του Γιώργου Α. Σαββάκη

Aν και υπάρχει αφθονία ύδατος στον πλανήτη, μόνο το 0,001% είναι χρήσιμο στους ανθρώπους! Υπάρχουν επίσης όρια για το πόσο ακόμη από αυτά τα αποθέματα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, δεδομένου ότι οι υπερβολές μπορούν να βλάψουν αμετάκλητα τόσο το περιβάλλον όσο και το ίδιο το ανθρώπινο είδος στο μέλλον.

Οι ελλείψεις ύδατος είναι αναπόφευκτες, αφού το πρόβλημα συντίθεται από το γεγονός ότι η ποιότητα είναι εξίσου σημαντική όσο και η ποσότητα. 1,2 - 1,4 δισεκατομμύριο άνθρωποι δεν έχουν καμία πρόσβαση σε καθαρό νερό και επομένως δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη ότι η έλλειψη ύδατος είναι παγκοσμίως η πρώτη αιτία θανάτου (4 εκατομμύρια άνθρωποι κάθε έτος).

Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ύδατος στοχεύει να μειώσει τον αριθμό ανθρώπων χωρίς πρόσβαση σε καθαρό νερό και βασική υγιεινή κατά το ήμισυ μέχρι το 2015.

Η ποικιλία των χρήσεων του νερού, αναπόφευκτα το καθιστά εμπόρευμα (commodity). Παρόλο που η ύπαρξή του θεωρείται δεδομένη, η δημογραφική πίεση και η οικονομική ανάπτυξη, σε συνδυασμό με την επέκταση της εσωτερικής, γεωργικής, βιομηχανικής και ενεργειακής χρήσης του ύδατος, επιβεβαιώνουν ακριβώς το αντίθετο.

Οι διαφορές του ”μπλε” από τον ”μαύρο” χρυσό, μια μεταφορά που σκοπό έχει να συγκρίνει το νερό με το πετρέλαιο, είναι βαθιές. Το πετρέλαιο είναι μη ανανεώσιμο προϊόν και με την ενίσχυση της τεχνολογικής καινοτομίας θα μπορούσε να αντικατασταθεί με άλλες πηγές ενέργειας.

Το νερό δεν έχει κανένα υποκατάστατο, αλλά είναι a priori ανανεώσιμη πηγή εφόσον οι άνθρωποι το επεξεργαστούν σε μεταγενέστερη χρήση.

Σε αυτήν την περιοχή η έρευνα και η ανάπτυξη θα πρέπει να είναι αποτελεσματικές και με αρκετή προσπάθεια οι ελλείψεις ύδατος δεν θα είναι μόνιμες. Εντούτοις, η κατάσταση είναι επείγουσα.

Κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα, η χρησιμοποίηση φρέσκου νερού αυξήθηκε δύο φορές γρηγορότερα από τον παγκόσμιο πληθυσμό, ο οποίος τριπλασιάστηκε…

Μερικοί εμπειρογνώμονες θεωρούν ότι μπορούμε να αποκαταστήσουμε τις ανισορροπίες του παγκόσμιου ύδατος με την εξαγωγή του από πλεονασματικές χώρες προς τις ελλειμματικές.

Ωστόσο, αυτή η λύση δεν είναι ρεαλιστική, δυστυχώς. Το νερό είναι ”ευαίσθητο” αγαθό σε βιοχημικούς όρους και απαιτεί εξαιρετικά προσεκτικό χειρισμό κατά τη διάρκεια της μεταφοράς του. Οι δαπάνες για τη μεταφορά καθιστούν απλώς ανεφάρμοστη την παραπάνω λύση σε μεγάλη κλίμακα.

Οι θεραπείες για την έλλειψη ύδατος πρέπει να βρεθούν τοπικά, με μέτρα όπως βελτίωση στην αποδοτικότητα της άρδευσης ή αφαλατώνοντας το νερό της θάλασσας.

Μεσοπρόθεσμα, η άνιση διανομή του καθαρού ύδατος στον κόσμο θα σημάνει μια μετατόπιση στην οικονομική δύναμη. Οι χώρες χωρίς αρκετό νερό θα πρέπει να κάνουν ”σκληρές” επιλογές για τη γεωργία, τη βιομηχανική χρήση και την εγχώρια κατανάλωση, ευνοώντας τις υπόλοιπες χρήσεις αντί της άρδευσης και αυτό θα σημάνει αιχμηρές αυξήσεις των τροφίμων και άλλων γεωργικών εισαγωγών.

Αντίθετα, οι χώρες με το άφθονο ύδωρ θα ωθήσουν τις επενδύσεις τους στην άρδευση προκειμένου να ικανοποιηθεί η ξένη ζήτηση γι’ αυτό που μπορούν να παράγουν.

Συμπερασματικά, αναμένουμε τις τιμές των γεωργικών προϊόντων να αυξηθούν αισθητά στα προσεχή έτη.