Τι σηματοδοτεί η είσοδος εθνικιστών στο κοινοβούλιο της Ανδαλουσίας

Η Ισπανία είχε καταφέρει για δεκαετίες να παραμείνει «απρόσβλητη» από την άνοδο των εθνικιστικών κομμάτων στην υπόλοιπη Ευρώπη. Όμως, αυτή η «ανοσία» τερματίστηκε στις 2 Δεκεμβρίου, όταν το αντιμεταναστευτικό κόμμα Vox εξασφάλισε μια θέση σε ισπανικό περιφερειακό κοινοβούλιο για πρώτη φορά, κερδίζοντας σχεδόν το 11% των ψήφων.

Έχοντας κερδίσει 12 έδρες στο περιφερειακό κοινοβούλιο της Ανδαλουσίας, το Vox θα είναι τώρα το πέμπτο μεγαλύτερο κόμμα στο νομοθετικό σώμα, πίσω από το κεντροαριστερό Σοσιαλιστικό Κόμμα με 33 έδρες, το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα με 26 έδρες, το κεντρώο κόμμα Ciudadanos με 21 έδρες και το αριστερό Εμπρός Ανδαλουσία με 17 έδρες. Δεδομένου του πόσο κατακερματισμένη είναι η νέα βουλή της Ανδαλουσίας, το Vox θα μπορούσε να παίξει τον ρόλο του ρυθμιστή στον διορισμό της επόμενης περιφερειακής κυβέρνησης.

Επιπλέον, οι εκλογές στην πολυπληθέστερη περιοχή της Ισπανίας θεωρείται ευρέως πως αποτελεί «πρόγευση» των επόμενων γενικών εκλογών, που θα μπορούσαν να διενεργηθούν πολύ πριν λήξει η θητεία της σημερινής κυβέρνησης το 2020.

Η επιτυχία του Vox στις εκλογές στην Ανδαλουσία ήταν κυρίως αποτέλεσμα του αυξανόμενου Καταλανικού αποσχιστικού ρεύματος και της αυξανόμενης μετανάστευσης. Το Vox επικρίνει τον Καταλανικό εθνικισμό και θέλει η Ισπανία να στραφεί από το σύστημα των αυτόνομων περιοχών προς ένα κεντρικό κράτος.

Προς τον σκοπό αυτό, το Vox θέλει η κεντρική κυβέρνηση να ανακτήσει τον πλήρη έλεγχο της πολιτικής για την Παιδεία, την Υγεία και την Αστυνόμευση, που αυτή τη στιγμή κατευθύνονται από τις περιφερειακές κυβερνήσεις. Επιπλέον, το Vox έχει υποσχεθεί να μειώσει τη μετανάστευση, να αυξήσει τις απελάσεις παράνομων μεταναστών και να πατάξει τις μη κυβερνητικές οργανώσεις που βοηθούν ανθρώπους να φθάνουν δια θαλάσσης στην Ισπανία. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η Ισπανία είναι αυτή τη στιγμή το βασικό σημείο εισόδου για τους μετανάστες που έρχονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση δια θαλάσσης, με σχεδόν 60.000 αφίξεις από τον Ιανουάριο.

Το Vox είναι επίσης επικριτικό έναντι του φεντεραλιστικού εγχειρήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και υπερασπίζεται μια πιο διακυβερνητική δομή που θα προστατεύει την εθνική κυριαρχία των κρατών-μελών. Επιπλέον, το Vox έχει επικρίνει τη Συμφωνία Σένγκεν που εξαλείφει τους συνοριακούς ελέγχους εντός της Ευρώπης.

Ωστόσο, το Vox  διαφέρει κάπως από κόμματα ομοϊδεάτες όπως ο Γαλλικός Εθνικός Συναγερμός (πρώην Εθνικό Μέτωπο) ή το ολλανδικό Κόμμα της Ελευθερίας διότι η επίκριση της ευρωζώνης και η απειλή αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αποτελούν ζήτημα πολιτικής προτεραιότητας για το ισπανικό κόμμα, το οποίο επικεντρώνεται στην Ισπανία. Ωστόσο, αν η δημοφιλία του Vox αυξηθεί, πιθανότατα θα χρειαστεί να λάβει πιο αποφασιστική θέση στα ζητήματα αυτά.

Γιατί έχει σημασία

Η εκλογική επιτυχία του Vox καθιστά αδύνατο οι κεντροαριστερές δυνάμεις του Σοσιαλιστικού Κόμματος και του Εμπρός Ανδαλουσία ή το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα και οι Ciudadanos να καταλήξουν σε πλειοψηφία. Γι’ αυτόν τον λόγο, το Vox θα αποτελέσει παίκτη-κλειδί στον διορισμό της επόμενης Ανδαλουσιανής κυβέρνησης. Και μετά τις ευρωεκλογές του Μαΐου στην Ισπανία, το Vox θα μπορούσε να διορίσει εκπροσώπους στο σώμα για πρώτη φορά στην ιστορία. Το Vox θα μπορούσε επίσης να αποκτήσει περισσότερη δύναμη αν η κυβέρνηση μειοψηφίας της Ισπανίας επιλέξει να διενεργήσει πρόωρες εκλογές το 2019.

Οι δημοσκοπήσεις φέρνουν τη δημοφιλία του Vox γύρω στο 2-4% σε εθνικό επίπεδο, που είναι χαμηλό σε σύγκριση με τα κατεστημένα κόμματα. Ωστόσο, ο πολιτικός κατακερματισμός θα μπορούσε να δώσει στο Vox έδρα στη Μαδρίτη για πρώτη φορά. Και αν το κόμμα συνεχίζει να ανεβαίνει, οι επιτυχίες του θα πιέσουν τα άλλα πολιτικά κόμματα της χώρας –ιδιαίτερα τα κεντρώα και κεντροδεξιά- να πάρουν σκληρότερη θέση σε θέματα όπως η Καταλονία και η μετανάστευση.

Η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία –οι τρεις μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης- ήδη έχουν ισχυρά ευρωσκεπτικιστικά κόμματα και η πιθανή ενίσχυση του Vox στην Ισπανία θα μπορούσε να κάνει την τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία του μπλοκ να απομακρυνθεί από την παραδοσιακή στήριξή της προς την Ευρωπαϊκή ενοποίηση και να στραφεί προς τον σκεπτικισμό έναντι του φεντεραλισμού της ΕΕ.