*Οι σχετικοί πίνακες δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”

Όλα δείχνουν ότι το 2007 μπορεί να είναι η καλύτερη χρονιά για εξαγορές και συγχωνεύσεις στην οικονομική ιστορία καθώς ήδη το σύνολο των συμφωνιών παγκοσμίως ξεπερνά τα 4 τρισ. δολ. Οι συνθήκες για επιχειρηματικά deals παραμένουν καλές αφού οι ισολογισμοί των περισσότερων (ευρωπαϊκών κυρίως) εταιρειών δείχνουν ότι οι επιχειρήσεις διαθέτουν αρκετό ρευστό και δεν έχουν μεγάλο δανεισμό αν κάποιος τον συγκρίνει με τα λειτουργικά τους κέρδη. Εάν μάλιστα ο δείκτης μόχλευσης καθαρού δανεισμού προς κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων των εισηγμένων εταιρειών επέστρεφε στα μέσα ιστορικά επίπεδα, οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να κινητοποιήσουν επιπλέον κεφάλαια για την επαναγορά ιδίων μετοχών ή για την εξαγορά άλλων εταιρειών.

Οι προσδοκίες, μάλιστα, για επικείμενες εξαγορές παραμένουν μεγάλες καθώς στα private equity funds έχουν συσσωρευτεί σημαντικές εισροές που ακόμα δεν έχουν επενδυθεί. Όμως, καθώς τα private equity funds επιβάλλουν υψηλότερα επίπεδα χρέους στις εταιρείες που εξαγοράζουν ή επαναχρηματοδοτούν, αυτές καθίστανται ευάλωτες όταν ενισχύονται τα κόστη χρηματοδότησης. Την ίδια στιγμή, αν και η δραστηριότητα των εξαγορών και των συγχωνεύσεων ευνοεί τους μετόχους και τις μετοχικές αγορές, επιβαρύνει τους ισολογισμούς των εταιρειών.

Η εικόνα στην Ελλάδα

Τα τελευταία χρόνια οι επιχειρηματικές εξελίξεις στην Ελλάδα, ακολουθώντας όπως ήταν φυσικό και τη διεθνή τάση, άγγιξαν λιγότερο ή περισσότερο το σύνολο των κλάδων της οικονομικής δραστηριότητας. Από το 2004 έως σήμερα οι επιχειρηματικές συμφωνίες ξεπέρασαν τα 22 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε η Eurobank Sec., μόνο το πρώτο διάστημα του 2007 η αξία των συμφωνιών που επιτεύχθηκαν διαμορφώθηκε στα 5,517 δισ. ευρώ, έναντι 9,607 το 2006 και 3,067 το 2005, ενώ το 2004 οι συμφωνίες (στοιχεία της PriceWaterhouseCooper’s) κυμάνθηκαν στα 4 δισ. ευρώ.

Τράπεζες, υγεία, ναυτιλία, τρόφιμα, τηλεπικοινωνίες, ενέργεια και κατασκευές βρέθηκαν στο επίκεντρο των εξελίξεων, ενώ αρκετές ακόμη επιχειρήσεις συνέχισαν να εφαρμόζουν τη στρατηγική εξωστρέφειας των τελευταίων ετών προβαίνοντας σε εξαγορές στο εξωτερικό αλλά και σε σημαντικές επιχειρηματικές κινήσεις και στρατηγικές συνεργασίες στην Ελλάδα. Συνολικότερα, η καλή εικόνα των εταιρικών κερδών στο Χ.Α. (+18% αναμένει η Thomson Financial για τη διετία 2007 - 2008) συνοδεύεται από αυξημένη προδιάθεση αρκετών εισηγμένων επιχειρήσεων για επιχειρηματικές συμφωνίες, εξαγορές και συγχωνεύσεις κυρίως στη μεσαία και στη μικρή κεφαλαιοποίηση, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Το γενικευμένο θετικό κλίμα έχει ενθαρρύνει αρκετές εταιρείες να αναζητήσουν πρόσθετα κεφάλαια μέσω αυξήσεων του μετοχικού κεφαλαίου είτε για να χρηματοδοτήσουν σχέδια ανάπτυξης είτε για να προχωρήσουν σε κινήσεις αναδιάρθρωσης.

Πρωταγωνιστές οι ”μικροί”

Στη Σοφοκλέους η υπεραπόδοση της μεσαίας και της μικρής κεφαλαιοποίησης έναντι των blue chips οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η υψηλή κεφαλαιοποίηση στερείται επί του παρόντος κάποια ουσιαστική ώθηση προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση, ενώ η υστέρηση σε αποδόσεις από την αρχή του έτους σε σχέση με τα μεγάλα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια (π.χ. στην Ελλάδα +10% και στη Γερμανία +20%) δείχνει να την προφυλάσσει από τις πρόσφατες έντονες διεθνείς διακυμάνσεις. Αν και στη μικρή κεφαλαιοποίηση οι κινήσεις εξαγορών διατηρούν το κλίμα ιδιαίτερα θερμό, οι προγραμματισμένες μεγάλες αυξήσεις κεφαλαίου δείχνουν να μειώνουν τη ρευστότητα.

Οι τράπεζες

Ειδικά στον τραπεζικό κλάδο, στον οποίο από το 1998 έως και το πρώτο διάστημα του 2007 οι συμφωνίες κυμαίνονται στα 24,5 δισ. ευρώ, στελέχη ξένων τραπεζών, αν και αναμένουν έναν νέο κύκλο συγκέντρωσης, θεωρούν ότι το τρέχον διάστημα οι αποτιμήσεις δεν ευνοούν κάποια διασυνοριακή συμφωνία και γι’ αυτό πολλά θα κριθούν και από την πορεία της αγοράς συνολικότερα.

Εγχώριες συμμαχίες θα μπορούσαν να προκύψουν αν κάποιος από τους βασικούς παίκτες με αυξημένη ρευστότητα προχωρήσει σε επιθετική κίνηση ικανή να επιφέρει ουσιαστική αντίδραση από τους υπολοίπους.

Πάντως, ορισμένες διεθνείς επενδυτικές τράπεζες αναμένουν μεγαλύτερη κινητικότητα στο μέτωπο των εξαγορών και των συγχωνεύσεων στον ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο το β΄ εξάμηνο του 2007, καθώς ο φόβος ορισμένων από αυτές ότι χάνουν έδαφος στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται θα πιέζει τις διοικήσεις τους με μικρότερη κεφαλαιοποίηση.

Η κινητικότητα στις εξαγορές και συγχωνεύσεις στον τραπεζικό κλάδο στην Ευρώπη έχει ήδη ξεπεράσει το ρεκόρ του 2000 (141 δισ. δολ.) σε απόλυτους αριθμούς, όμως σε σχέση με την κεφαλαιοποίησή του απέχει από την κορυφή του 2000. ”Έως σήμερα, οι εξελίξεις είχαν να κάνουν κυρίως με την ”καλή” τράπεζα που εξαγοράζει την ”προβληματική”, ενώ τώρα το σύνθημα είναι μάλλον ότι η ”καλή τράπεζα ενώνεται με μία άλλη καλή””, σημειώνει η Merrill Lynch. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η νέα τάση φαίνεται να αφορά στις διασυνοριακές (cross border) συναλλαγές. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι διασυνοριακές συναλλαγές αντιπροσώπευσαν το 20% της αξίας των συνολικών τραπεζικών συναλλαγών, σε σύγκριση με το 45% σε άλλους κλάδους εκτός του χρηματοοικονομικού τομέα, γεγονός το οποίο ενδεχομένως να υποδηλώνει ότι βρισκόμαστε μόνο στην αρχή της διασυνοριακής συγκέντρωσης στον τραπεζικό χώρο.

Δεδομένου ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν κινηθεί αρκετά δυναμικά στην ευρύτερη περιοχή με σημαντική παρουσία από την Πολωνία και την Ουκρανία μέχρι τις χώρες της Βαλκανικής, την Τουρκία και την Αίγυπτο, θα μπορούσαμε να δούμε κάποια διασυνοριακή συμμαχία στο μέλλον. Προς το παρόν πάντως δεν φαίνεται να μπορεί να λάβει χώρα κάτι τέτοιο άμεσα.

”Αγαπημένος κλάδος”

Συνολικότερα, ωστόσο, ο εγχώριος τραπεζικός κλάδος εξαιτίας και της διείσδυσης των ελληνικών τραπεζών στη ΝΑ. Ευρώπη και των προοπτικών της εσωτερικής αγοράς παραμένει από τους ”αγαπημένους” των ξένων θεσμικών επενδυτών και αποτελεί την ατμομηχανή της ανόδου του Χ.Α. τα τελευταία χρόνια. Την τελευταία δεκαετία, εξάλλου, οι τιμές των ακινήτων στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 137%, επίδοση που σύμφωνα με τη Citigroup είναι η τέταρτη καλύτερη στην Ευρώπη ύστερα από αυτή της Ιρλανδίας (+253%), της Ισπανίας (+196%) και της Βρετανίας (+173%).

Την ίδια περίοδο, οι χορηγήσεις των στεγαστικών δανείων αυξήθηκαν κατά 219% στην Ιρλανδία, κατά 339% στην Ισπανία και κατά 164% στη Βρετανία, ενώ στην Ελλάδα η άνοδος διαμορφώνεται στο 1.023% καθώς οι τράπεζες από τα 5 δισεκατομμύρια ευρώ δάνεια που χορήγησαν το 1997 θα προχωρήσουν συνολικά το 2007 σε χορηγήσεις στεγαστικών δανείων ύψους 58 δισ. ευρώ!

Σε μια εποχή όπου ακούγονται από αρκετές πλευρές οι ανησυχίες για το τέλος της δεκαετούς ανόδου στις τιμές των ακινήτων σε ορισμένες χώρες, η Citigroup εκτιμά πως η εγχώρια αγορά δεν κινδυνεύει από την έκρηξη της στεγαστικής πίστης. Πολλοί θεωρούν την ελληνική αγορά στεγαστικής πίστης ριψοκίνδυνη λόγω των περιορισμένων διαθέσιμων στατιστικών στοιχείων, των πολύ υψηλών επιπέδων ιδιοκτησίας (φτάνει το 83%) και του δεκαπλασιασμού των δανείων κατά την τελευταία δεκαετία.

Ωστόσο, η Citigroup πιστεύει ότι οι χορηγήσεις στεγαστικών δανείων ως ποσοστού του ΑΕΠ κινούνται ακόμη σε χαμηλά επίπεδα στην Ελλάδα (μόλις στο 24% του ΑΕΠ), ενώ τα χρέη των νοικοκυριών προς τα συνολικά εισοδήματα κυμαίνονται στο 82%, έναντι 164% στην Ιρλανδία, 118% στην Ισπανία και 155% στη Βρετανία.

Έτσι, η εγχώρια αγορά στεγαστικής πίστης δεν θεωρείται από αυτή τόσο ριψοκίνδυνη, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν σημαντικοί φόβοι για τα δανειακά χαρτοφυλάκια των ελληνικών τραπεζών. Όμως, με δεδομένο το υψηλό ποσοστό των δανείων κυμαινόμενου επιτοκίου (95% του συνόλου), η ελληνική αγορά είναι εκτεθειμένη στις αυξήσεις επιτοκίων από την ΕΚΤ, καθώς ορισμένοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι αυτά θα φτάσουν στο 4,75% έως τον Μάρτιο του 2008.

*Οι σχετικοί πίνακες δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”