τη συνεχιζόμενη επιρροή τους. Η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα διοχετεύσουν πόρους και στήριξη σε ομοϊδεάτες Λίβιους ελπίζοντας να προστατεύσουν τα αντίστοιχα συμφέροντά τους μετά τις εκλογές. Η Τουρκία, στο μεταξύ, θα διοχετεύσει πόρους στη Δυτική Λιβύη ελπίζοντας να προστατεύσει την επιρροή που έχει δημιουργήσει με τον εντολοδόχο πρωθυπουργό Abdul Hamid Dbeibeh και με τους αντίπαλους του Khalifa Hifter κατά τη διάρκεια του πολέμου του 2019-2020 στην Τρίπολη.

Στη Σομαλία έχει προκύψει πολιτική κρίση καθώς η θητεία του προέδρου Mohamed Abdullahi Mohamed έληξε στις αρχές Φεβρουαρίου χωρίς να έχουν διενεργηθεί νέες εκλογές και χωρίς να υπάρχει κάποιο εμφανές μονοπάτι προς επίλυση της κρίσης. Η Τουρκία και το Κατάρ έχουν βαθείς δεσμούς με την κυβέρνηση Mohamed ενώ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν επιδιώξει να ενισχύσουν τη δύναμη διαφόρων ομοσπονδιακών κρατών-μελών και ηγετών της αντιπολίτευσης εναντίον του τα τελευταία χρόνια. Πιθανότατα θα συνεχίσουν να στηρίζουν τους αντιπάλους του Mohamed και να προσπαθούν να δημιουργήσουν στενότερους δεσμούς με οποιονδήποτε τον διαδεχθεί, εάν τελικά διενεργηθούν εκλογές.

Ιράν: Προσβλέπει στις διαπραγματεύσεις για να ελαφρυνθούν οι κυρώσεις

Ο φραξιονισμός στο Ιράν θα ενταθεί μέχρι τις ιδιαίτερης σημασίας προεδρικές εκλογές του Ιουνίου, εντείνοντας τις πιέσεις στη νυν κυβέρνηση και βάζοντας περισσότερο στο μικροσκόπιο τις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για ελάφρυνση των κυρώσεων. Οι σκληροπυρηνικοί και συντηρητικοί υποψήφιοι που κάνουν προεκλογική εκστρατεία για τις εκλογές της 18ης Ιουνίου θα διατηρήσουν τις έντονες πολιτικές πιέσεις στον Ιρανό πρόεδρο Hasan Rouhani και στους μετριοπαθείς συμμάχους του και τις προσπάθειές τους να ξεκινήσουν τις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για ελάφρυνση των κυρώσεων. Ελπίζουν πως η πίεση θα βελτιώσει τις πιθανότητες να κερδίσει την προεδρία ένας σύμμαχος των συντηρητικών, αλλά οι συντηρητικοί και σκληροπυρηνικοί του Ιράν θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν σημαντικό εσωτερικό φραξιονισμό όταν θα προσπαθούν να ενωθούν πίσω από έναν υποψήφιο.

Επειδή η οικονομική ανάκαμψη είναι ένα πρωτεύον ζήτημα για τους Ιρανούς ψηφοφόρους, η ελάφρυνση των κυρώσεων αποτελεί προτεραιότητα σε όλο το πολιτικό φάσμα του Ιράν, αλλά οι σκληροπυρηνικοί και οι μετριοπαθείς διαφωνούν ως προς το πώς θα πρέπει να επιτευχθεί αυτός ο στόχος. Οι σκληροπυρηνικοί υποψήφιοι θα εργαστούν για να δυσφημήσουν την πιο φιλική προς τις διαπραγματεύσεις στρατηγική των μετριοπαθών για να πετύχουν την ελάφρυνση των αμερικανικών κυρώσεων.

Η αξιολόγηση των υποψηφίων που θα γίνει από το Συμβούλιο των Φρουρών της Επανάστασης τον Μάιο θα αποτελέσει σημαντικό δείκτη για το ποιος από τους πολιτικούς και τις φράξιες του Ιράν έχει την έγκριση του μη εκλεγμένου πολιτικού κατεστημένου και του ανώτατου ηγέτη για να ηγηθεί του Ιράν στις μελλοντικές διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για τις κυρώσεις και τα πυρηνικά.

Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου: Αβέβαιη η οικονομική ανάκαμψη

Καθώς τα προγράμματα εμβολιασμού επιτρέπουν να αρχίσει η  ανάκαμψη από την Covid-19 το β’ τρίμηνο, τα κράτη του Αραβικού Κόλπου θα εμβαθύνουν τον οικονομικό τους ανταγωνισμό για την ανάκαμψη στους τομείς της εργασίας, των επενδύσεων και του τουρισμού. Οι περισσότερες χώρες του κόλπου αναμένεται να βιώσουν παρόμοια ανάκαμψη καθώς τα εμβόλια θα βοηθήσουν να χαλιναγωγηθεί η πανδημία.

Οι τιμές του πετρελαίου επίσης θα ενισχυθούν από τις μειώσεις της παραγωγής και την υψηλότερη παγκόσμια ζήτηση κατά τη διάρκεια του τριμήνου, παρέχοντας στις χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου που εξαρτώνται από το πετρέλαιο μια «τονωτική ένωση» στα έσοδα. Αλλά καθώς θα υλοποιείται η ανάκαμψη, η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα ανταγωνίζονται για να είναι πιο ελκυστικά στο πιο επιθυμητό ξένο εργατικό δυναμικό, με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να προσφέρουν υπηκοότητα σε περιορισμένους αριθμούς ξένων σε μια προσπάθεια να προσελκύσουν πλούσιους ή εξαιρετικά εξειδικευμένους εργαζόμενους.

Ο τουρισμός αναμένεται να ανακάμψει παγκοσμίως καθώς θα αίρονται οι συνοριακοί περιορισμοί και θα ανακάμπτουν οι οικονομίες. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ θα ανταγωνίζονται για να προσελκύσουν τον περιορισμένο ακόμα αριθμό τουριστών στις χώρες τους, με εκδηλώσεις υψηλού προφίλ όπως η World Expo στο Ντουμπάι, καθώς και με νέα ξενοδοχεία, χώρους αναψυχής και ατραξιόν.

Ιράκ: Αντιμέτωπο με οικονομικό χάος

Η εύθραυστη ασφάλεια του Ιράκ θα συνεχίσει να επιδεινώνεται, λόγω εσωτερικών και εξωτερικών πολιτικών παραγόντων, δυσκολεύοντας ακόμα περισσότερο το ήδη δύσκολο έργο της οικονομικής σταθεροποίησης που έχει η ιρακινή κυβέρνηση. Η βία κατά ιρακινών στόχων που πραγματοποιείται από ενόπλους που υποστηρίζονται από το Ιράν θα ενταθεί τους επόμενους μήνες μέχρι τις εκλογές του φθινοπώρου, καθώς οι ένοπλοι θα τρομοκρατούν τους μεταρρυθμιστές ακτιβιστές που απαιτούν εκλογική μεταρρύθμιση.

Οι ένοπλοι θέλουν να διατηρηθεί ως έχει το ιρακινό εκλογικό σύστημα, στο οποίο χαίρουν σημαντικής πολιτικής εξουσίας. Επιπλέον, καθώς θα γίνονται οι προετοιμασίες για τις διαπραγματεύσεις ΗΠΑ-Ιράκ κατά τη διάρκεια του τριμήνου, το Ιράκ θα παραμείνει το βασικό θέατρο για την στηριζόμενη από το Ιράν ένοπλη βία κατά αμερικανικών στρατιωτικών στόχων καθώς το Ιράν επιδιώκει να δημιουργήσει εμμέσως πλεονέκτημα έναντι των ΗΠΑ μέσω συμμάχων ενόπλων.