Πώς έγινε η «θυσία» 900.000 θέσεων εργασίας

Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που συγκρίνουν τις θέσεις εργασίας από το δεύτερο τρίμηνο του 2009, έως και το δεύτερο τρίμηνο του 2013 είναι αποκαλυπτικά, για το ποιες κατηγορίες εργαζομένων πλήρωσαν ακριβότερα το κόστος της οικονομικής κρίσης κατά την τελευταία τετραετία.

Κατά το συγκεκριμένο λοιπόν διάστημα -σύμφωνα με τον παρατιθέμενο πίνακα που δημοσιεύτηκε σε πρόσθετο εβδομαδιαίο Οικονομικό Δελτίο της Alpha Bank- χάθηκαν 900 χιλιάδες θέσεις εργασίας, με ό,τι αυτό σημαίνει για την εκτίναξη του καταγεγραμμένου ποσοστού ανεργίας, το οποίο από το 7,7% του 2008, αυξήθηκε στο 24,2% το 2012 και εκτιμάται στο 27% φέτος (βλέπε στοιχεία παρατιθέμενου πίνακα). Βέβαια, στην άνοδο της ανεργίας πέρα από τη μείωση των θέσεων εργασίας έχει συμβάλλει και η αύξηση της προσφοράς για εργασία που συνηθίζεται να λαμβάνει χώρα σε περιόδους κρίσεων.

Σε κάθε περίπτωση, από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει ότι:

• Από τις 900 χιλιάδες χαμένες θέσεις εργασίας, οι 162,7 χιλ. προήλθαν από τον άμεσο και ευρύτερο δημόσιο τομέα και οι 737,1 χιλ. από τον ιδιωτικό τομέα. Συγκεκριμένα, οι συνολικές θέσεις εργασίας υποχώρησαν κατά 19,9%, δηλαδή κατά 20,9% στον ιδιωτικό τομέα και κατά 16,2% στο δημόσιο τομέα (βλέπε στοιχεία παρατιθέμενου πίνακα).

Από τη σύγκριση των ποσοστών αυτών θα μπορούσε να συμπεράνει κάποιος πως η κρίση έπληξε κατά πολύ τόσο τις θέσεις εργασίας τόσο στον ιδιωτικό, όσο και στο δημόσιο τομέα. Μόνο που το σύνολο σχεδόν των απασχολουμένων στο δημόσιο τομέα επέλεξε την οδό της συνταξιοδότησης, ή έστω συμφώνησε σε προγράμματα εθελουσίας εξόδου (υπήρξαν και αρκετές περιπτώσεις εκτάκτων υπαλλήλων που δεν ανανεώθηκε η σύμβασή τους), ενώ οι πλείστοι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα κατέληξαν στις... λίστες του ΟΑΕΔ, δηλαδή χωρίς εισόδημα.

Επιπλέον, η ΕΛΣΤΑΤ δεν συμπεριλαμβάνει στις χαμένες θέσεις εργασίας και πολλές δεκάδες χιλιάδες περιπτώσεις πολύμηνων καθυστερήσεων πληρωμών υπαλλήλων του ιδιωτικού τομέα, η είσπραξη των οποίων θεωρείται ως ιδιαίτερα επισφαλής. Όσο για τις μειώσεις μισθών, ήταν ιδιαίτερα σημαντικές τόσο στο δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα και ως ποσοστό εκτιμάται πως ήταν μεγαλύτερες στους υψηλόμισθους.

• Από τις 162,7 χιλιάδες χαμένες θέσεις του δημόσιου τομέα, μόνο οι 44,6 χιλ. προέρχονται από την κεντρική δημόσια διοίκηση. Επιπλέον ξεχωρίζουν οι αποχωρήσεις 32,7 χιλ. ατόμων από την εκπαίδευση, 10,2 χιλιάδων από τις τράπεζες, 9,6 χιλ. από το χώρο της υγείας, 6,8 χιλ. από υπηρεσίες αποθήκευσης, 3,5 χιλ. από την ύδρευση και 2,1 χιλ. από τον αθλητισμό(!)

Ένα σημαντικό μέρος των αποχωρήσεων αποδίδεται στην επιλογή των απασχολούμενων να «κλειδώσουν» υφιστάμενους όρους συνταξιοδότησης και απολαβής του εφάπαξ, που προφανώς θεωρούνται ως «πολυτελείς» σε σύγκριση με αυτούς που θα ισχύσουν για τους μελλοντικούς συνταξιούχους.

Να σημειωθούν οι πολλές αποχωρήσεις από τον τραπεζικό τομέα, σχετίζονται με τη δραστική υποχώρηση των δανειοδοτήσεων, με τη συρρίκνωση των νέων εργασιών, αλλά και με το κύμα των συγχωνεύσεων που έλαβαν χώρα στον κλάδο. Τα κενά των πολλών αποχωρήσεων στην εκπαίδευση καλύφθηκαν σε σημαντικό βαθμό από την καλύτερη διαχείριση του προσωπικού, αλλά και από άλλες πολιτικές (συγχωνεύσεις σχολείων, αύξηση ωρών διδασκαλίας καθηγητών ανά εβδομάδα, αύξηση μαθητών ανά τμήμα).

Τέλος, αξιοσημείωτο στοιχείο είναι πως το ποσοστό μείωσης των εργαζομένων στην τοπική αυτοδιοίκηση έφτασε στο 29,3%, που ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο μεταξύ των κατηγοριών του άμεσου και του διευρυμένου δημόσιου τομέα.

Στον ιδιωτικό τομέα τώρα, κατασκευές, οικοδομή και εμπόριο ήταν οι... πρωταθλητές στις χαμένες θέσεις εργασίας.

Συγκεκριμένα, κατά την τετραετία από το δεύτερο τρίμηνο του 2009 έως το δεύτερο τρίμηνο του 2013, είχαμε 112,1 χιλιάδες λιγότερες θέσεις εργασίας στις κατασκευές, 79,2 χιλ. στην κατασκευή κτιρίων, 107,3 χιλ. στο λιανικό εμπόριο, 36,5 χιλ. στο χονδρικό εμπόριο, 43 χιλ. στην εστίαση (βλέπε επίπτωση και από την αύξηση του ΦΠΑ), 26,6 χιλ. από το χώρο των επίπλων, 26,2 χιλ. από εμπορία και επισκευές αυτοκινήτων, 25,7 χιλ. από την ένδυση.

Από το ξέσπασμα της κρίσης, κάθε άλλο παρά έμειναν στο απυρόβλητο οι θέσεις των οικιακών βοηθών: Μειώθηκαν κατά 31,4 χιλιάδες...

Η εικόνα στην αγορά συμπληρώνεται από την ενδιάμεση μείωση του μέσου ωριαίου κόστους εργασίας κατά ποσοστό ανώτερο του 20%, όπως επίσης ότι σήμερα είναι σαφώς μεγαλύτερο το ποσοστό των απασχολούμενων που εργάζεται με σχέση μερικής απασχόλησης.