του Στέφανου Κοτζαμάνη

Βρισκόμαστε λίγο πριν από την εκκίνηση της Κοινής Πλατφόρμας μεταξύ της Σοφοκλέους και του κυπριακού χρηματιστηρίου και πολλοί είναι εκείνοι που εξακολουθούν να ρωτούν πόσο κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επηρεάσει την ελληνική κεφαλαιαγορά.

Παράγοντες της αγοράς δεν κρύβουν τον σκεπτικισμό τους λόγω του μικρού μεγέθους της κυπριακής αγοράς, του χαμηλού όγκου των ημερήσιων συναλλαγών του (6,7 εκατ. ευρώ η μέση ημερήσια επίδοση τον Αύγουστο), καθώς και του μεγάλου αριθμού των εισηγμένων εταιρειών (140), εκ των οποίων όμως η συντριπτική πλειονότητα χαρακτηρίζεται από πολύ χαμηλή κεφαλαιοποίηση και ισχνή εμπορευσιμότητα.

Με βάση μάλιστα τα στοιχεία του Αυγούστου, μόνο οι τρεις μεγάλες τράπεζες είναι ”υπεύθυνες” για το 71% της συνολικής κεφαλαιοποίησης του ΧΑΚ και για το 69% της συνολικής εμπορευσιμότητάς του. Και μάλιστα, η Τράπεζα Κύπρου -μακράν η μεγαλύτερη- διαπραγματεύεται ήδη εδώ και έξι χρόνια στο Χρηματιστήριο της Αθήνας.

Παρ’ όλα αυτά, στην ”οδό Κάμπου” διαπραγματεύονται ήδη δέκα εταιρείες, οι μετοχές των οποίων έχουν κεφαλαιοποίηση γύρω ή και πάνω από τα 100 εκατ. ευρώ, άρα θα μπορούσαν θεωρητικά να ενταχθούν στη λεγόμενη Διεθνή Αγορά.

Πρόκειται για τις τρεις μεγάλες τράπεζες (Κύπρου, Λαϊκή, Ελληνική), για τον γνωστό όμιλο Λούη (κρουαζιέρες, ταξιδιωτικές υπηρεσίες, ξενοδοχεία), για την επενδυτική εταιρεία Δήμητρα (ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό από τα Συνεργατικά Πιστωτικά Ιδρύματα), για τα Τσιμεντοποιεία Βασιλικού (βασικότερος μέτοχος η Εκκλησία), για τη Vision International (εμπορία φαρμάκων και ειδών υγιεινής), για τη Muskita (διέλαση αλουμινίου) και την Tsokkos Hotels (ξενοδοχειακός κλάδος).

Κύκλοι της κυπριακής αγοράς εκτιμούν ότι αυτές είναι κυρίως οι εισηγμένες που θα ωφεληθούν σε πρώτη φάση από την Κοινή Πλατφόρμα, στον βαθμό που θα καταφέρουν να πείσουν τους Έλληνες και ξένους επενδυτές για τις προοπτικές τους.

Γενικότερα, με εξαίρεση κυρίως τις δύο μεγάλες τράπεζες (ειδικότερα στη Λαϊκή μετά τα deals με τον όμιλο Marfin, οι ξένοι θεσμικοί θα κατέχουν γύρω στις 40% πέρα από το ποσοστό της Dubai Financial) η συμμετοχή των ξένων επενδυτών στο ΧΑΚ είναι οριακή, λόγω και της μέχρι σήμερα έλλειψης του θεσμού της θεματοφυλακής.

Τώρα που μέσω Σοφοκλέους το πρόβλημα αυτό επιλύεται, ανοίγει ο δρόμος και για τα ξένα χαρτοφυλάκια να ”αγοράσουν Κύπρο”. Ένα άλλο μειονέκτημα της κυπριακής κεφαλαιαγοράς είναι η έλλειψη αγοράς παραγώγων, πράγμα που και αυτό θα μπορούσε να καλυφθεί, στην περίπτωση που το ΧΠΑ δημιουργούσε futures και options για τον δείκτη υψηλής κεφαλαιοποίησης FTSE του κυπριακού χρηματιστηρίου.

Με βάση τα στοιχεία της 31ης Αυγούστου, οι αλλοδαποί επενδυτές κατείχαν το 26% της συνολικής κεφαλαιοποίησης του ΧΑΚ, αλλά αυτό οφείλεται κυρίως στις τρεις μεγάλες τράπεζες, καθώς και σε τοποθετήσεις Ελλήνων και Κυπρίων του εξωτερικού.

Για τις παραπάνω εταιρείες, λοιπόν, φαίνεται να ανοίγεται ένα νέο πεδίο επενδυτικής δράσης, ωστόσο -προεξοφλώντας τα οφέλη της Κοινής Πλατφόρμας- κάποιοι έτρεξαν και, αγοράζοντας κομμάτια, σήκωσαν τις τιμές προς τα πάνω. Από την αρχή του έτους έως και τα μέσα Σεπτεμβρίου ο Γενικός Δείκτης του ΧΑΚ έχει αυξηθεί κατά 63%.

Παράγοντες, πάντως, της ελληνικής και της κυπριακής αγοράς εκτιμούν ότι σε βάθος χρόνου η Κοινή Πλατφόρμα θα τονώσει ακόμη περισσότερο τα deals μεταξύ των ελληνικών και των κυπριακών ομίλων. Μόνο κατά τους τελευταίους μήνες, είχαμε τις εξαγορές των εταιρειών Αφοί Λανίτη (Coca Cola 3E), Christies (Vivartia), MFS (όμιλος Ψωμιάδη), Εξέλιξις (Sanyo), πέρα από τις θέσεις που έλαβαν στις δύο μεγάλες τράπεζες (Κύπρου και Λαϊκή) η Πειραιώς και η Marfin. Επιπλέον, η Τράπεζα Πειραιώς κατέχει το 85% της Εuroinvestment & Finance, ενώ μειοψηφεί πακέτο στην Interfund κατέχει η Proton Bank.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, δύο είναι οι τομείς οι οποίοι ενδεχομένως να προσελκύσουν το ενδιαφέρον: Πρώτον, μια μετοχική συνεργασία των κυπριακών ομίλων σε ευρύτερα σχήματα θα βελτίωνε την αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων τους, που περιορίζεται λόγω του μικρού μεγέθους της τοπικής αγοράς. Και δεύτερον, μια ενδεχόμενη έμφαση των ελληνικών ομίλων στην απόκτηση ”οχημάτων” στο ΧΑΚ, με πιθανό στόχο να εντάξουν σ’ αυτά τις εκτός Ελλάδος δραστηριότητές τους. Καταλυτικό ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση παίζουν τόσο ο χαμηλός εταιρικός φορολογικός συντελεστής (μόλις 10%), όσο και οι συμφωνίες αποφυγής διπλής φορολογίας της Κύπρου με πάρα πολλές χώρες του εξωτερικού.

Υπάρχουν βέβαια και μικρότερες εταιρείες του ΧΑΚ που θα μπορούσαν να προσελκύσουν κεφάλαια από το εξωτερικό, ενδεχομένως κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις: Η Universal Bank, για παράδειγμα, έχει ήδη δεχτεί δημόσια πρόταση από τον όμιλο της Ασπίς Πρόνοια. Ο όμιλος CTC του γνωστού επιχειρηματία κ. Ν. Σιακόλα διαθέτει μεγάλο εκτόπισμα κυρίως στο τοπικό εμπόριο, αλλά έχει και σημαντικές υποχρεώσεις.

Η ΚΕΟ κατέχει μεγάλα μερίδια αγοράς στην μπίρα, στα αναψυκτικά, στα κρασιά και στο εμφιαλωμένο νερό, πλην όμως εμφανίζει οριακή λειτουργική κερδοφορία και ως βασικό μέτοχο έχει την Εκκλησία. Ο Ζορπάς αποτελεί πράγματι ένα πολύ επιτυχημένο project στον χώρο της λιανικής, ωστόσο τα περιθώρια ανάπτυξης στην κυπριακή αγορά φαίνεται να είναι περιορισμένα.

Η Κυπριακή Εταιρεία Τσιμέντων αποτελεί τη δεύτερη σε μέγεθος εταιρεία ενός κλάδου που συχνά παρουσιάζει ενδιαφέρον. Υπάρχουν επίσης και ορισμένες άλλες καλές εταιρείες, όπως π.χ. η Αφοί Κωνσταντίου (ξενοδοχεία), η Kanika (ξενοδοχεία), η Petralina (εμπορία καυσίμων), η Salamis Tours (τουρισμός) κ.λπ.

(Αναδημοσίευση από το φύλλο 444, της εφημερίδας ”ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ”, 22-26/9/2006)