Γιατί δεν τρομάζει την Αγκυρα η απειλή κυρώσεων

Το Κογκρέσο των ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζουν κυρώσεις για να τιμωρήσουν την Τουρκία για τη στρατιωτική επιχείρησή της στη βορειοανατολική Συρία.

Οι Αμερικανοί γερουσιαστές Lindsey Graham –Ρεπουμπλικάνος- και Chris Van Hollen –Δημοκρατικός- εισηγήθηκαν νομοσχέδιο που βάζει στο στόχαστρο υψηλόβαθμούς αξιωματούχους της κυβέρνησης του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του υπουργείου Άμυνας της Τουρκίας. Το νομοσχέδιό τους θα μπορούσε επίσης να ενεργοποιήσει κυρώσεις κατά της Τουρκίας που είχε ήδη ψηφίσει το Κογκρέσο στο πλαίσιο της Πράξης για την Αντιμετώπιση των Εχθρών της Αμερικής Μέσω Κυρώσεων (CAATSA).

Οι Ευρωπαίοι γενικότερα εξετάζουν μέτρα κατά της Τουρκίας, και Νορβηγία και Σουηδία, που προμηθεύουν μικρά όπλα στην Τουρκία, ήδη ανέστειλαν τις νέες εξαγωγές όπλων (σ.σ το ίδιο έπραξαν Γερμανία και Γαλλία). Για να αποτρέψουν το ενδεχόμενο η Τουρκία να τερματίσει τη συμφωνία του 2016 με την ΕΕ για τους πρόσφυγες και να πλημμυρίσει την Ευρώπη με πρόσφυγες από τη Συρία, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προσφέρει επιπλέον στήριξη ύψους 1 δισ. δολαρίων για να βοηθήσει την Άγκυρα να τους δώσει τροφή και στέγη.

Η απειλή των κυρώσεων

Η διεθνής κατακραυγή της στρατιωτικής επιχείρησης της Τουρκίας στη Συρία αναγκάζει τις θεωρητικά συμμαχικές χώρες να καταδικάσουν την Άγκυρα. Στις ΗΠΑ, ιδιαίτερα, η οργή αυτή είναι αυτή που δίνει ώθηση στα νομοσχέδια για κυρώσεις. Για την ώρα, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να είναι σε θέση να ασκήσει βέτο στα νομοσχέδια εν μέρει λόγω της πολιτικής επιθυμίας του να μειώσει το αποτύπωμα των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, και εν μέρει λόγω της θερμής σχέσης του με τον Ερντογάν, τον οποίον έχει προσκαλέσει για επίσκεψη στον Λευκό Οίκο στις 13 Νοεμβρίου.

Όμως το Κογκρέσο μπορεί να έχει τη διακομματική στήριξη που χρειάζεται για να ακυρώσει το βέτο του Τραμπ –κάτι που θα γίνονταν για πρώτη φορά επί της προεδρίας του. Το Ρεπουμπλικανικό κόμμα δεν στηρίζει και τόσο τον Τραμπ για το θέμα της Τουρκίας και της Συρίας, ενώ η βάση του κόμματος είναι ακόμα πιο διχασμένη ως προς την τουρκική επιχείρηση κατά των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμενων, των οποίων ηγούνται οι Κούρδοι, όπως και για σχεδόν οποιοδήποτε άλλο θέμα, σε μεγάλο βαθμό λόγω της θετικής φήμης των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων ως εταίρου των ΗΠΑ στην εκστρατεία κατά του Ισλαμικού Κράτους.

Τα ισχυρά πολιτικά κίνητρα για να τιμωρηθεί η Τουρκία σημαίνουν επίσης πως οι τρέχουσα νομοθεσία για τις κυρώσεις μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω ενέργειες, καθώς μέλη του Κογκρέσου μπορούν να επεκτείνουν ή να προσθέσουν κυρώσεις όπως κρίνουν ότι αρμόζει.

Αν και το Κογκρέσο πιθανότατα θα περάσει κάποιας μορφής κυρώσεις, τα μέτρα δεν θα είναι απαραίτητα τόσο ευρεία όσο φαίνονται. Στόχο έχουν να τρομάξουν και να αποτρέψουν την εισβολή της Τουρκίας. Όμως θα χρειαστεί χρόνος για να τις ψηφίσει και να τις εφαρμόσει το Κογκρέσο, αν επιβιώσουν από ένα βέτο του Τραμπ. Μέχρι τότε, η τουρκική επιχείρηση μπορεί να έχει τελειώσει και οι ΗΠΑ και η Τουρκία θα μπορούν να διαπραγματευτούν για να μειώσουν την απειλή των κυρώσεων.

Η Τουρκία πρόθυμη να πληρώσει το τίμημα

Η Τουρκία θα πληρώσει το τίμημα των κυρώσεων. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις της είναι δημοφιλείς στον τουρκικό λαό, ο οποίος σε μεγάλο βαθμό θεωρεί τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις ως επέκταση του PKK. Ο Ερντογάν δεν έχει και πολλά να χάσει σε οικονομικό επίπεδο. Ήδη βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η ανταρσία στους κύκλους του κυβερνώντος Κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης, με επιθέσεις κατά του Ερντογάν για την οικονομική του ηγεσία, και η Τουρκία δεν έχει ακόμα ανακάμψει από την ύφεση των αρχών του έτους. Αντιθέτως ο Ερντογάν τείνει προς τις εθνικιστικές πολιτικές για να διατηρήσει τη νομιμότητα, ιδιαίτερα αφού η κοινοβουλευτική πλειοψηφία του εξαρτάται από το Κόμμα του Εθνικιστικού Κινήματος.

Επιπλέον, τα οικονομικά προβλήματα και οι τύχες της Τουρκίας είναι πολύ μεγαλύτερα από τις απειλές για κυρώσεις. Οι κυρώσεις μπορεί να επιδεινώσουν την οικονομία της, όμως άλλοι σημαντικοί παράγοντες, όπως η αδύναμη λίρα, η επιβράδυνση στους τομείς των κατασκευών και της μεταποίησης, το υψηλό χρέος του ιδιωτικού τομέα και το αποδυναμωμένο επενδυτικό κλίμα, είναι αυτοί που οδηγούν στα σκαμπανεβάσματα της οικονομίας.

Για την Τουρκία, θα αξίζει να πληρώσει το τίμημα της διατάραξης των οικονομικών σχέσεων της αν καταφέρει να σταματήσει τη δημιουργία κουρδικού κρατιδίου στα σύνορά της.