Ρωσία και Τουρκία μοιράζονται τα λάφυρα στη Συρία

Μετά από έξι ώρες διαβουλεύσεων, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίρ Πούτιν και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εμφανίστηκαν στο Σότσι της Ρωσίας στις 22 Οκτωβρίου με μια συμφωνία για την δημιουργία μιας «Συριακής Ασφαλούς Ζώνης» στα σύνορα Συρίας-Τουρκίας. Ενώ η συμφωνία εξυπηρετεί τα συμφέροντα τόσο της Μόσχας όσο και της Άγκυρας, τα άλλα μέρη που εμπλέκονται στη βόρεια Συρία θα βρουν πολλά που να μην τους αρέσουν στη συμφωνία, κάτι που θα επισκιάσει την εφαρμογή της.

Οι νικητές

Η συμφωνία αποτελεί μια σημαντική νίκη για την Άγκυρα, καθώς εδραιώνει τις τουρκικές στρατιωτικές κτήσεις στο πλαίσιο της Επιχείρησης «Πηγή Ειρήνης» μεταξύ των πόλεων Ταλ Αμπιαντ και Ρας αλ Αΐν και ορίζει σαφώς την απόσυρση των Μονάδων Λαϊκής Προστασίας (YPG) από σχεδόν όλες τις υπόλοιπες περιοχές των συνόρων μέχρι βάθους 30 χιλιομέτρων. Στη θέση τους, θα αρχίσουν να περιπολούν σε βάθος 10 χιλιομέτρων από τα σύνορα κοινές ρωσο-στρατιωτικές μονάδες. Αυτό επιτρέπει στους Τούρκους να διατηρήσουν τα στρατιωτικά κέρδη τριών προηγούμενων επιχειρήσεων, καθώς και να διώξουν ακόμα πιο μακριά από τα σύνορα το YPG χωρίς να πρέπει να καταφύγουν σε περισσότερες στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Η συμφωνία εξυπηρετεί επίσης τα συμφέροντα της Μόσχας καθώς αυξάνει την εξάρτηση της Τουρκίας από τη Ρωσία στη Συρία, διευρύνοντας τη ρωσική επιρροή στα βόρεια και εδραιώνοντας τον ρόλο της Μόσχας ως βασικού συμμέτοχου στη χώρα.

Οι χαμένοι

Πολλοί άλλοι παράγοντες που εμπλέκονται στη σύγκρουση, όμως, αναμένεται να χάσουν από τη συμφωνία. Ενώ είναι ικανοποιημένη που επιτέλους θα επανέλθουν επιτέλους υπό τον έλεγχό της μεγάλες εκτάσεις στα βορειοανατολικά, η κυβέρνηση της Συρίας αναμφίβολα θα ανησυχεί για την εδραιωμένη παρουσία της Τουρκίας στα εδάφη της και για τη στενότερη σχέση που συνάπτει η Ρωσία, ο βασικός προστάτης της, με τον μακραίωνο εχθρό της, την Τουρκία. Και αφού ουσιαστικά αποκλείστηκε από τις διαπραγματεύσεις, το Ιράν επίσης δεν θα είναι ευχαριστημένο που Μόσχα και Άγκυρα ουσιαστικά αγνόησαν της απαιτήσεις του για απόσυρση της Τουρκίας. Την ίδια ώρα, και η Τεχεράνη θα ανησυχήσει πως ο αυξανόμενος ρόλος της Ρωσίας στη Συρία θα εμποδίσει περαιτέρω τη δική τα επιρροή στη χώρα.

Τέλος, οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) –ραχοκοκαλιά των οποίων είναι το YPG- είναι σχεδόν βέβαιο πως θα αντισταθούν στη συμφωνία, ιδιαίτερα αφού απαιτεί η οργάνωση να εγκαταλείψει αστικές περιοχές-κλειδιά, όπως το Κομπάνι, η Ταλ Ριφάτ και η Μανμπίτζ. Μάλιστα, οι Ρώσοι έχουν ήδη εκδώσει τελεσίγραφο λέγοντας πως η Μόσχα δεν θα προστατεύσει το SDF αν δεν τηρήσει τη συμφωνία και αποσυρθεί.

Δεδομένου ότι η κυβέρνηση της Συρίας, το Ιράν και το SDF έχουν πολλά για τα οποία να γκρινιάζουν αναφορικά με τη ρωσοτουρκική συμφωνία, η συμφωνία είναι πιθανόν να αντιμετωπίσει εμπόδια στη συνέχεια.

Ακόμα και αν το SDF αποσυρθεί λόγω της πίεσης -πράγμα καθόλου βέβαιο- η οργάνωση θα προσπαθήσει τουλάχιστον να συνεχίσει να πιέζει τους Τούρκους μέσω εξεγέρσεων, απειλώντας δυνητικά τις ρωσικές δυνάμεις περιπολίας.

Εν τω μεταξύ, η στηριζόμενη από το Ιράν κυβέρνηση της Συρίας πιθανότατα θα έχει αψιμαχίες και συγκρούσεις με τις τουρκικές δυνάμεις και τις δυνάμεις που στηρίζονται από την Τουρκία (όπως έκανε σε άλλες επωναζόμενες ασφαλείς ζώνες όπως η Ιντλίμπ), περιπλέκοντας έτσι τις προσπάθειες της Ρωσίας να σταθεροποιήσει τα σύνορα και να κάνει τη μετάβαση στον πολιτικό διάλογο.

Ως αποτέλεσμα, το σχέδιο της Μόσχας και της Άγκυρας για διαχείριση του βορρά της Συρίας είναι απίθανο πως θα οδηγήσει σύντομα στο τέλος του πολέμου στη χώρα.