Βαθαίνει το χάσμα μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας

Στην προσπάθεια εξόδου από τα lockdowns θα αναλωθεί το τρίτο τρίμηνο στο μεγαλύτερο μέρος του βόρειου ημισφαιρίου, με την επανέναρξη της οικονομικής δραστηριότητας να υπόκειται στην αβεβαιότητα της επιβολής νέων περιορισμών λόγω νέων εξάρσεων της πανδημίας της Covid-19, γράφει το Stratfor στις προβλέψεις του για το γ’ τρίμηνο.

Ως εκ τούτου, το γ’ τρίμηνο μπορεί να δει μια βραδεία ανάκαμψη από τα χαμηλά στα οποία υποχώρησε η οικονομία στην Ευρώπη και σε σημεία της Ασίας, όμως μεγάλο μέρος της Νότιας Αμερικής, της Νότιας Ασίας, της Υποσαχάριας Αφρικής καθώς και πολλές πολιτείες των ΗΠΑ θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα λόγω της αύξησης των κρουσμάτων.

Εν τω μεταξύ, όπως σημειώνει το Stratfor, η αμερικανική εξωτερική πολιτική και η ευρύτερη επιρροή της στην παγκόσμια συμπεριφορά θα καθοδηγείται από τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου, κάτι που θα επηρεάσει τη λήψη αποφάσεων στο Ιράν και στη Βόρεια Κορέα, καθώς οι χώρες θα θελήσουν να δουν αν η κατεύθυνση της αμερικανικής πολιτικής θα αλλάξει από τον Ιανουάριο του 2021. Παράλληλα, εν αναμονή ενδεχόμενης αλλαγής πολιτικής, το Ισραήλ θα προχωρήσει στην προσάρτηση περιοχών της Δυτικής Όχθης, καθώς το Τελ Αβίβ θέλει να εκμεταλλευτεί το «παράθυρο» μια έγκρισης της κίνησης αυτής από τις ΗΠΑ, το οποίο όμως κλείνει ταχύτατα.

Οι εξελίξεις σε Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική

Οι χώρες της Μέσης Ανατολής θα πιεστούν οικονομικά από την παγκόσμια ύφεση που προκάλεσε η Covid-19, αναγκάζοντας τις κυβερνήσεις να προβούν σε περαιτέρω μέτρα τόνωσης της οικονομίας, επιταχύνοντας ταυτόχρονα τα χρονοδιαγράμματα για την εφαρμογή ορισμένων οικονομικών μεταρρυθμίσεων που ναι μεν δημιουργούν έσοδα, ωστόσο είναι αμφιλεγόμενες. Οι μεγάλοι παραγωγοί ενέργειας στο Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου, συν το Ιράκ, το Ιράν και την Αλγερία, θα συνεχίσουν τον περιορισμό δαπανών και τη δημιουργία χρέους, προκειμένου να μειωθούν τα ελλείμματα στους προϋπολογισμούς. Για τις οικονομίες της περιοχής που εξαρτώνται από τον τουρισμό, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μαρόκο, η Αίγυπτος, ο Λίβανος και η Τυνησία, η συνεχιζόμενη πανδημία θα δημιουργήσει πρόβλημα στα εθνικά εισοδήματα κατά την παραδοσιακά επικερδή περίοδο ταξιδιών.

Αυτό θα συμβάλει στην οικονομική στασιμότητα, την αυξημένη ανεργία και τη μεγαλύτερη ζήτηση για κοστοβόρα κρατική και διεθνή χρηματοοικονομική στήριξη του τουριστικού κλάδου. Οι πιο εύπορες χώρες της περιοχής, ιδιαίτερα η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ, έχουν τα οικονομικά αποθέματα για να αντέξουν τις πιέσεις το γ’ τρίμηνο, χωρίς πολιτικές επιπτώσεις. Δεν ισχύει όμως το ίδιο στις χώρες που δεν διαθέτουν τέτοια αποθέματα και οι οποίες θα αντιμετωπίσουν μεγαλύτερες κοινωνικές και πολιτικές πιέσεις.

Συνεχίζεται -με προβλήματα- η προέλαση της ΚΕΣ στη Λιβύη

Η επίθεση της διεθνώς αναγνωρισμένης Κυβέρνησης Εθνικής Συνεργασίας (ΚΕΣ) κατά του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (ΛΕΣ) θα δυσκολευτεί να σημειώσει σημαντική πρόοδο στην κεντρική και ανατολική Λιβύη και η όποια επιτυχία της ΚΕΣ θα μπορούσε να οδηγήσει σε άμεση επέμβαση της Αιγύπτου.

Ο ΛΕΣ θα λάβει αρκετή στρατιωτική και οικονομική στήριξη από τους διεθνείς υποστηρικτές του, περιλαμβανομένης της Αιγύπτου, της Ρωσίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, για να αποτραπεί η κατάρρευσή του.

Αν και Ρωσία και Τουρκία μπορεί να μεσολαβήσουν για μια εύθραυστη εκεχειρία, η εφαρμογή της θα είναι σποραδική και είναι απίθανο να οδηγήσει σε ουσιαστικές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. Καθώς ο πόλεμος στη Λιβύη γίνεται όλο και περισσότερο ένα θέατρο όπου οι περιφερειακές και παγκόσμιες δυνάμεις όπως η Ρωσία, η Αίγυπτος και η Τουρκία προσπαθούν να αποκτήσουν επιρροή, θεωρείται απίθανο να υπάρξει πρόοδος στις διαπραγματεύσεις που θα μπορούσαν να ανοίξουν τον δρόμο για άρση του μπλόκου του ΛΕΣ στα πετρελαϊκά τέρμιναλ στα ανατολικά της χώρας.  

Εντάσεις Τουρκίας-Ρωσίας

Η Ρωσία, εξάλλου, θα διατηρήσει τον ρόλο της στη Συρία και τη Λιβύη το επόμενο τρίμηνο, και αυτό θα δημιουργεί όλο και μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ της Μόσχας και της Άγκυρας.

Τους προηγούμενους μήνες, η Ρωσία άρχισε να επεκτείνει την εμπλοκή της στη Λιβύη, που οδεύει να γίνει η δεύτερη μεγαλύτερη εκστρατευτική προσπάθεια της Ρωσίας, μετά τη Συρία.

Όπως και στη Συρία, έτσι και στη Λιβύη, η Ρωσία παρέχει στρατιωτική στήριξη σε αντιπάλους των Τούρκων συμμάχων. Ως αποτέλεσμα, η αυξανόμενη απειλή για ασύμβατους στόχους ή ακόμα και για άμεση αντιπαράθεση μεταξύ ρωσικών και τουρκικών δυνάμεων, θα υπονομεύσει τις σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας.

Αποκλείονται πρόωρες εκλογές στην Τουρκία

Εν τω μεταξύ, παρά την κλιμάκωση των οικονομικών πιέσεων στην Τουρκία, που εντείνουν τις πολιτικές πιέσεις στον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η Άγκυρα δεν θα κηρύξει πρόωρες εκλογές το γ’ τρίμηνο, αφού δεν θέλει να δώσει στην αντιπολίτευση ευκαιρία να εκμεταλλευτεί τον θυμό του κόσμου για την κατάσταση της οικονομίας. Αντιθέτως, ο πρόεδρος και το κυβερνών AKP θα επικεντρωθούν στην οικονομική ανάκαμψη και την αντιμετώπιση της αντιπολίτευσης μέσω της χειραγώγησης των εκλογικών νόμων.

Το AKP θα εκμεταλλευτεί, στο μεταξύ, την επιρροή που έχει στην κεντρική τράπεζα, για να υπερασπιστεί την τουρκική λίρα, ακόμα και σε βάρος των μειούμενων αποθεματικών ξένου συναλλάγματος της χώρας, προκειμένου να διατηρηθεί η οικονομική νομιμότητα του κόμματος στα μάτια των ψηφοφόρων που έχουν κλονιστεί από τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας.

Οι εντάσεις Ιράν-ΗΠΑ σημαντική πηγή αβεβαιότητας για τη σταθερότητα της περιοχής

Η σοβαρότητα της πανδημίας της Covid-19 θα βαθύνει ακόμα περισσότερο τις οικονομικές δυσκολίες και του Ιράν, μειώνοντας το εγχώριο πολιτικό κεφάλαιο της κυβέρνησης και ωθώντας την να προσπαθήσει να επιρρίψει στις ΗΠΑ και στους συμμάχους τους ευθύνες για τις λανθασμένες κινήσεις.

Άλλωστε, το Ιράν θα αντιδράσει στις προσπάθειες περιορισμού των ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας τις παραδοσιακά ασύμμετρες μεθόδους του και τους δεσμούς με συμμάχους σε χώρες όπως ο Λίβανος, το Ιράκ, η Συρία και η Υεμένη, με αποτέλεσμα να παραμένει υψηλός ο κίνδυνος μιας θερινής σύγκρουσης με τις αμερικανικές δυνάμεις. Ως αντίποινα για τις αυξανόμενες αμερικανικές κυρώσεις στους ιρανικούς τομείς της ναυτιλίας, των πυρηνικών και της ενέργειας, το Ιράν θα αυξήσει σταθερά τις πυρηνικές του δραστηριότητες, περιλαμβανομένης της αύξησης των αποθεμάτων ουρανίου χαμηλού εμπλουτισμού. Επίσης, θα εμπλακεί σε μια πιο επιθετική στρατηγική στον κυβερνοχώρο έναντι εμπορικών στόχων στον Περσικό Κόλπο και στην ευρύτερη περιοχή.

Εν τω μεταξύ, αφού η επέκταση της αμερικανικής στρατηγικής κυρώσεων επιδιώκει να αποκόψει τις περιφερειακές πηγές χρηματοδότησης του Ιράν, η στρατηγική αυτή θα επιφέρει οικονομική και πολιτική ζημιά στον Λίβανο, του οποίου η συνδεδεμένη με την Χεζμπολά κυβέρνηση βρίσκεται όλο και περισσότερο στο στόχαστρο της Ουάσινγκτον, καθώς και στο Ιράκ, του οποίου η κυβέρνηση δυσκολεύεται να περάσει οικονομικές μεταρρυθμίσεις.

Το Ισραήλ προχωρά στην προσάρτηση εδαφών της Δυτικής Όχθης

Εκμεταλλευόμενο την έκτακτη κυβέρνηση εθνικής ενότητας και τροφοδοτούμενο από ένα όλο και πιο εθνικιστικό, δεξιό εκλογικό σώμα, το Ισραήλ θα ξεκινήσει την προσάρτηση ορισμένων από τους μεγαλύτερους εποικισμούς της Δυτικής Όχθης τον Ιούλιο (σ.τ.μ: η διαδικασία της προσάρτησης ήταν προγραμματισμένη να ξεκινήσει την 1η Ιουλίου, ωστόσο αυτό τελικά δεν συνέβη). Μπορεί επίσης να προσαρτήσει τη στρατηγικής σημασίας Κοιλάδα του Ιορδάνη κατά τη διάρκεια του τριμήνου. Η αντίδραση στις προσαρτήσεις θα είναι σχεδόν άμεση στη Δυτική Όχθη και στη Γάζα, πιθανότατα θα είναι βίαιη και μπορεί να υπονομεύσει τη νομιμότητα της Παλαιστινιακής Αρχής.

Οι αρνητικές επιπτώσεις από την Ευρώπη, την Ιορδανία και τα αραβικά κράτη του Κόλπου θα είναι ηπιότερες. Η Ευρώπη είναι απίθανο να επιβάλει κυρώσεις, αλλά μάλλον θα ακολουθήσει συμβολικής σημασίας διπλωματικά μέτρα για να εκφράσει την αντίθεσή της. Η Ιορδανία επίσης θα λάβει συμβολικά μέτρα κατά του Ισραήλ, αντανακλώντας την ανάγκη για ισορροπία μεταξύ της εγχώριας οργής για την προσάρτηση και της συμμαχίας της με τις ΗΠΑ. Και τα αραβικά κράτη του Κόλπου, που σιωπηρά αναπτύσσουν δεσμούς με το Ισραήλ, είναι επίσης απίθανο να αντιστρέψουν τη διαδικασία αυτή, αν και πιθανόν θα την επιβραδύνουν.