*** Οι προβλέψεις για τις αναδυόμενες αγορές δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη: ”Συνοδευτικό Υλικό”.

Με τον παγκόσμιο δείκτη MSCI Emerging Markets Free να αναρριχάται προσφάτως σε νέα ιστορικά υψηλά και με αρκετά χρηματιστήρια να σημειώνουν επίσης νέα ρεκόρ, οι αναδυόμενες αγορές άρχισαν πλέον να υπεραποδίδουν (και το 2007) σε σχέση με τις ανεπτυγμένες.

Εξάλλου, η ”αποδέσμευση” (decoupling) της παγκόσμιας οικονομίας από την αμερικανική παραμένει το βασικό σενάριο των αγορών, αν και η δυναμική τους που μπορεί να δοκιμαστεί μόνο μέσω κάποιας σοβαρότερης επιβράδυνσης στις ΗΠΑ φαίνεται ότι τις οδηγεί σε υπεραγορασμένα επίπεδα.

Η σημαντική ανάκαμψη των αναδυόμενων αγορών αποδίδεται κυρίως στο γεγονός ότι η διάθεση για ανάληψη ρίσκου των επενδυτών επανήλθε σε σχετικά φυσιολογικά επίπεδα μετά την έντονη διόρθωση τον Φεβρουάριο, ενώ και τα μακροοικονομικά στοιχεία υποστηρίζουν την αυτονόμηση στην ανάπτυξη από τις ΗΠΑ.

Στην Κίνα, π.χ., όλες οι ενδείξεις είναι για επιτάχυνση της οικονομικής δραστηριότητας, γεγονός που αντανακλάται και στην επάνοδο των εμπορευμάτων σε ανοδική τροχιά.

Ακόμα και αν ο ρυθμός ανάπτυξης της Κίνας επιβραδυνθεί από το +11% (οι αρχές της Κίνας υποσχέθηκαν ότι θα πάρουν μέτρα ώστε να επιβραδύνουν την αύξηση των επενδύσεων και του δανεισμού), η ζήτηση για εμπορεύματα (από την οποία εξαρτάται η οικονομία πολλών αναδυόμενων οικονομιών) θα παραμείνει ισχυρή.

Ένας άλλος υποστηρικτικός παράγοντας είναι και η τάση που παρατηρείται σε παγκόσμιο επίπεδο με τις κυκλικές μετοχές και τις μετοχές των πρώτων υλών να υπεραποδίδουν, γεγονός θετικό για τις αναδυόμενες αγορές, λόγω της αυξημένης βαρύτητας των κλάδων αυτών στους δείκτες τους.

Στον αντίποδα, πρέπει να σημειωθεί ότι το τελευταίο διάστημα Κίνα, Ινδία και Ρωσία αύξησαν τα επιτόκια αναφοράς, κίνηση που περιορίζει το δυνητικό περιθώριο ανόδου των μετοχών.

Aυτό μόνο στην Ινδία είχε αντίκτυπο, και συγκεκριμένα στις μετοχές, καθώς η αύξηση του πληθωρισμού είναι ανησυχητική, ενώ στις υπόλοιπες ο αντίκτυπος ήταν περιορισμένος δεδομένης της υψηλής παραγωγικότητας και του χαμηλού επιπέδου των πραγματικών επιτοκίων.

Η Βραζιλία παραμένει η μόνη οικονομία από τις μεγάλες όπου ο πληθωρισμός είναι χαμηλός και η Κεντρική Τράπεζα αναμένεται να κατεβάσει τα επιτόκια, μείωση που είναι επιπλέον υποστηρικτικός παράγοντας για τη μετοχική της αγορά.

Η ανάπτυξη

Η ανάπτυξη στις αναδυόμενες αγορές εκτιμάται σε μέσα επίπεδα στο 6,7% το 2007 (έναντι 2,6% στην ευρωζώνη, 2% στις ΗΠΑ και 2,5% στην Ιαπωνία) και τα εταιρικά κέρδη προβλέπεται ότι θα σημειώσουν αύξηση 15% φέτος (έναντι 8% στις ανεπτυγμένες αγορές παγκοσμίως), ενώ οι αποτιμήσεις εμφανίζουν discount (έκπτωση) της τάξης του 20% - 25% σε σχέση με τις ανεπτυγμένες, το οποίο δεν αντικατοπτρίζει σημαντική βελτίωση στα θεμελιώδη στοιχεία των οικονομιών που έχουν συντελεστεί τα τελευταία χρόνια.

Έτσι, η υπεραπόδοση των αναδυόμενων αγορών πιστεύεται ότι μάλλον θα συνεχιστεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Credit Suisse συνιστά αυξημένη θέση κατά 30% σε σχέση με τους δείκτες αναφοράς στις αναδυόμενες αγορές περιμένοντας αποδόσεις 11% μαζί με τα μερίσματα έως το τέλος του έτους.

Ακόμα και η Morgan Stanley, που σημειώνει ότι οι στόχοι της για το 2007 στις αγορές αυτές έχουν ήδη επιτευχθεί, παραμένει ”υπέρβαρη” κατά 10% στις αναδυόμενες, επανεξετάζοντας τις προοπτικές τους. Θεωρεί μάλιστα ότι η ανοδική δυναμική παραμένει, καθώς τα θεμελιώδη μεγέθη είναι στην ουσία αναλλοίωτα και οι αποτιμήσεις δεν έχουν πλησιάσει παλαιότερες ανοδικές περιόδους.

Στους αρνητικούς προβληματισμούς συγκαταλέγονται το ενδεχόμενο μείωσης του ρυθμού αύξησης στα κέρδη ανά μετοχή, μια απότομη άνοδος των επιτοκίων στην Κίνα, αρνητικοί εποχικοί παράγοντες, η αύξηση του προστατευτισμού και το ενδεχόμενο μιας περαιτέρω απότομης αποδυνάμωσης του δολαρίου.

Αρκετοί ήταν οι παράγοντες που ευνόησαν τις αναδυόμενες αγορές τα τελευταία χρόνια. Η υψηλή ρευστότητα διεθνώς, η συνεχιζόμενη ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας, η άνοδος των εμπορευμάτων, η καλή μακροοικονομική κατάσταση των περισσότερων χωρών ειδικά σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο της ανόδου των επιτοκίων (1994), οι ελκυστικές αποτιμήσεις, η αυξημένη διάθεση ανάληψης κινδύνου, καθώς και η στροφή αμερικανικών επενδυτικών κεφαλαίων προς τις διεθνείς αγορές είναι ορισμένοι από αυτούς.

Αν και παρέμειναν ευάλωτες στις μεταβολές του διεθνούς οικονομικού κλίματος, έχουν αυξήσει το ποσοστό τους στο παγκόσμιο ΑΕΠ στο 21,5%, γεγονός που δείχνει πως δεν μπορούν εύκολα να αποχωρήσουν από τον επενδυτικό χάρτη.

Η συσχέτιση των αποδόσεων, εξάλλου, μεταξύ των αναδυόμενων και των ανεπτυγμένων αγορών κινείται πλέον σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, σε αντιδιαστολή με ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν, ενώ οι αναδυόμενες οικονομίες αναπτύσσονται από το 2002 με ρυθμούς υψηλότερους από αυτούς των ανεπτυγμένων και η μεταβλητότητά τους έχει πλέον περιοριστεί σε σχέση με παλαιότερες εποχές.

Με τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ περισσότερο από 6% έως το 2008, δηλαδή 50% υψηλότερα απ’ ό,τι η παγκόσμια οικονομία, το ποσοστό τους στο παγκόσμιο ΑΕΠ έχει πλέον αυξηθεί σημαντικά, κάτι που δείχνει πως έχει μεγεθυνθεί και ο ρόλος τους στον κόσμο, ενώ η εκβιομηχάνιση της Κίνας και της Ινδίας, που αντιπροσωπεύουν το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, χαρακτηρίζει τη νέα εποχή.

Οι ξένες, άμεσες επενδύσεις παγκοσμίως, από 5,3% το 1980 και 7,8% το 1990, σημείωσαν ρυθμό ανόδου 21,9% τα προηγούμενα χρόνια, δηλαδή τα τελευταία 15 χρόνια τριπλασιάστηκαν. Από το 1990 το εμπόριο των αναδυόμενων αγορών με τις ανεπτυγμένες οικονομίες έχει αυξηθεί 4 φορές, ενώ το εμπόριο μεταξύ των αναδυόμενων χωρών έχει εξαπλασιαστεί, μειώνοντας την εξάρτησή τους από τις μεγάλες οικονομίες.

Την ίδια στιγμή η ομάδα των μεγάλων οικονομιών (”G7”) βρίσκεται σε συνεχή πτώση. Πριν από δεκαπέντε χρόνια οι οικονομίες του ”G7” αποτελούσαν το 70% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ποσοστό που σήμερα έχει συρρικνωθεί στο 62%, και σε όρους αγοραστικής δύναμης (PPP) αυτές αντιπροσωπεύουν μόλις το 43% του παγκόσμιου ονομαστικού ΑΕΠ.

Παράλληλα, ο δυναμισμός της Κίνας και οι επιτυχίες της Ινδίας αναδεικνύουν τις σημαντικές ανακατατάξεις που συντελούνται σταδιακά στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Οι δύο χώρες αναμένεται να έχουν τη μεγαλύτερη μέση ετήσια αύξηση του ΑΕΠ τα επόμενα 10 χρόνια, ενώ με βάση την αγοραστική δύναμη των οικονομιών, η Κίνα θα βρεθεί στη δεύτερη και η Ινδία στην τρίτη θέση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη μετατόπιση της κατανάλωσης και για τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία και στις επιχειρήσεις.

Σήμερα, η συνολική κεφαλαιοποίηση των αναδυόμενων αγορών (6,4 τρισ. δολ.) ως προς το ονομαστικό ΑΕΠ των οικονομιών (9,4 τρισ. δολ.) έχει διαμορφωθεί στο 69%, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης βρίσκεται στο 78% για την περιοχή ΕΜΕΑ (αναδυόμενη Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Αφρική), στο 77% στην Ασία και στο 47% στη Λατινική Αμερική. Με βάση τους δείκτες της Morgan Stanley Capital International, η στάθμιση της Ασίας βρίσκεται στο 52%, της περιοχής ΕΜΕΑ στο 28% και της Λατινικής Αμερικής στο 20%.

Πώς επηρεάζεται η Σοφοκλέους

Μια σημαντική παράμετρος τα τελευταία χρόνια και για την Ελλάδα σε σχέση με τις αναδυόμενες αγορές είναι ότι με άμεσες επενδύσεις 15 δισ. δολ. στη ΝΑ. Ευρώπη η διεθνοποίηση ενός σκληρού πυρήνα ελληνικών επιχειρήσεων έχει καταστήσει πιο ευάλωτο το ελληνικό χρηματιστήριο στις διακυμάνσεις των μετοχικών αγορών στην περιοχή.

Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, η διεθνοποίηση αυτή έπαιξε σημαντικό ρόλο στην προσέλκυση ξένων επενδυτών στο Χ.Α. Παράλληλα, μια ομάδα ξένων επενδυτών που ελέγχουν πλέον τις μισές μετοχές του Χ.Α. έχει αρχίσει τις επισκέψεις και σε θυγατρικές ελληνικών εισηγμένων επιχειρήσεων στα Βαλκάνια, ώστε να έχει καλύτερη εικόνα για τις προοπτικές τους.

Πριν από λίγο καιρό, π.χ., η HSBC είχε οργανώσει ορισμένες τέτοιες συναντήσεις στη Βουλγαρία και στη Ρουμανία. Αρκετές εισηγμένες αναμένουν τα επόμενα χρόνια το 20% - 25% των κερδών τους να προέρχεται από τις αγορές της περιοχής.

Σημαντικό ρόλο συνεχίζουν να διαδραματίζουν οι ελληνικές τράπεζες, με την Alpha Bank και την Πειραιώς να αναμένουν ότι το 25% των κερδών τους το 2010 θα προέρχεται από την περιοχή, όπως και το 22% της EFG Eurobank το 2009 και το 45% της Εθνικής επίσης την ίδια χρονιά.

Η πολιτική κρίση στην Τουρκία, εάν δεν συμβεί κάτι δραματικό, δεν πιστεύεται ότι θα επηρεάσει την πορεία των ελληνικών επιχειρήσεων και κυρίως της Εθνικής, που σήμερα το 1/3 των κερδών της προέρχεται από τη χώρα αυτή. Οι άμεσες ελληνικές επενδύσεις των 80 εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Τουρκία κυμαίνονται στα 700 εκατ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζεται η επένδυση της Εθνικής, ενώ σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία της Τουρκίας, στη χώρα δραστηριοποιούνται συνολικά 227 εταιρείες που έχουν και ελληνικά κεφάλαια.

*** Οι προβλέψεις για τις αναδυόμενες αγορές δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη: ”Συνοδευτικό Υλικό”.

* Αναδημοσίευση από το φύλλο 476 της εφημερίδας ”ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ”, 4-8/5/2007.