του Στ. Κοτζαμάνη

Οι Έλληνες πληροφορήθηκαν με έκπληξη την ”κάθετη απόρριψη” της δημόσιας πρότασης που υπέβαλε η Τράπεζα Κύπρου για την εξαγορά της Εμπορικής Τράπεζας από την κεντρική τράπεζα της χώρας.

Κάποιοι θεώρησαν αρχικά ότι ο εικονιζόμενος στη φωτό διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, κ. Χριστόδουλος Χριστοδούλου, προσέφερε –μέσω της άρνησής του- στήριξη στο Δ.Σ. της Τράπεζας Κύπρου, που ούτως ή άλλως είχε αποφασίσει να απεμπλακεί από την όλη διαδικασία.

Το ύφος όμως και το περιεχόμενο των δηλώσεών του ήταν τόσο αυστηρό, ώστε η αγορά να αναμένει ότι η κεντρική τράπεζα σχετικά σύντομα θα ”κόψει κεφάλια” στο μεγαλύτερο χρηματοπιστωτικό συγκρότημα της χώρας.

Σύμφωνα με κυπριακές πηγές, ο πέλεκυς δεν αναμένεται να πέσει τόσο στην ”εκτελεστική” - διευθυντική ομάδα της Τράπεζας Κύπρου (Α. Ηλιάδης, Χ. Σταυράκης, Γ. Κυπρή), όσο σε μέλη του Δ.Σ. της τράπεζας, και κυρίως σε εκείνα που δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας.

Και το εκρηκτικό κείμενο της προ διμήνου εκδοθείσας ετήσιας έκθεσης της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου μάλλον τις δικαιώνουν.

Η ”κόντρα” του κ. Χριστουδούλου με τα διοικητικά συμβούλια των μεγάλων κυπριακών τραπεζών δεν αποτέλεσε ”κεραυνό εν αιθρία”, αλλά προϋπάρχει εδώ και αρκετά χρόνια. Κατά την τριετία 2001-2003 ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας απαγόρευσε στις κυπριακές τράπεζες να διανείμουν μέρισμα και τις υποχρέωσε να προχωρήσουν σε υψηλές πρόσθετες προβλέψεις προκειμένου να εξυγιάνουν τα δανειακά τους χαρτοφυλάκια.

Κατά διαστήματα έχει ”φρενάρει” κινήσεις κυπριακών τραπεζών (και όχι μόνο της Ελληνικής) για ταχεία αύξηση υποκαταστημάτων στην Ελλάδα, με στόχο τον περιορισμό του κινδύνου.

Και βέβαια, με αφορμή την επικείμενη εφαρμογή της νέας Κοινοτικής Οδηγίας από την 1η Ιανουαρίου του 2007 για τις τράπεζες, πιέζει εδώ και καιρό τις τράπεζες να προχωρήσουν σε δραστικές αλλαγές σχετικά με τη σύνθεση του διοικητικού τους συμβουλίου, ουσιαστικά δηλαδή με το επίπεδο της διοίκησής τους.

Ενδεικτικό των προθέσεων του κ. Χριστοδούλου είναι το παρακάτω απόσπασμα, που περιλαμβάνεται στην προ ολίγων μηνών ετήσια έκθεση της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου για το οικονομικό έτος 2005.

Στο απόσπασμα αυτό γίνεται σαφέστατη αναφορά σε ”βαθιά ριζωμένο κατεστημένο”, ”οικογενειοκρατία”, ”πολυετή ανοχή της εποπτικής αρχής”, στην ”αδιαφορία και απάθεια της μεγάλης μάζας των μετόχων”, αλλά και στους κινδύνους που περικλείει η χωρίς προσοχή επέκταση των κυπριακών τραπεζών στο εξωτερικό!

Το επίμαχο απόσπασμα

”Στον τομέα του εκσυγχρονισμού, της σύνθεσης και της λειτουργίας των διοικητικών συμβουλίων των κυπριακών τραπεζών έχουν γίνει αρκετές αλλαγές κάτω από τις πιεστικές παραινέσεις της κεντρικής τράπεζας ως ρυθμιστικής και εποπτικής αρχής.

Πιο συγκεκριμένα, έχοντας υπόψη και τις πρόνοιες και τις απαιτήσεις της νέας οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που τίθενται σε εφαρμογή από 1ης Ιανουαρίου 2007, η κεντρική τράπεζα ρυμούλκησε κυριολεκτικά τις εμπορικές τράπεζες προς τις επιβαλλόμενες διαφοροποιήσεις. Το εγχείρημα δεν ήταν και δεν είναι εύκολο. Είμαστε αντιμέτωποι με ένα βαθιά ριζωμένο κατεστημένο, θεμελιωμένο στην οικογενειοκρατία, εδρασμένο στην πολυετή ανοχή της εποπτικής αρχής και την αδιαφορία και απάθεια της μεγάλης μάζας των μετόχων.



Παρά ταύτα θα επιμείνουμε. Και οι αλλαγές θα ολοκληρωθούν. Οι τράπεζές μας πρέπει να παύσουν να αποτελούν κληρονομικά φέουδα προνομιούχων και κλειστά κυκλώματα για νομή και ασύδοτη εκμετάλλευση από μέρους αετονύχηδων.

Πρέπει και θα επέλθουν οι αλλαγές για εκδημοκρατισμό στη σύνθεση και διαφάνεια στη λειτουργία τους. Για λεπτομερειακή λογοδοσία και απολογισμό της διαχείρισης των κεφαλαίων των μετόχων και των καταθετών, τα οποία πρέπει να αντιληφθούν κάποιοι από τους διοικούντες τις τράπεζες ότι δεν είναι οικογενειακή κληρονομιά ή προσωπική περιουσία τους. Δράττομαι και αυτής της ευκαιρίας να τονίσω ότι η διοικητική και λειτουργική εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος είναι ο τελευταίος από τους τρεις μέγιστους στόχους που έχω θέσει. Και θα εμμείνω μέχρι τέλους στην υλοποίησή του.



Η επέκταση των εγχώριων τραπεζών στο εξωτερικό παρέχει σημαντικές ευκαιρίες για επίτευξη κερδών, εμπερικλείει όμως και σημαντικούς κινδύνους. Η διεθνοποίηση αποτελεί κύριο άξονα της στρατηγικής των εγχώριων τραπεζών με αποτέλεσμα, κατά το 2005, να σημειωθεί περαιτέρω ανάπτυξη των εργασιών τους εκτός Κύπρου. Η κεντρική τράπεζα θα συνεχίσει να εποπτεύει τη διεθνοποίηση των τραπεζών με τη δέουσα προσοχή, με απώτερο στόχο οι εργασίες εξωτερικού να συνεχίσουν την αυξανόμενη θετική συνεισφορά στα αποτελέσματά τους”.