** Οι αναλυτικοί πίνακες με τα P/Ε και P/BV των αναδυόμενων αγορών αλλά και οι απώλειες και οι αποδόσεις των κλάδων σε σχέση με το δείκτη MSCI δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”

Tα νέα οικονομικά και χρηματιστηριακά δεδομένα προσφέρουν πλέον και νέα επενδυτικά καταφύγια. Έτσι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αρκετών αναλυτών, οι... ανασφαλείς επενδυτές μπορούν να βρουν ασπίδα προστασίας και σε χρηματιστήρια που μέχρι πρότινος θεωρούνταν... εξωτικά, τις αναδυόμενες αγορές.

Συγκεκριμένα, από το ”γύρισμα” των χρηματιστηρίων τον Μάρτιο του 2003, οι αναδυόμενες μετοχικές αγορές σημείωσαν κέρδη 350%, υπεραποδίδοντας την τελευταία πενταετία σε σχέση με τις ανεπτυγμένες.

Μάλιστα, ενώ η ανησυχία για τις επιπτώσεις σε εταιρείες του χρηματοοικονομικού κλάδου από την κρίση στην αγορά στεγαστικών δανείων χαμηλής εξασφαλίσεως των ΗΠΑ ενισχύει την ελκυστικότητα των τοποθετήσεων ”ασφαλούς καταφυγίου”, ορισμένοι αναλυτές αναφέρουν ότι νέο ασφαλέστερο, όσον αφορά τουλάχιστον στις μετοχικές τοποθετήσεις, είναι οι αναδυόμενες αγορές.

Ορισμένες, μάλιστα, επενδυτικές τράπεζες συνιστούν τώρα αγορές κατά την πτώση των αναδυόμενων αγορών. Εξάλλου, ακόμα και μετά τις τελευταίες απώλειες, απόρροια της πιστωτικής κρίσης, οι μετοχές από την αρχή του έτους περιόρισαν τα κέρδη τους στο 2,5% παγκοσμίως, ενώ τα κέρδη των αναδυόμενων αγορών ανέρχονται στο 15%.

Η πρωτοβουλία της Fed να μειώσει το προεξοφλητικό επιτόκιο του δολαρίου κατά 0,50%, στο 5,75%, αποτέλεσε ένδειξη της πρόθεσης και της δυνατότητας των κεντρικών τραπεζών να διαχειριστούν μια πιθανή κρίση κι έδωσε αφορμή για ενδυνάμωση βραχυχρονίως όλων σχεδόν των μετοχικών αγορών, περιλαμβανομένων και των αναδυόμενων.

Παρότι οι παρεμβατικές πρωτοβουλίες συχνά δεν μπορούν να προκαλέσουν αποτελέσματα διαρκείας, ωστόσο αποκαθιστούν στις αγορές την ηρεμία και δίνουν τον απαραίτητο χρόνο ώστε να αξιολογηθεί η πιθανότητα οι ανησυχίες να είναι υπερβολικές. Πάντως, η αβεβαιότητα για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι τράπεζες διατηρείται, καθώς δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για τα χαρτοφυλάκια δομημένων παραγώγων και τιτλοποιημένων δανείων, σε συνδυασμό με τις βραχυπρόθεσμες χρηματοδοτικές τους ανάγκες.

Αντιστροφή της τάσης

Οι αναδυόμενες αγορές σημείωσαν εντυπωσιακά κέρδη αντιστρέφοντας τις σφοδρές απώλειες των προηγούμενων ημερών. Στην Ασία η απόφαση της Κίνας να αυξήσει τα επιτόκια κατά 27 μονάδες βάσης επισκιάστηκε από την πολύ σημαντική απόφαση για τη μερική απελευθέρωση των αγορών κεφαλαίου, καθώς για πρώτη φορά θα επιτρέπεται η απευθείας επένδυση από ιδιώτες επενδύτες σε μετοχές του Χονγκ Κονγκ.

Τα νέα αυτά ώθησαν τον FTSE-Xinhua κοντά στο ιστορικό υψηλό του, αφού κατέγραψε τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία ποσοστιαία άνοδο της ιστορίας του (17,8%), αγνοώντας ακόμα και την ανακοίνωση της Bank of China για πολύ μεγαλύτερη έκθεση σε CDO’s (11,2 δισ. δολ.) απ’ ό,τι αναμενόταν.

Η ανάκαμψη των τιμών σε βασικά μέταλλα στις ανεπτυγμένες αγορές βοήθησε επίσης και τις αντίστοιχες αναδυόμενες, με τη Βραζιλία να σημειώνει σημαντικά κέρδη.

Στα ομόλογα οι αναδυόμενες αγορές επίσης ανέκαμψαν μετά τη μερική εξομάλυνση της κρίσης στην αγορά χρήματος. Τα spreads των δολαριακών ομολόγων μειώθηκαν, με τις μεγαλύτερες μειώσεις να σημειώνονται στην Αργεντινή, στο Εκουαδόρ και στη Βενεζουέλα. Η συμπεριφορά των ομολόγων αναδυόμενων αγορών εξομαλύνθηκε στο μεσοδιάστημα της κρίσης και είναι συμβατή με την κίνηση των υπόλοιπων επενδυτικών αξιών.

Η αναβάθμιση της αξιολόγησης της Βραζιλίας σε Βa1 λόγω της βελτίωσης των δημοσιονομικών και του μειωμένου δανεισμού επισφραγίζει τη θετική τροχιά μακροοικονομικών μεγεθών πάνω στην οποία κινούνται οι αναδυόμενες οικονομίες.

Υποστηρικτική είναι και η έκθεση του οίκου αξιολογήσεων Fitch σύμφωνα με την οποία σημειώνεται μεγάλη πτώση τιμών, ωστόσο τα θεμελιώδη μεγέθη των αναδυόμενων αγορών παραμένουν σε θετική τροχιά και είναι ανθεκτικά στη μεταβλητότητα.

Το ευρύτερο περιβάλλον

Οι αναδυόμενες μετοχικές αγορές μετά την κορύφωση της ανόδου των επιτοκίων στις ΗΠΑ, όπως συνέβη τα έτη 1995, 1998 και 2000, υποχώρησαν. Ωστόσο, το 1994 είχαμε την κρίση του Μεξικού, το 1997-98 την ασιατική και τη ρωσική κρίση και το 2000 το σκάσιμο της ”φούσκας” της Νέας Οικονομίας.

Σήμερα οι αγορές αναμένουν ότι η Fed θα προχωρήσει σε μειώσεις επιτοκίων κατά 0,50% φέτος, καθώς αναγνωρίζει ότι ενδέχεται να απαιτηθεί αλλαγή στη νομισματική της πολιτική, στην περίπτωση που η προοπτική των αναπτυξιακών ρυθμών πληγεί από χειροτέρευση της κατάστασης στις χρηματοοικονομικές αγορές.

Η Εθνική Ένωση Κατασκευαστών Κατοικιών (ΝΑΗΒ) των ΗΠΑ επισήμανε εξάλλου ότι το 40% των μελών της αναφέρει ακυρώσεις στις αγορές κατοικιών λόγω των αυστηρότερων κριτηρίων χρηματοδότησης. Σύμφωνα με τον δείκτη κατοικιών Case-Shiller, οι τιμές των ακινήτων σε 20 μητροπολιτικές περιοχές των ΗΠΑ υποχώρησαν τον Ιούνιο κατά 3,5% σε ετήσια βάση.

Ιστορικά, από το 1970, έναν χρόνο μετά την πρώτη μείωση των βασικών επιτοκίων από την Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ, οι μετοχές κερδίζουν κατά μέσο όρο 18%, γεγονός που υποδεικνύει πως μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγήσει φυσικά σε άνοδο και τις αναδυόμενες αγορές. Αν όμως έχουμε ύφεση στις ΗΠΑ, κάποια στιγμή αυτή θα μπορούσε να αγγίξει και τις ισχυρές σήμερα μακροοικονομικά αναδυόμενες οικονομίες, με προφανείς επιπτώσεις και στις τιμές των μετοχών τους.

Η εικόνα

Σήμερα, η συνολική κεφαλαιοποίηση των αναδυόμενων αγορών ανέρχεται στα 8,55 τρισ. δολ., αντιπροσωπεύοντας το 68% του ΑΕΠ των χωρών αυτών, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης βρίσκεται στο 61% για την περιοχή ΕΜΕΑ (αναδυόμενη Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Αφρική), στο 76% για την Ασία και στο 56% για τη Λατινική Αμερική. Από πλευράς αποτιμήσεων, οι αναδυόμενες αγορές διαπραγματεύονται για το 2007 με πολλαπλασιαστή κερδών (P/E) στο 13,3, δηλαδή με discount 12% σε σχέση με τον μέσο όρο των μετοχικών αγορών παγκοσμίως, και με P/E 11,5 για το 2008, δηλαδή με discount 14%.

Από τις επιμέρους αγορές, μεγάλες επενδυτικές τράπεζες συνιστούν αυξημένη θέση σήμερα στις αγορές της Βραζιλίας, του Μεξικού, της Τσεχίας, της Ρωσίας, της Ν. Αφρικής, της Ουγγαρίας, της Τουρκίας, της Ινδονησίας, των Φιλιππίνων και της Ταϊλάνδης.

Η UBS προχώρησε πρόσφατα στη σύσταση ”αύξησης θέσεων” στις αναδυόμενες αγορές, προτείνοντας αγορές σε αδυναμία, κυρίως σε μετοχές με υψηλές μερισματικές αποδόσεις, οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνούν ακόμη και την απόδοση των τοπικών ομολόγων, αλλά και σε μετοχές μικρότερης κεφαλαιοποίησης (small caps) που εμφανίζονται ελκυστικότερα αποτιμημένες, ενώ απολαμβάνουν ισχυρούς ρυθμούς αύξησης εταιρικών κερδών.

Οι κορυφαίες επιλογές της αφορούν στις μετοχικές αγορές της Ταϊβάν και της Βραζιλίας, ενώ διατηρείται ”overweight” σύσταση για την Τσεχία, τη Ν. Αφρική, την Τουρκία και τη Ρωσία. Η Ινδία και η Κίνα αποτελούν τα μεγαλύτερα ”underweights”.

Τα θεμελιώδη οικονομικά δεδομένα των αναδυόμενων αγορών είναι ισχυρά και θα τις βοηθήσουν να ξεπεράσουν με τις λιγότερες δυνατές συνέπειες την τρέχουσα κρίση, εκτιμά και η Morgan Stanley, αναβαθμίζοντας σε ”overweight” την αγορά της Ρωσίας και συνολικότερα την περιοχή ΕΜΕΑ. Το πλήγμα που έχουν δεχτεί το τελευταίο διάστημα οι μετοχές αναδυόμενων αγορών αποδίδεται απλώς στη διάθεση να περιοριστεί η ανάληψη ρίσκου από τους επενδυτές.

ΠΙΟ ΙΣΧΥΡΗ Η ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ

Αρκετοί ήταν οι παράγοντες που ευνόησαν τις αναδυόμενες αγορές τα τελευταία χρόνια. Η υψηλή ρευστότητα στις διεθνείς αγορές, η συνεχιζόμενη ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας, η άνοδος της τιμής του πετρελαίου (αρκετές από τις χώρες αυτές παράγουν πετρέλαιο), η καλή μακροοικονομική κατάσταση των περισσότερων χωρών, ειδικά σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο ανόδου των επιτοκίων (1994), οι ελκυστικές αποτιμήσεις, η αυξημένη διάθεση ανάληψης κινδύνου από διεθνείς επενδυτές και η στροφή αμερικανικών επενδυτικών κεφαλαίων προς τις διεθνείς αγορές είναι ορισμένοι από αυτούς.

Σήμερα η υπόθεση της αποδέσμευσης (decoupling) της παγκόσμιας οικονομίας από την αμερικανική συνεχίζει να απασχολεί τις αγορές. Εξάλλου, βρισκόμαστε σε μια φάση του οικονομικού κύκλου όπου η βασική αβεβαιότητα είναι συνυφασμένη με το ενδεχόμενο σημαντικής επιβράδυνσης στην κατανάλωση των ΗΠΑ και της επίπτωσής της στον υπόλοιπο κόσμο.

Με δεδομένες τη δυναμική της αγοράς ακινήτων και τη σχέση της με την κατανάλωση, έχει αυξηθεί σημαντικά η πιθανότητα για επιδείνωση της κατανάλωσης στις ΗΠΑ τους επόμενους μήνες. Τα οικονομικά στοιχεία (micro και macro) σταδιακά δείχνουν αυξανόμενη ευαισθησία της κατανάλωσης στον κλυδωνισμό της αγοράς ακινήτων.

Ωστόσο, η παγκόσμια οικονομία έχει δείξει σημαντική αντοχή στους κλυδωνισμούς από τις ΗΠΑ και μόνο στο ενδεχόμενο πολύ σημαντικής επιβράδυνσης στην αμερικανική οικονομία θα υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις στον υπόλοιπο κόσμο.

Παράλληλα, πολλές εταιρείες στις ΗΠΑ έχουν αυξήσει τις δραστηριότητές τους στο εξωτερικό προφυλάσσοντας έτσι μέρος της κερδοφορίας τους από τον Αμερικανό καταναλωτή.

Το μερίδιο των εξαγωγών των ΗΠΑ στις αναδυόμενες αγορές έχει υποχωρήσει από το 24% το 2000 στο 16,5% σήμερα. Ταυτόχρονα, οι εξαγωγές των αναδυόμενων αγορών προς αναδυόμενες και προς τον βιομηχανικό κόσμο ανήλθαν από τα 30 δισ. δολ. στα 300 δισ. δολ. τα τελευταία 25 χρόνια.

Την ίδια στιγμή, ενώ από το 1990 το εμπόριο των αναδυόμενων αγορών με τις ανεπτυγμένες οικονομίες έχει αυξηθεί 4,5 φορές, το εμπόριο μεταξύ των αναδυόμενων χωρών έχει επταπλασιαστεί μειώνοντας την εξάρτησή τους από τις μεγάλες οικονομίες.

Με τις οικονομίες των αναδυόμενων αγορών να αναπτύσσονται με υψηλότερους ρυθμούς (άνω του 6%) σε σχέση με τις ανεπτυγμένες (2,5%) και με τα εταιρικά κέρδη να σημειώνουν άνοδο γύρω στο 20% σε σχέση με το 9% - 11% στις ανεπτυγμένες, τη στιγμή που βάσει των αποτιμήσεων οι μετοχές των χωρών αυτών διακινούνται με discount 14%, τα χρηματιστήρια των αναδυόμενων αγορών διατηρούν ένα μέρος από τον δυναμισμό των τελευταίων ετών.

Αν και οι αναδυόμενες αγορές παραμένουν ευάλωτες στις μεταβολές του διεθνούς οικονομικού κλίματος, έχουν αυξήσει το ποσοστό τους στο παγκόσμιο ΑΕΠ στο 22%, γεγονός που δείχνει πως δεν μπορούν να... διαγραφούν εύκολα από τον επενδυτικό χάρτη.

** Οι αναλυτικοί πίνακες με τα P/Ε και P/BV των αναδυόμενων αγορών αλλά και οι απώλειες και οι αποδόσεις των κλάδων σε σχέση με το δείκτη MSCI δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”