του Στέφανου Κοτζαμάνη

Δικαιολογείται άραγε, εταιρίες που η μετοχή τους έχει ”τρέξει” στο ταμπλό πάνω από 100%, 200%, ή και 400% μέσα στην τελευταία διετία, να αποφασίζουν στήριξη μέσα από τη διαδικασία του buy back; Οι περιπτώσεις 15 εισηγμένων.

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει προχωρήσει σε σύσταση προς τις εισηγμένες εταιρίες του ΧΑ, εφιστώντας τους την προσοχή ότι η αγορά ιδίων μετοχών θα πρέπει να αποσκοπεί είτε στην ακύρωσή τους με μείωση του μετοχικού τους κεφαλαίου (buy back), είτε με στόχο τη διανομή τους στο προσωπικό (stock options), είτε τέλος για την εκπλήρωση υποχρεώσεων που απορρέουν από μετατρέψιμο ομολογιακό δάνειο.

Το σκεπτικό της Επιτροπής στο συγκεκριμένο θέμα ήταν να περιοριστούν οι στρεβλώσεις που προκύπτουν από μια ”τεχνητή ζήτηση μετοχών”, αλλά και να ”κλείσει ένα παράθυρο” σε όσους ενδεχομένως θα ήθελαν να χρησιμοποιούσαν τις αγορές ιδίων μετοχών ως μέσο χειραγώγησης των τιμών στο ταμπλό της (τέως) Σοφοκλέους.

Γι αυτό άλλωστε έθεσε και σημαντικούς περιορισμούς στον τρόπο απόκτησης των ιδίων μετοχών.

Από τότε μέχρι σήμερα, δεν είναι λίγες οι εισηγμένες εταιρίες (μεταξύ αυτών και μεγάλες τράπεζες) που έχουν αποφασίσει την δυνατότητα αγοράς ιδίων μετοχών με στόχο τη στήριξη της μετοχής τους, βασιζόμενες στο άρθρο 16, παράγραφος 5 του Νόμου 2190/1920…

Ωστόσο, το σχετικό άρθρο του Ν. 2190/1920 δεν επιτρέπει την αγορά ιδίων μετοχών, χωρίς όρια, αλλά την περιορίζει σε περιπτώσεις που θεωρείται ότι ”η εν λόγω τιμή είναι σημαντικά χαμηλότερη από την τιμή που αντιστοιχεί στα δεδομένα της αγοράς και στην οικονομική κατάσταση και προοπτικές της εταιρίας”.

Ουσιαστικά λοιπόν, το πνεύμα του Ν. 2190/1920 είναι η προστασία της περιουσίας των μικρομετόχων σε περιόδους, όπου για συγκυριακούς λόγους, η αγορά δεν λειτουργεί ουσιαστικά, είτε συνολικά, είτε ειδικότερα για μια συγκεκριμένη μετοχή.

Τρία ερωτήματα προς απάντηση

Τι γίνεται όμως όταν τέτοιες αποφάσεις έχουν ψηφιστεί σε περιόδους χρηματιστηριακών ράλι, όπου η τιμή της μετοχής έχει κερδίσει 50%, 100% ή και πάνω από 200% κατά την τελευταία διετία;

Πώς εξηγείται εισηγμένη εταιρία να ψηφίζει τη δυνατότητα αγοράς ιδίων μετοχών επειδή κρίνει τη μετοχή της σαφώς υποτιμημένη και οι βασικοί της μέτοχοι κατά την ίδια χρονική περίοδο να προβαίνουν σε σημαντικότατες ρευστοποιήσεις;

Ποιοι συνειρμοί μπορούν να προκύψουν όταν τη στιγμή που αποφασίζεται η δυνατότητα αγοράς ιδίων μετοχών, οι χρηματιστηριακοί δείκτες μιας εταιρίας είναι ”επαχθέστεροι” από το μέσο όρο της αγοράς και ότι ”τα περί υποτίμησης” προκύπτουν μόνο από το μέτωπο των (μη αποδείξιμων φυσικά) προοπτικών;

Η δικαιολογία της ευελιξίας

Πολλές διοικήσεις εισηγμένων εταιριών ισχυρίζονται ότι ψηφίζουν τη δυνατότητα αγοράς ιδίων μετοχών όχι γιατί υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα με τη μετοχή τους, αλλά… προληπτικά μήπως προκύψει κάτι στο μέλλον.

”Δεν σκοπεύουμε επί του παρόντος να το πράξουμε, αλλά καλό είναι να έχουμε την ευελιξία να το πράξουμε, αν και όταν χρειαστεί”, μας απάντησαν αρκετές διοικήσεις εισηγμένων εταιριών.

Ακόμη όμως και σ’ αυτή την περίπτωση, ενδεχομένως να ”υπάρχει θέμα”. Γιατί, απλά και μόνο, η χρηματιστηριακή αγορά -ή έστω ένα σημαντικό τμήμα αυτής- εκλαμβάνει την ψήφιση μιας απόφασης για δυνατότητα αγοράς ιδίων μετοχών ως ένδειξη ότι η διοίκηση της εταιρίας θεωρεί την τιμή της μετοχής της ως υποτιμημένη!

Ενδεικτικά, στη διπλανή στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό” παραθέτουμε πίνακα με τις περιπτώσεις 15 εισηγμένων εταιριών, οι γενικές συνελεύσεις των οποίων ψήφισαν τη δυνατότητα για αγορά ιδίων μετοχών κατά το τελευταίο επτάμηνο.

Σε αρκετές περιπτώσεις, πράγματι, το θέμα της αγοράς ιδίων μετοχών προέκυψε μετά από ”περιπέτειες” που είχε η πορεία της μετοχής στο Χρηματιστήριο.

Επίσης, υπήρξαν παραδείγματα ψηφισμάτων για αγορά ιδίων μετοχών σε εταιρίες που μπορεί μεν να είχαν ανοδική πορεία, ωστόσο οι συγκεκριμένοι τίτλοι να είχαν υποαποδώσει σε σύγκριση με το Γενικό, ή κάποιο άλλο, συγκρινόμενο Δείκτη.

Να σημειωθεί πάντως, ότι σε περίπτωση υποαπόδοσης σε σύγκριση με κάποιον δείκτη, δεν σημαίνει αυτόματα ότι η μετοχή είναι και υποτιμημένη. Η υποαπόδοση μπορεί κάλλιστα να συσχετίζεται με μια υποχώρηση των επιδόσεων και των προοπτικών της εισηγμένης εταιρίας.

Και τέλος, άλλες εταιρίες βάσισαν το μέτρο στις πολύ υψηλές προοπτικές τους, οι οποίες βέβαια θα πρέπει να αποδειχτούν και στην πράξη.

Η ουσία πάντως είναι ότι η ψήφιση για δυνατότητα αγοράς ιδίων μετοχών θα πρέπει να λαμβάνεται με φειδώ και με μεγαλύτερη περίσκεψη από τις διοικήσεις των εισηγμένων εταιριών.

* Δείτε τις περιπτώσεις των 15 εισηγμένων στη διπλανή στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”.