Η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών και Προβλέψεων της Eurobank EFG εξέδωσε σήμερα το πρώτο τεύχος του 2007 του περιοδικού ”Οικονομία και Αγορές”, που είναι αφιερωμένο στη νομισματική πολιτική των ΗΠΑ. Ο τίτλος του άρθρου είναι: ”O Allan Greenspan δικαιώνεται” και συγγραφέας είναι ο σύμβουλος της διεύθυνσης, καθηγητής κ. Δημήτρης Μαλλιαρόπουλος.

Η ιστορία φαίνεται ότι δικαιώνει τον πρώην πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Allan Greenspan, ο οποίος έχει κατηγορηθεί συχνά ότι μείωσε υπερβολικά τα επιτόκια παρέμβασης της Fed κατά την οικονομική ύφεση του 2001 και τα αύξησε επιθετικά μετά το 2003, όταν η οικονομία των ΗΠΑ ανέκαμψε, διακινδυνεύοντας μια νέα ύφεση. Όμως, σύμφωνα με τις πρόσφατες αναθεωρήσεις του ΑΕΠ των ΗΠΑ, η ύφεση του 2001 ήταν πολύ πιο βαθιά και η ανάκαμψη του 2003-2005 πολύ πιο ισχυρή απ’ ό,τι πιστεύαμε μέχρι πρόσφατα.

Ο Allan Greenspan φαίνεται να εκτίμησε σωστά την κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας σε αντίθεση με την πλειονότητα των οικονομικών αναλυτών και επικριτών του.

Οι ερευνητές της Eurobank πιστεύουν ότι ο λόγος για τον οποίο κεντρικοί τραπεζίτες συχνά κατηγορούνται ότι υπεραντιδρούν στα οικονομικά δεδομένα σε σχέση με τις προσδοκίες της αγοράς σχετίζεται με το γεγονός ότι οι δείκτες οι οποίοι χρησιμοποιούνται από την πλειονότητα των αναλυτών για την εκτίμηση της κατάστασης της οικονομίας υφίστανται σοβαρές αναθεωρήσεις στον χρόνο. Σε αντίθεση με την πρακτική των νομισματικών αρχών, που προσπαθούν να ”διαβάζουν” σωστά τα οικονομικά δεδομένα, τα οικονομετρικά υποδείγματα που χρησιμοποιούν οι αναλυτές για την πρόβλεψη των επιτοκίων παρέμβασης (οι λεγόμενοι ”κανόνες” νομισματικής πολιτικής) οδηγούν σε λάθος εκτιμήσεις όταν η κατάσταση της οικονομίας με βάση τους δείκτες που χρησιμοποιούνται αναθεωρείται διαρκώς.

Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι κεντρικές τράπεζες αρνούνται να χρησιμοποιήσουν (ή να παραδεχτούν ότι χρησιμοποιούν) τυποποιημένους κανόνες στην άσκηση της νομισματικής πολιτικής. Αυτό που προφανώς λείπει από τους τυποποιημένους κανόνες είναι η συσσωρευμένη εμπειρία και η ικανότητα των νομισματικών αρχών να εκτιμούν την κατάσταση της οικονομίας με βάση τη συνολική πληροφόρηση.

Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα του ΑΕΠ σε πραγματικό χρόνο, δηλαδή όπως είχαν δημοσιευτεί κάθε τρίμηνο από τη Στατιστική Υπηρεσία των ΗΠΑ, η μελέτη δείχνει ότι οι αναθεωρήσεις οδηγούν σε σημαντικά λάθη μέτρησης της πραγματικής κατάστασης της οικονομίας της τάξης του ±2% ως ποσοστό του ΑΕΠ, όταν η οικονομία βρίσκεται σε σημεία καμπής, όπως στην ύφεση του 1991 και στις περιόδους ραγδαίας ανάπτυξης του 2000 και του 2003-2006 (Διάγραμμα 1).

Το λάθος εκτίμησης της κατάστασης της οικονομίας είναι ιδιαίτερα μεγάλο στα σημεία αλλαγής της κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής, δηλαδή τότε που η ακριβής μέτρηση της κατάστασης της οικονομίας έχει μεγάλη αξία για την πρόβλεψη της κατεύθυνσης των επιτοκίων.

Κατά συνέπεια, η χρησιμότητα των δεικτών οικονομικής κατάστασης τείνει να μειώνεται σημαντικά σε περιόδους μεγάλων αλλαγών των επιτοκίων παρέμβασης, όπως η περίοδος 2001-2006. Οι αναλυτές που χρησιμοποιούσαν δεδομένα του ΑΕΠ για την εκτίμηση της κατάστασης της οικονομίας και την πρόβλεψη των επιτοκίων της Fed υποεκτίμησαν συστηματικά την πτώση των επιτοκίων το 2001-2004. Οι ίδιοι αναλυτές υποεκτίμησαν την άνοδο των επιτοκίων το 2005-2006.

Και στις δύο περιπτώσεις, το συστηματικό λάθος πρόβλεψης των αναλυτών οφείλεται στις αναθεωρήσεις του ΑΕΠ, οι οποίες έγιναν τα επόμενα χρόνια (μετά τις προβλέψεις τους) και έδειξαν ότι η ύφεση του 2001 ήταν σοβαρότερη και η κατάσταση της οικονομίας το 2003-2005 ήταν καλύτερη απ’ ό,τι πίστευαν οι αναλυτές μέχρι πρόσφατα.

--- Ο Greenspan έβλεπε μπροστά

Επιτόκια παρέμβασης της Fed και αθροιστικές μελλοντικές αναθεωρήσεις της κατάστασης της οικονομίας των ΗΠΑ.

Καθώς τα επιτόκια έχουν πολύ στενή συσχέτιση με τις αθροιστικές αναθεωρήσεις του παραγωγικού κενού, φαίνεται ότι η Fed ”μάντεψε” σωστά τη μελλοντική αναθεώρηση της κατάστασης της οικονομίας, σε αντίθεση με τους επικριτές της. Ο Greenspan φαίνεται ότι κατείχε το ένστικτο του οικονομολόγου που βλέπει μπροστά και μπόρεσε να προβλέψει την πραγματική κατάσταση της οικονομίας των ΗΠΑ καλύτερα απ’ ό,τι η πλειονότητα των οικονομικών αναλυτών της αγοράς.

Επισημαίνεται, επίσης, ότι τους τελευταίους μήνες η αβεβαιότητα για την πορεία της οικονομίας και του πληθωρισμού στις ΗΠΑ έχει αυξηθεί ιδιαίτερα και αντανακλάται στο μεγάλο εύρος των προβλέψεων των αναλυτών για τα επιτόκια στο τέλος του έτους.

Το πλήρες κείμενο της μελέτης βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.eurobank.gr/research.