Με κέρδη 25,569% σε τοπικό νόμισμα και 29,183% σε δολάρια ΗΠΑ έκλεισαν το 2006 οι αναδυόμενες αγορές, με βάση τον παγκόσμιο δείκτη μετοχών της Morgan Stanley Capital International, σημειώνοντας για 4η συνεχόμενη χρονιά υπεραπόδοση σε σχέση με τις ανεπτυγμένες αγορές, εξέλιξη η οποία είναι πιθανό να επαναληφθεί και το 2007.

Οι αγορές της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ταϊλάνδης και της Κορέας επιλέγονται από τις περισσότερες επενδυτικές τράπεζες ως αυτές που θα σημειώσουν τα μεγαλύτερα κέρδη το νέο έτος.

Παρά το γεγονός ότι η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας το 2007 αποτελεί κακό νέο για τις αναδυόμενες αγορές, εντούτοις το οικονομικό σκηνικό σήμερα δεν αναμένεται να επιδράσει σε αυτές στον ίδιο βαθμό σε σχέση με το παρελθόν.

Προφανώς η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας υπονοεί πως οι εξαγωγές των αναδυόμενων οικονομιών στον υπόλοιπο κόσμο θα είναι μικρότερες, περιορίζοντας ενδεχομένως και το περιθώριο χρηματοδότησης των οικονομιών.

Ωστόσο σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Τα μακροοικονομικά δεδομένα των χωρών αυτών πλέον είναι σαφώς καλύτερα απ’ ό,τι στο παρελθόν και τα ελλείμματα σε πολλές οικονομίες έχουν περιοριστεί.

Από το 1990 το εμπόριο των αναδυόμενων αγορών με τις ανεπτυγμένες οικονομίες έχει αυξηθεί 4 φορές, το ίδιο διάστημα όμως το εμπόριο μεταξύ των αναδυόμενων χωρών έχει εξαπλασιαστεί, μειώνοντας την εξάρτησή τους από τις μεγάλες οικονομίες.

Με τις οικονομίες λοιπόν των αναδυόμενων αγορών να αναπτύσσονται με υψηλότερους ρυθμούς σε σχέση με τις ανεπτυγμένες και τα εταιρικά κέρδη να σημειώνουν άνοδο 20% σε σχέση με 9% - 11% στις ανεπτυγμένες, μεγάλες επενδυτικές τράπεζες εκτιμούν πως οι αναδυόμενες αγορές θα έχουν καλύτερη εικόνα.

Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι στις αγορές αυτές ίσως μπορούν να προέλθουν από μείωση της παγκόσμιας ρευστότητας και από άνοδο των επιτοκίων στην Ιαπωνία, σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι αναμένουν οι αγορές (επιπτώσεις και από Carry Trades στην αγορά συναλλάγματος). Παράλληλα, σαφώς αρνητικές γεωπολιτικές εξελίξεις θα επηρεάσουν σε μεγαλύτερο βαθμό τις πιο ευαίσθητες οικονομίες.

---Οι πρωταγωνιστές

Τη χρονιά που μας πέρασε, με βάση τους δείκτες της MSCI, στην κορυφή των αποδόσεων σε τοπικό νόμισμα βρέθηκε η Βενεζουέλα με 109,659%, απόδοση που περιορίστηκε στο 62,164% σε δολάρια ΗΠΑ. Ακολούθησαν η Κίνα με 78,667% (78,123% σε δολάρια), η Αργεντινή με 68,265% (66,07%), η Ινδονησία με 55,023% (69,614%), η Ρωσία με 52,111% (53,708%), η Σρι Λάνκα με 50,256% (42,782%), το Μαρόκο με 48,26% (62,646%), το Περού με 47,642% (52,129%), η Ινδία με 46,469% (48,951%), ενώ την πρώτη δεκάδα έκλεισαν οι Φιλιππίνες με 43,596% (55,389% σε δολάρια).

Τα κέρδη του δείκτη MSCI BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα), των τεσσάρων δηλαδή μεγαλύτερων αγορών, ανήλθαν σε 47,687% σε τοπικό νόμισμα και σε 52,869% σε δολάρια. Με αρνητικές αποδόσεις έκλεισαν μόνο οι αγορές της Τουρκίας, της Ταϊλάνδης, του Ισραήλ και της Ιορδανίας.

Σήμερα, η συνολική κεφαλαιοποίηση των αναδυόμενων αγορών (6,39 τρισ. δολ.) ως προς το ονομαστικό ΑΕΠ των οικονομιών (9,23 τρισ. δολ.) έχει διαμορφωθεί στο 69%, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης βρίσκεται στο 78% για την περιοχή ΕΜΕΑ (αναδυόμενη Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Αφρική), στο 77% στην Ασία και στο 47% στη Λατινική Αμερική.

Με βάση τους δείκτες της Morgan Stanley Capital International, η στάθμιση της Ασίας βρίσκεται στο 52,4%, της περιοχής ΕΜΕΑ στο 27,6% και της Λατινικής Αμερικής στο 20%. Από τις επιμέρους αγορές, μεγάλες επενδυτικές τράπεζες συνιστούν αυξημένη θέση για το 2007 στις αγορές της Βραζιλίας, της Τσεχίας, της Ρωσίας, της Πολωνίας, της Κορέας και της Ταϊλάνδης.

---Οι αποτιμήσεις

Από πλευράς αποτιμήσεων, οι αναδυόμενες αγορές διακινούνται για το 2007 με πολλαπλασιαστή κερδών (P/E) στο 11,1, δηλαδή με έκπτωση 21% σε σχέση με τον μέσο όρο των μετοχικών αγορών παγκοσμίως.

Επίσης, διακινούνται με έκπτωση 5% αντίστοιχα με βάση τον δείκτη των τιμών των μετοχών προς τη λογιστική τους αξία (2,08), ενώ η μέση μερισματική τους απόδοση (3,1%) εμφανίζεται αυξημένη κατά 24% για το 2007, σε σχέση με τις μετοχικές αγορές παγκοσμίως. Από πλευράς εταιρικών κερδών εκτιμάται ότι το 2007 ο ρυθμός αύξησης θα διαμορφωθεί στο 20% με τις πωλήσεις να αυξάνονται κατά 11%.

Σε έναν κόσμο πάντως όπου οι αναδυόμενες οικονομίες αναπτύσσονται από το 2002 με ρυθμούς υψηλότερους των ανεπτυγμένων η μεταβλητότητα των αγορών αυτών έχει πλέον περιοριστεί σε σχέση με παλαιότερες εποχές, παρά το γεγονός ότι παρέμειναν ευάλωτες στις μεταβολές του διεθνούς οικονομικού κλίματος.

Με τον ρυθμό αύξησής τους (άνω του 6% έως το 2008) να κινείται 50% υψηλότερα απ’ ό,τι η παγκόσμια οικονομία, το ποσοστό τους στο παγκόσμιο ΑΕΠ έχει πλέον αυξηθεί σημαντικά, γεγονός που δείχνει πως έχει αυξηθεί σημαντικά ο ρόλος τους στον κόσμο, ενώ η εκβιομηχάνιση της Κίνας και της Ινδίας, που αντιπροσωπεύουν το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, χαρακτηρίζει τη νέα εποχή.

---Οι οικονομίες

Οι ξένες άμεσες επενδύσεις παγκοσμίως από 5,3% το 1980 και 7,8% το 1990, σημείωσαν ρυθμό ανόδου 21,9% το 2004, παρατηρούσαν μελετητές των Ηνωμένων Εθνών, δηλαδή τα τελευταία 15 χρόνια τριπλασιάστηκαν. Παράγοντες όπως ο πληθωρισμός, τα επιτόκια, οι δαπάνες εργασίας και οι εταιρικοί φόροι είναι πιθανόν να είναι χαμηλότεροι τα ερχόμενα έτη απ’ ό,τι τον 20ό αιώνα, αναφέρουν μελέτες κορυφαίων τραπεζών.

Η ομάδα των μεγάλων οικονομιών (”G7”) βρίσκεται σε συνεχή πτώση. Πριν από 15 χρόνια οι οικονομίες του ”G7” αποτελούσαν το 70% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ποσοστό που σήμερα έχει συρρικνωθεί στο 62%, και σε όρους αγοραστικής δύναμης (PPP) αντιπροσωπεύουν μόλις το 43% του παγκόσμιου ονομαστικού ΑΕΠ.

Ο δυναμισμός της Κίνας και οι επιτυχίες της Ινδίας αναδεικνύουν παράλληλα τις σημαντικές ανακατατάξεις που συντελούνται σταδιακά στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Οι δύο χώρες αναμένεται να έχουν τη μεγαλύτερη μέση ετήσια αύξηση του ΑΕΠ τα επόμενα 10 χρόνια, ενώ με βάση την αγοραστική δύναμη των οικονομιών (ΡΡΡ), η Κίνα θα βρεθεί στη δεύτερη και η Ινδία στην τρίτη θέση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη μετατόπιση της κατανάλωσης και για τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία και στις επιχειρήσεις.

---Οι ανερχόμενες δυνάμεις

ΚΙΝΑ: Είναι το μεγάλο νέο όνομα της διεθνούς οικονομίας. Ο μέσος όρος του κινεζικού ΑΕΠ την τελευταία τριετία αναπτύσσεται με μέσο όρο περίπου 10%. Με βάση τα στοιχεία της Goldman Sachs, το 2040 η Κίνα θα έχει αναδειχθεί στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, αφού θα έχουν αποδώσει οι προωθούμενες μεταρρυθμίσεις και το άνοιγμα της αγοράς της. Ουδείς, λοιπόν, θέλει να μείνει έξω από το μεγάλο επενδυτικό παιχνίδι που εξελίσσεται στο Πεκίνο και στη Σαγκάη, το χρηματιστήριο της οποίας αποτελεί πόλο έλξης των ξένων κεφαλαίων.

Είναι ενδεικτικό ότι το ντεμπούτο του κορυφαίου χρηματοπιστωτικού ιδρύματος της Kίνας ICBC στη Σαγκάη και στο Χονγκ Κονγκ ήταν από τα πλέον επιτυχημένα παγκοσμίως, αφού συγκέντρωσε 21,9 δισ. δολάρια - πέρυσι οι 114 πρώτες δημόσιες εγγραφές κινεζικών εταιρειών συγκέντρωσαν 24 δισ. δολάρια. Ήδη οι κορυφαίες επενδυτικές εταιρείες επισπεύδουν την είσοδό τους στην αγορά της Κίνας, προσβλέποντας στα 12 δισ. ευρώ, που αναμένεται ότι θα είναι τα κέρδη από προμήθειες συναλλαγών κινεζικών μετοχών και ομολόγων και από την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών την επόμενη τετραετία.

ΡΩΣΙΑ: Με γρήγορους ρυθμούς επανέρχεται στο ”κλαμπ” των ισχυρών η Ρωσία, μία δεκαπενταετία μετά την κατάρρευση του σοβιετικού καθεστώτος. Το ρωσικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 6,6% σε ετήσια βάση την περίοδο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου, ύστερα από αύξηση 5,8% την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Τα πλούσια κοιτάσματά της σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο είναι τα ισχυρά της ατού, τόσο για την οικονομική της ανάκαμψη, όσο και για την πολιτική της ενίσχυση.

Βέβαια, αυτό που τάραξε τη ρωσική οικονομία ήταν η μεγάλη κρίση του 1998, που καταβαράθρωσε το ρωσικό χρηματιστήριο. Όμως από τότε έχουν αλλάξει πολλά, αφού το χρηματιστήριο έχει αποκτήσει ισχυρή υποδομή βασιζόμενη σε διεθνή πρότυπα και είναι ένα από τα πιο δυναμικά των αναδυόμενων αγορών. Τα μεγάλα ”αστέρια” της ρωσικής οικονομίας είναι οι ενεργειακές εταιρείες, όπως η Gazprom, η Lukoil, η Rosneft και η μεταλλευτική Rusal. Όμως, το πρόβλημα είναι ότι θεωρούνται ακριβές ακόμη σε σχέση με τις ανταγωνίστριές τους στις ανεπτυγμένες περιοχές, ενώ προβληματίζουν και τα μεγάλα προγράμματα κεφαλαιουχικών δαπανών που ακολουθούν.

ΙΝΔΙΑ: ”Φρενίτιδα” εξαγορών έχει πιάσει τις ινδικές εταιρείες τονώνοντας το επενδυτικό ενδιαφέρον για τις μετοχές τους. Μόνο το πρώτο εννεάμηνο του 2006 ανακοίνωσαν 115 ξένες εξαγορές, συνολικής αξίας 7,4 δισ. δολαρίων, όσο περίπου και το ύψος των ξένων επενδύσεων στη χώρα για το ίδιο διάστημα. Ταυτόχρονα, τα δύο πρώτα τρίμηνα του έτους το ΑΕΠ αυξήθηκε με ρυθμούς 9,3% και 8,9% αντίστοιχα, έναντι των περυσινών περιόδων. Ο μέσος όρος ανάπτυξης του ινδικού ΑΕΠ την τελευταία τριετία βρίσκεται στο 8%. Μάλιστα, οι αναλυτές αναμένουν ρυθμούς ανάπτυξης ακόμη και 10% έως το 2009.

Η αγοραστική ”φρενίτιδα”, αλλά και οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης της οικονομίας έχουν προσελκύσει τους επενδυτές στον βασικό ινδικό χρηματιστηριακό δείκτη, ο οποίος μέσα στο 2006 έκανε νέο ιστορικό ρεκόρ, ξεπερνώντας το φράγμα των 10.000 μονάδων. Το μεγάλο ενδιαφέρον συγκεντρώνουν ο ινδικός χαλυβουργικός όμιλος Tata Steel αλλά και η Rabanxy Pharmaceuticals, η οποία ανήκει στις 10 κορυφαίες παρασκευάστριες φαρμάκων διεθνώς.

ΒΡΑΖΙΛΙΑ: Εμπορεύματα, κατασκευαστικές, κτηματομεσιτικές εταιρείες και φαρμακοβιομηχανίες είναι οι κλάδοι που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη επέκταση στη βραζιλιάνικη οικονομία, η οποία συγκεντρώνει τα φώτα των επενδυτικών στην περιοχή της Λατινικής Αμερικής, καθώς το Χρηματιστήριο του Σάο Πάολο είναι το μεγαλύτερο της περιοχής. Η ανάπτυξη της βραζιλιάνικης οικονομίας υπολογίζεται στο 3,6%, ποσοστό που δεν είναι εντυπωσιακό σε σχέση με αυτά της Κίνας, της Ινδίας και της Ρωσίας, όμως είναι αξιοπρόσεκτο εάν συγκριθεί με τα στοιχεία άλλων αναδυόμενων αγορών.

Ένας από τους λόγους υστέρησης είναι ο τεράστιος δημόσιος τομέας και ο κρατικός εναγκαλισμός με πολλές επιχειρήσεις σε βασικούς τομείς. Βέβαια, παρά τα προβλήματα, μεγάλοι επενδυτικοί οίκοι συνεχίζουν να ψηφίζουν υπέρ των βραζιλιάνικων εταιρειών, στηριζόμενοι κυρίως στη μεγάλη αγορά της χώρας που δεσπόζει στον λατινικό κόσμο, και στις μεταρρυθμίσεις που έχει υποσχεθεί εντός του 2007 ο πρόεδρος Λούλα.

* Aναδημοσίευση από το φύλλο 459 της εφημερίδας ”ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ”, 4-9/1/2007.