Επιτάχυνση της οικονομικής δραστηριότητας στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης προβλέπει η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος στην περιοδική έκδοση South Eastern Europe and Mediterranean Emerging Market Economies Bulletin (Μάρτιος/Μάιος 2006).

Παράλληλα, εκτιμά αύξηση των επιτοκίων από την ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κατά 25 και 50 μονάδες βάσης, αντίστοιχα.

Η έκδοση αυτή είναι το δεύτερο τεύχος του 2006 από τη σειρά ”Οικονομικές, Τραπεζικές & Χρηματοοικονομικές Εξελίξεις και Προοπτικές” (”Economic - Banking - Financial Market Developments and Prospects”).

Αποτελεί σύντομη επισκόπηση των μακροοικονομικών, χρηματοοικονομικών και τραπεζικών εξελίξεων για τις εξής εννέα χώρες: Αίγυπτο, Αλβανία, Βουλγαρία, Κύπρο, Ουκρανία, Ρουμανία, Σερβία και Μαυροβούνιο, Τουρκία και FYROM.

Η έρευνα αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο του γενικότερου ενδιαφέροντος της τράπεζας για επέκταση των δραστηριοτήτων της στην ευρύτερη περιοχή και ανάδειξή της σε περιφερειακή δύναμη.

Αναλυτικότερα, βελτίωση παρουσιάζουν οι προοπτικές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΝΑ.Ε.) και της Τουρκίας, παρά το αντίξοο εξωτερικό περιβάλλον.

Η μακροοικονομική εικόνα των χωρών της ΝΑ.Ε. (Αλβανίας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Σερβίας & Μαυροβουνίου και FYROM) και της Τουρκίας αναμένεται να βελτιωθεί περαιτέρω κατά το τρέχον έτος, παρά τις αντίξοες εξωτερικές συνθήκες.

Συγκεκριμένα, προβλέπεται επιτάχυνση της οικονομικής δραστηριότητας στις χώρες της ΝΑ.Ε. (αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ 5,7%, έναντι 4,7% το 2005) και διατήρηση υψηλού ρυθμού ανάπτυξης στην Τουρκία (πρόβλεψη για ανάπτυξη 6,3%, έναντι 7,4% το 2005), σε σύγκριση με πρόβλεψη για ανάπτυξη 3,5% στην Ελλάδα και 2% στην ευρωζώνη.

Ο υψηλός ρυθμός ανάπτυξης ερμηνεύεται και στις δύο περιπτώσεις από την ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης και από την ανάκαμψη της ευρωζώνης –κύριου εμπορικού εταίρου της περιοχής.

Στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης προσπάθειας αποκλιμάκωσης των πληθωριστικών πιέσεων και περιορισμού του διευρυνόμενου ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών η δημοσιονομική εξυγίανση αποτελεί βασική προτεραιότητα.

Κατά συνέπεια, βελτίωση αναμένεται και στον τομέα της δημοσιονομικής πολιτικής με επίτευξη, για πρώτη φορά, δημοσιονομικού πλεονάσματος στις χώρες της ΝΑ.Ε. (0,4% του ΑΕΠ, έναντι ελλείμματος 0,1% το 2005) και σχεδόν ισοσκελισμένου προϋπολογισμού στην Τουρκία (έλλειμμα 2,6% του ΑΕΠ, έναντι 4,5% του ΑΕΠ το 2005).

Παράλληλα, αναμένεται νέα αποκλιμάκωση του πληθωρισμού (7,3% από 8,6% το 2005 στις χώρες της ΝΑ.Ε. και 5,5% από 7,7% το 2005 στην Τουρκία) στη βάση της συνεχιζόμενης δημοσιονομικής εξυγίανσης καθώς και της εφαρμογής συνετούς εισοδηματικής και περιοριστικής νομισματικής πολιτικής.

Ανησυχητική εξέλιξη αποτελεί μόνο η αναμενόμενη επιδείνωση του ήδη υψηλού ελλείμματος του ισοζυγίου στις τρέχουσες συναλλαγές εξαιτίας, μεταξύ άλλων, της αύξησης στην εγχώρια ζήτηση και στις υψηλές διεθνείς τιμές του πετρελαίου και των άλλων εμπορευμάτων. Η διεύρυνση της εγχώριας ζήτησης συνδέεται μεταξύ άλλων με:

- Αυξημένη εισροή άμεσων ξένων επενδύσεων, στο πλαίσιο και της σύγκλισης με την Ευρωπαϊκή Ένωση,

- Ενίσχυση της τραπεζικής διαμεσολάβησης παρά τα μέτρα περιορισμού της πιστωτικής επέκτασης. Επισημαίνεται ότι η επέκταση στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας στις χώρες της ΝΑ.Ε. και την Τουρκία δύσκολα θα μειωθεί κάτω από το 40% λόγω του χαμηλού βαθμού τραπεζικής διείσδυσης -24% και 24,7% στις χώρες της ΝΑ.Ε και την Τουρκία, αντίστοιχα, έναντι 83,7% και 103,8% στην Ελλάδα και την ευρωζώνη.

Πάντως, η χρηματοδότηση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών δεν φαίνεται να αποτελεί πρόβλημα. Αναμένεται να καλυφθεί από αυξημένη εισροή άμεσων ξένων επενδύσεων, η προσέλκυση των οποίων ευνοείται και από τις θετικές οικονομικές και πολιτικές προοπτικές των ανωτέρω χωρών καθώς και από τις προσδοκίες για ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το ποσοστό κάλυψης του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών από εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων αναμένεται να κυμανθεί σε υψηλά επίπεδα -72% στις χώρες της ΝΑ.Ε. - και να φτάσει σε επίπεδο-ρεκόρ για την Τουρκία -50% από μηδενικό τα προηγούμενα χρόνια.

Όσον αφορά στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου, η διάθεση των επενδυτών για ανάληψη κινδύνου στις αναδυόμενες αγορές μειώθηκε απότομα τον Μάιο. Οι δείκτες ομολόγων EURO NBG Bond Index (NBGBI) και USD NBGBI μειώθηκαν κατά 1,5 % και 1,9 %, από την αρχή του τρέχοντος έτους (μέχρι τις 22 Μαΐου) λιγότερο κατά 1,1 και 0,7 ποσοστιαίες μονάδες αντíστοιχα από τη μείωση των δεικτών JPM EURO EMBIG Diversified Europe και JPM Global Diversified).

Το επόμενο διάστημα αναμένουμε αύξηση των επιτοκίων από την ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κατά 25 και 50 μονάδες βάσης, αντίστοιχα.

Ως εκ τούτου, οι ξένοι επενδυτές αναμένεται ότι θα συνεχίσουν να διαφοροποιούν τις θέσεις τους προς αγορές που φέρουν μικρότερο κίνδυνο ”φυγή προς την ποιότητα”, αλλά με μικρότερη ένταση, δεδομένου ότι τα επιμέρους μακροοικονομικά δεδομένα των αναδυόμενων αγορών παραμένουν σταθερά.

Συνολικά, οι δείκτες EURO NBGBI και USD NBGBI αναμένεται να σημειώσουν μικρής έκτασης απώλειες κατά το τρέχον έτος, σε σύγκριση με κέρδη το 2005 (5% και 7%, αντίστοιχα).

Τα χρηματιστήρια των αναδυόμενων χωρών επηρεάστηκαν περισσότερο από το συνεχιζόμενο περιορισμό των διεθνών συνθηκών ρευστότητας. Ο δείκτης χρηματαγορών NBGEI μειώθηκε κατά 11,9% από την αρχή του τρέχοντος έτους (μέχρι τις 22 Μαΐου) ως αποτέλεσμα των αρνητικών αποδόσεων πολλών περιφερειακών χρηματιστηρίων.

Το επόμενο διάστημα, παρά το γεγονός ότι οι επενδυτές δεν προβλέπεται να αψηφίσουν την ευρέως αναμενόμενη αύξηση των επιτοκίων από την ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, εκτιμούμε ότι οι ελκυστικές αποτιμήσεις και τα βελτιούμενα εγχώρια μακροοικονομικά δεδομένα θα περιορίσουν τον κίνδυνο παρατεταμένης πτώσης των τιμών στις αναδυόμενες χρηματιστηριακές αγορές. Συνολικά, αναμένεται διόρθωση του δείκτη NBGEI κατά το τρέχον έτος, μετά την εξαιρετική επίδοση του 2005 (113,3 %).