Γιατί το Κατάρ αποχαιρετά τον ΟΠΕΚ

Η διπλωματική απομάκρυνση του Κατάρ από τους γείτονές του συνεχίζεται. Ο νέος υπουργός Ενέργειας του Κατάρ, Σαάντ αλ Κααμπί, ανακοίνωσε στις 3 Δεκεμβρίου πως η χώρα του θα αποχωρήσει επισήμως από τον ΟΠΕΚ την 1η Ιανουαρίου του 2019.

Σύμφωνα με τον υπουργό, το Κατάρ θα συμμετέχει στις επερχόμενες συνεδριάσεις του ΟΠΕΚ στη Βιέννη και θα τηρήσει τις δεσμεύσεις του, όμως η χώρα τελικά θα φύγει από το μπλοκ για να επικεντρωθεί στην επέκταση της στρατηγικής της στο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), αν και θα συνεχίσει να παράγει κάποιο πετρέλαιο. Ο αλ Κααμπί εμφανίστηκε επίσης να ρίχνει… αποχαιρετιστήρια «καρφιά» στη Σαουδική Αραβία, σημειώνοντας πως η πετρελαϊκή δραστηριότητα «ελέγχεται από έναν οργανισμό που τον διαχειρίζεται μια χώρα».

Γιατί έχει σημασία

Μια σειρά παραγόντων έχουν οδηγήσει στην απόφαση του Κατάρ. Η Ντόχα πάντα ήταν μοναδική στο μπλοκ των πετρελαιοπαραγωγών, διότι, ως τεράστιος εξαγωγέας φυσικού αερίου, το Κατάρ παράγει μόλις 600.000 βαρέλια αργού πετρελαίου ημερησίως. Επιπλέον, ο ΟΠΕΚ κυριαρχείται όλο και περισσότερο από τη Σαουδική Αραβία, η οποία φαίνεται όλο και πιο ανίκανη ή απρόθυμη να βρει συναίνεση, καθώς επιδιώκει στενότερη σχέση με την Ουάσινγκτον.

Ορισμένα μέλη του ΟΠΕΚ πιστεύουν  πως αυτή η σχέση έχει οδηγήσει σε πιο μονομερείς αποφάσεις που είναι αντιπαραγωγικές για την αποτελεσματικότητα του μπλοκ να διαχειρίζεται την πετρελαϊκή αγορά –ανησυχίες που έχουν αυξηθεί μετά τον θάνατο του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι.

Το Κατάρ θέλει μεγαλύτερη ανεξαρτησία από τη Σαουδική Αραβία για πολλούς λόγους, μεταξύ των οποίων και το μπλόκο που έχει υποστεί από τη Σαουδική Αραβία και άλλες χώρες, το οποίο ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2017 και οδήγησε σε νέο χαμηλό τις σχέσεις Ντόχας-Ριάντ.

Η αποχώρηση από τον ΟΠΕΚ παρέχει στο Κατάρ μεγαλύτερη αυτονομία από τη Σαουδική Αραβία, αλλά επίσης επιτρέπει στη Ντόχα να βάλει σε προτεραιότητα το LNG. Η αγορά LNG είναι το πραγματικό «ψωμί και βούτυρο» της οικονομίας του Κατάρ, όμως ο τομέας βρίσκεται εν μέσω μεγάλων αλλαγών σε μια περίοδο που η Ντόχα σχεδιάζει μεγάλη επέκταση στον κλάδο. Για να ανταγωνιστεί στον ταχέως αναπτυσσόμενο κλάδο, το Κατάρ έχει αναδιοργανώσει μέρος της ενεργειακής του βιομηχανίας, μεταξύ άλλων με τη συγχώνευση των δυο εταιριών φυσικού αερίου της νωρίτερα φέτος.

Τέλος, οι αμερικανοί βουλευτές συνεχίζουν να υποβάλουν νομοσχέδια που στόχο έχουν τον ΟΠΕΚ και τα μέλη του, δίνοντας στο Κατάρ έναν ακόμα λόγο να αποχωρήσει από το μπλοκ. Ως μικρός πετρελαιοπαραγωγός, τα οφέλη που αποκομίζει το Κατάρ από τη συμμετοχή του δεν είναι αρκετά για να δικαιολογήσουν το οικονομικό ρίσκο που πηγάζει από τέτοιου είδους νομοθετήματα.

Υπενθυμίζεται ότι το Κατάρ δεν ήταν ιδρυτικό μέλος του ΟΠΕΚ, όμως εντάχθηκε στον Οργανισμό το 1961 –έναν χρόνο μετά τη δημιουργία του μπλοκ. Το Κατάρ τις τελευταίες περίπου δυο δεκαετίες υπήρξε ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο, όμως η Ντόχα «έχασε» τα σκήπτρα έναντι της Αυστραλίας τα τελευταία λίγα χρόνια.

Οι δυνατότητες της Αυστραλίας στο υγροποιημένο φυσικό αέριο έχουν αυξηθεί σημαντικά από το 2012 και οι ΗΠΑ αναμένεται να φτάσουν στο LNG τη Ντόχα μέχρι το τέλος του 2019. Σε μια προσπάθεια να παραμείνει ανταγωνιστικό, το Κατάρ ανακοίνωσε το 2017 πως θα τερματίσει το 12ετές μορατόριουμ στην επέκταση του Βόρειου Πεδίου φυσικού αερίου και θα ενισχύσει την ετήσια εξαγωγική της δυναμικότητα από 77 εκατ. σε 110 εκατ. μετρικούς τόνους LNG μέχρι το 2024.

Μετά την αποχώρηση από τον ΟΠΕΚ, το Κατάρ ελπίζει τελικά πως θα είναι ελεύθερο -μακριά από την επιρροή της Σαουδικής Αραβίας- να επιδιώξει όποια ενεργειακή πολιτική θα το ωφελήσει περισσότερο.