Καθώς τα θεμελιώδη δεδομένα δεν είναι ίδια για όλα τα commodities, ο ανοδικός κύκλος που ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2001 για τα περισσότερα εμπορεύματα αναμένεται διαφοροποιημένος για το σύνολο του 2007.

Στον τομέα της ενέργειας, το πετρέλαιο βρίσκεται σε φάση συσσώρευσης, το ουράνιο παραμένει ισχυρό και το φυσικό αέριο κινείται ανοδικά.

Τα βιομηχανικά μέταλλα, όπως ευρέως αναμενόταν, στην αρχή του έτους, σημειώνουν απώλειες με εξαίρεση το νικέλιο που ευνοείται από τις συνθήκες της αγοράς, ενώ μεγάλη πτώση σημείωσε ο χαλκός.

Τα πολύτιμα μέταλλα, όπως αναμενόταν επίσης, σημειώνουν άνοδο φέτος, ενώ ενδιαφέρον παρουσίασαν οι κερδοσκοπικές θέσεις ορισμένων funds που αγόραζαν χρυσό και πουλούσαν χαλκό στις προθεσμιακές αγορές.

Στα αγροτικά προϊόντα το καλαμπόκι επιβεβαίωσε τους αναλυτές εμπορευμάτων, ενώ ανοδικά κινείται και το κακάο την ίδια στιγμή που η ζάχαρη, ο καφές και το σιτάρι υποχωρούν. Σε υψηλά 6 μηνών βρέθηκε το κακάο λόγω της επιβράδυνσης εξαγωγών από την Ακτή του Ελεφαντοστού, τον μεγαλύτερο παραγωγό παγκοσμίως. Από την άλλη, σε χαμηλά 4 μηνών βρέθηκε η τιμή της ζάχαρης λόγω αυξημένης παραγωγής από την Κίνα και την Ινδία.

H δυσανάλογη αύξηση του πληθυσμού σε σχέση με την παραγωγή αγροτικών προϊόντων, η μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων, η αλλαγή των κλιματολογικών συνθηκών, η διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση για εναλλακτικές μορφές ενέργειας (όπως η αιθανόλη που παράγεται από το καλαμπόκι), αναμένεται να επηρεάσουν τα αγροτικά προϊόντα τα επόμενα χρόνια.

Το πετρέλαιο

Η αγορά πετρελαίου φαίνεται να έχει εισέλθει σε φάση συσσώρευσης των τιμών. Η διακύμανση της τιμής του πετρελαίου μεταξύ 55 - 61 δολ./βαρέλι ικανοποιεί τις χώρες-μέλη του OPEC, ενώ περιορίζει τη συζήτηση για την επιτάχυνση των διαδικασιών υιοθέτησης εναλλακτικών πηγών ενέργειας.

Σημειώνεται ότι μόλις τον προηγούμενο μήνα οι τιμές του ”μαύρου χρυσού” βρέθηκαν σε χαμηλά 18 μηνών (49,90 δολ./βαρέλι), αλλά στη συνέχεια οι τιμές ανέκαμψαν. Οι αναλυτές εμμένουν στην άποψη για μέσα επίπεδα τιμών γύρω στα 60 δολ./βαρέλι το 2007, αν οι συνθήκες της αγοράς παραμείνουν αμετάβλητες.

Η Διεθνής Επιτροπή Ενέργειας (IEA) εκτιμά ότι η παγκόσμια ζήτηση θα αυξηθεί κατά 1,6% φέτος, έναντι προηγούμενης πρόβλεψης για αύξηση 1,7%. Η ΙΕΑ θεωρεί ότι η χρησιμοποίηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας (φυσικό αέριο) και η ”ήπια” ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας θα περιορίσουν τη ζήτηση πετρελαίου. Ο OPEC επίσης τοποθετεί την παγκόσμια ζήτηση για το 2007 σε παραπλήσια επίπεδα (+1,6%).

Οι ευνοϊκές καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στις ΗΠΑ για μεγάλο χρονικό διάστημα είχαν μονοπωλήσει το ενδιαφέρον των αγορών. Με τη ζήτηση για πετρέλαιο θέρμανσης σε κατώτερα των αναμενομένων επίπεδα, η πλειονότητα των επενδυτών αγνοούσε τις εξελίξεις σε γεωπολιτικά ζητήματα (νέες φραστικές διενέξεις μεταξύ Ιράν - ΗΠΑ, εντάσεις στη Νιγηρία).

Στην τεχνική αντίδραση της αγοράς στα 50 δολάρια βοήθησε και η πρόθεση των ΗΠΑ να προβούν σε αγορές 100.000 βαρελιών ημερησίως από την άνοιξη του τρέχοντος έτους, με αντικειμενικό σκοπό τη διαμόρφωση των στρατηγικών αποθεμάτων της χώρας σε 1,5 δισ. βαρέλια έως το 2027. Επιπρόσθετα, η απόφαση του OPEC για μείωση της παραγωγής κατά 500.000 βαρέλια ημερησίως από την 1η/2, αν και είχε γνωστοποιηθεί στην αγορά από τις αρχές Ιανουαρίου, αποτέλεσε αφορμή για περαιτέρω άνοδο των τιμών. Επιπλέον, την ανοδική πορεία του ”μαύρου χρυσού” ενίσχυσε η ανακοίνωση της Νιγηρίας (6ος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου του OPEC) ότι θα συμμορφωθεί με τις αποφάσεις για περικοπές παραγωγής του οργανισμού.

Τα πολύτιμα μέταλλα

Η γενικότερη αναδιάταξη επενδυτικών θέσεων που παρουσιάστηκε στην πλειονότητα των αγαθών μετά το τέλος του 2006 προκάλεσε σημαντικές πιέσεις στην τιμή του χρυσού στις αρχές Ιανουαρίου, αλλά η αγορά αντέδρασε στη συνέχεια και οι τιμές του ΣΜΕ χρυσού στη Νέα Υόρκη έφτασαν να διαπραγματεύονται σε υψηλά 5 μηνών.

Σημαντική επίδραση είχαν η συναλλαγματική ισοτιμία ευρώ - δολαρίου ΗΠΑ και η πορεία της τιμής του αργού πετρελαίου. Η ανάκαμψη του αμερικανικού νομίσματος λόγω των ευνοϊκότερων μακροοικονομικών στοιχείων που ανακοινώθηκαν στις ΗΠΑ, ιδιαίτερα στις αρχές του Ιανουαρίου, αποτέλεσε τη βασική αιτία για τη ραγδαία αρχικά υποχώρηση των τιμών του χρυσού. Σημειώνεται ότι η συσχέτιση της τιμής spot του χρυσού με την ισοτιμία ευρώ - δολαρίου υπολογίζεται στο 0,7, ενώ για το ΣΜΕ αργού πετρελαίου στο 0,63.

Η άνοδος της τιμής που παρατηρήθηκε οφείλεται στην ανάκαμψη του πετρελαίου, την οποία πυροδότησαν νέες ανησυχίες αναφορικά με την πορεία του πληθωρισμού, στο ισχυρό αγοραστικό ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε από αντισταθμιστικά ταμεία και ιδιώτες επενδυτές στην ανατολική Ασία, στην επακόλουθη διάσπαση σημαντικών τεχνικών επιπέδων αντίστασης και στη μείωση εξόρυξης χρυσού από σημαντικές πηγές παραγωγής του πολύτιμου μετάλλου.

Ίσως σημαντικότερο στοιχείο για την εξέλιξη της τιμής του χρυσού είναι το γεγονός ότι οι ροές στα ETFs χρυσού τα έχουν οδηγήσει να κατέχουν πλέον συμβόλαια που αντιστοιχούν στο ρεκόρ των 670 τόνων χρυσού. Παράλληλα, στις προθεσμιακές αγορές τα επενδυτικά κεφάλαια έχουν τοποθετηθεί ανοδικά στον χρυσό, ενώ η Citigroup εκτιμά πως η μέση τιμή του πολύτιμου μετάλλου θα φτάσει τα 700 δολ./ουγκιά το 2007, τα 750 δολ./ουγκιά το 2008 και τα 750 δολ./ουγκιά το 2009.

Τους επόμενους μήνες η τιμή του πολύτιμου μετάλλου θα ξεπεράσει τα 700 δολ. ανά ουγκιά, λένε οι αναλυτές της τράπεζας, ενώ μακροπρόθεσμα δεν θα τους εξέπληττε και μια άνοδος έως τα 850 δολ. ανά ουγκιά, ως απόρροια των συνθηκών προσφοράς και ζήτησης των μακρονομισματικών καταλυτών, της ζήτησης από τα ETFs χρυσού καθώς και της ζήτησης από τη Μέση Ανατολή.

Τα βιομηχανικά μέταλλα

Οι αναλυτές εμπορευμάτων συνεχίζουν να είναι απαισιόδοξοι για την πορεία των βιομηχανικών μετάλλων φέτος, αν και εκδηλώνουν μεγάλη συμπάθεια σε ένα από αυτά. Πρόκειται για το νικέλιο, που είδε την τιμή του έπειτα από κέρδη 147% πέρυσι να καταγράφει ήδη άνοδο 16% φέτος, σημειώνοντας μάλιστα στις 15/2/2007 νέο ιστορικό υψηλό στο χρηματιστήριο εμπορευμάτων του Λονδίνου, καθώς τα αποθέματα είχαν φτάσει στο ναδίρ.

Η διαμόρφωση των διαθέσιμων αποθεμάτων παγκοσμίως σε οριακά επίπεδα αποτέλεσε ουσιαστικά τον κυρίαρχο λόγο που οδήγησε την τιμή του νικελίου σε νέα ιστορικά υψηλά, εκτιμούσαν και αναλυτές της Alpha Bank.

Με τα παγκόσμια αποθέματα να μπορούν να καλύψουν μόνο 1 ημέρα παγκόσμιας ζήτησης, η τιμή του νικελίου ήταν λογικό να σημειώσει νέο ιστορικό υψηλό. Η διατάραξη της ομαλής πορείας στις εργασίες μεταλλευτικών εταιρειών σε διαφορετικά μέρη του κόσμου παρέμεινε στο προσκήνιο.

Σύμφωνα με το παγκόσμιο στατιστικό γραφείο μετάλλων, η ετήσια ζήτηση για νικέλιο κινήθηκε ανοδικά (5,9%), ενώ η αύξηση της ζήτησης που καταγράφηκε στην Κίνα ήταν της τάξης του 8,4%. Ανεξάρτητοι αναλυτές (GFMS) πάντως υποστηρίζουν ότι τα τελικά στοιχεία θα καταδείξουν αρκετά μεγαλύτερη δυναμική. Οι ενδείξεις τώρα υποδηλώνουν ότι η ζήτηση θα συνεχίσει να υπερκαλύπτει την προσφορά και το 2007 (έως το 4ο τρίμηνο αναμένεται η ζήτηση να κυμαίνεται περίπου στους 288.000 τόνους και η προσφορά στους 250.000 τόνους).

Σύμφωνα με στοιχεία των IINSG, WMBS, Brook Hunt και προβλέψεις του τμήματος εμπορευμάτων της Deutsche Bank, η παγκόσμια ζήτηση νικελίου αναμένεται να είναι μεγαλύτερη της προσφοράς κατά 24.000 τόνους το 2007. Έτσι δεν είναι τυχαίο που το νικέλιο (ανεξάρτητα από τις όποιες διακυμάνσεις) αναμένεται να παραμείνει η... συμπάθεια των ”παικτών” στις αγορές εμπορευμάτων από τα βιομηχανικά μέταλλα, καθώς το έλλειμμα στην εν λόγω αγορά αναμένεται να παραμείνει έως το τέλος του 2008.

Η πορεία της τιμής του χαλκού -που βρέθηκε σε χαμηλά 10 μηνών- βραχυπρόθεσμα αναμένεται να διαμορφωθεί από τα επίπεδα της ζήτησης στην αγορά της Κίνας. Η αποφυγή χρεοκοπίας του αντισταθμιστικού ταμείου Red Kite περιορίζει την υποχώρηση της τιμής, αλλά ίσως το πιο ενδιαφέρον στοιχείο στις αγορές εμπορευμάτων το τελευταίο τρίμηνο είναι οι κερδοσκοπικές θέσεις πολλών funds που τοποθετήθηκαν πτωτικά στον χαλκό και ανοδικά στον χρυσό. Η συνολική ποσοστιαία υποχώρηση της τιμής του χαλκού τους 4 τελευταίους μήνες ξεπέρασε το 30%, πτώση που είναι η μεγαλύτερη των τελευταίων 7 ετών.

Η απότομη υποχώρηση των τιμών οφείλεται και στην πορεία μεταβολής των αποθεμάτων, στο γενικότερο κλίμα στην αγορά αγαθών καθώς και στην αναδιάταξη στην τοποθέτηση των κεφαλαίων αντισταθμιστικών ταμείων.

Η εταιρεία Codelco, η μεγαλύτερη παραγωγός χαλκού στον κόσμο, δήλωσε ότι το 2007 θα προχωρήσει στην παραγωγή προϊόντος ίσης ποσότητας με το 2006 (1,8 εκατ. τόνων). Το ινστιτούτο μετάλλων CRU προέβλεπε ότι θα υπάρξει πλεόνασμα αποθεμάτων περίπου 100.000 τόνων για το 2007 ως απόρροια της ”ήπιας” ανάπτυξης στις ΗΠΑ και της χαμηλότερης ζήτησης από την Κίνα (ο μεγαλύτερος καταναλωτής χαλκού παγκοσμίως). Η είδηση ότι ο μεγαλύτερος παραγωγός της Κίνας έφτανε στο όριο ασφαλείας από πλευράς αποθεμάτων και θα υποχρεωθεί να προβεί σε εισαγωγές χαλκού πρόσφερε στήριξη στην πορεία της τιμής.

Με σημαντικές διακυμάνσεις το αλουμίνιο επηρεάζεται από τη γενικότερη τάση υποχώρησης των τιμών σε αρκετά βασικά μέταλλα και από την επάρκεια των αποθεμάτων στις κυριότερες αγορές. Την ίδια στιγμή οι τιμές στη spot αγορά ήταν υψηλότερες κατά 120 δολ./τόνο σε σχέση με την προθεσμιακή αγορά, γεγονός που υποδηλώνει μελλοντική πίεση στη ζήτηση.

Από την άλλη πλευρά, η αγορά επηρεάστηκε και από την απεργία σε εργοστάσιο της Νέας Γουινέας, η οποία διαθέτει το 1/3 των παγκόσμιων αποθεμάτων βωξίτη (βασική ύλη για την παραγωγή αλουμινίου). Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Γραφείο Στατιστικής Μετάλλων (WBMS) η παγκόσμια κατανάλωση αλουμινίου αυξήθηκε κατά 6,8% σε 31,4 εκατ. τόνους, αλλά τα συνολικά αποθέματα αυξήθηκαν κατά 35.000 τόνους.

Η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Κίνας ανέφερε ότι η παραγωγή αλουμινίου για το έτος 2007 αναμένεται να υπερβεί τη ζήτηση κατά 1 εκατ. τόνους, στοιχείο που εκτιμάται ότι θα διατηρήσει τη χώρα ανάμεσα στους μεγαλύτερους εξαγωγείς του προϊόντος παγκοσμίως. Ο όμιλος Sumitomo Corp. αναμένει αύξηση της κατανάλωσης αλουμινίου κατά 6,1%.

* Αναδημοσίευση από το φύλλο 466 της εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ”, 23-27/2/2007.

** Ο πίνακας για τις τιμές των commodities, δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”.