Τουρκία: Το μακροβούτι της λίρας κλονίζει την οικονομία

Η αξία του νομίσματος της τουρκικής λίρας υποχώρησε χθες σε χαμηλό ρεκόρ, πέφτοντας στα 3,97 ανά δολάριο. Σε μια προσπάθεια να μη σπάσει το πρωτοφανές επίπεδο ισοτιμίας των 4 λιρών ανά 1 δολάριο, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανέθεσε στους υπουργούς του να προετοιμάσουν επείγοντα μέτρα για την ενίσχυση του νομίσματος τις επόμενες ημέρες. Στις 21 Νοεμβρίου, η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας μείωσε τα όρια δανεισμού της για να διατηρήσει την αξία της λίρας, να μειώσει τη ρευστότητα και να αποφύγει μια οικονομική κρίση.

Φτάνοντας στην επόμενη συνεδρίαση της Κεντρικής Τράπεζας στις 14 Δεκεμβρίου, ο Ερντογάν, μαζί με άλλους πολιτικούς φορείς, πιθανότατα θα διαφωνήσουν για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν στη συνέχεια. Ιστορικά, ο πρόεδρος είναι αρνητικός στην αύξηση των επιτοκίων, προτιμώντας να παρεμβαίνει στη νομισματική πολιτική της χώρας του, με τρόπους που περιορίζουν την ικανότητα της Κεντρικής Τράπεζας να λαμβάνει προληπτικά μέτρα, ακολουθώντας τη δυναμική της παγκόσμιας αγοράς.

Ωστόσο, η διακύμανση του νομίσματος έχει κάνει τον Ερντογάν να ανησυχεί για τις ζημιές που θα μπορούσε να προκαλέσει στην οικονομία καθώς εξαρτάται από τα υψηλά επίπεδα εγχώριας κατανάλωσης, και χωρίς την αγοραστική δύναμη και την καταναλωτική εμπιστοσύνη, η αποδοχή της κυβέρνησης από τους Τούρκους πολίτες μπορεί να μειωθεί.

Μπορεί οι αιτίες της πτώσης του νομίσματος να είναι εσωτερικές, όμως υπάρχουν και εξωτερικές αιτίες για τις τελευταίες εξελίξεις. Η Τουρκία έχει μία από τις πιο εύθραυστες οικονομίες του κόσμου, κυρίως επειδή η χώρα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από βραχυπρόθεσμες ροές χρήματος και η εξάρτηση από το βραχυπρόθεσμο κέρδος καθιστά την Άγκυρα ιδιαίτερα ευάλωτη στις παγκόσμιες ροές κεφαλαίων.

Αυτό συνέβη το 2013, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν τη μείωση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης και το παγκόσμιο κεφάλαιο έσπευσε να επιστρέψει στις Ηνωμένες Πολιτείες -και από αναδυόμενες αγορές όπως η Τουρκία. Εκείνη την εποχή, η γειτονική χώρα ήταν μία από τις λεγόμενες πέντε επικίνδυνες, που αντιμετώπισαν δυσκολίες προσαρμογής στις αλλαγές στην οικονομική πολιτική των ΗΠΑ.

Η Άγκυρα αντιμετώπισε το ίδιο πρόβλημα το 2016, όταν οι ΗΠΑ γέμισαν από χρήμα, ανεβάζοντας το δολάριο, στο πλαίσιο του "Trump Trade". Μετά από ένα έτος υποτίμησης του δολαρίου, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η υποτίμηση της λίρας συμπίπτει με μια μικρή αναζωογόνηση του δολαρίου.

Στις αρχές Νοεμβρίου, ο οίκος αξιολόγησης Standard and Poor's δημοσίευσε μια νέα λίστα με τις επικίνδυνες πέντε χώρες. Από τις πέντε, η Τουρκία ήταν η μόνη που παραμένει στη λίστα από το 2013. Οι άλλες τέσσερις -η Βραζιλία, η Ινδία, η Ινδονησία και η Νότια Αφρική- αποκατέστησαν τις οικονομίες τους και αντικαταστάθηκαν από την Αργεντινή, το Πακιστάν, την Αίγυπτο και το Κατάρ. Εάν η Τουρκία πρόκειται να ξεφύγει από τη θέση που βρίσκεται σήμερα, ίσως πρέπει η  Άγκυρα να εξετάσει το ενδεχόμενο αλλαγής της προσέγγισής της.