Η Ευρώπη προ των ευθυνών της

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Όση κινητικότητα κι αν επιδείξει η Ελλάδα -που όντως επιδεικνύει εσχάτως- για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού-προσφυγικού ζητήματος, «λύση» μπορεί να δοθεί μόνον από την Ευρώπη.

Πρόκειται για ένα πρόβλημα το οποίο, πολύ απλά, υπερβαίνει τις εθνικές δυνατότητες, όχι μόνον της Ελλάδας αλλά και σειράς άλλων κρατών-μελών της ΕΕ, που βρίσκονται στην «πρώτη γραμμή» υποδοχής των προσφύγων-μεταναστών, όπως υποστήριξε πρόσφατα και ο πρωθυπουργός, Κυρ. Μητσοτάκης, από το βήμα του ΟΗΕ.

Υπό αυτό το πρίσμα, όσο αποτελεσματικά κι αν αποδειχθούν τα μέτρα που συζητά σήμερα η κυβέρνηση αναφορικά με το προσφυγικό και όσο ισομερώς κι αν συμφωνηθεί η κατανομή των ανθρώπων αυτών στις 13 Περιφέρειες της χώρας, ή όσο κι αν επιταχυνθεί ο ρυθμός χορήγησης ασύλου ή επαναπροώθησης προσφύγων, ο δυνητικός όγκος αυτής της κρίσης -άνω των 4 εκατ. ανθρώπων- δύναται να «γονατίσει» τις δυνατότητες της χώρας και να την οδηγήσει σε μία μη διαχειρίσιμη κατάσταση.

Η κατάρρευση της ψευδαίσθησης που έτρεφαν στελέχη της παρούσας κυβέρνησης αναφορικά με το μεταναστευτικό, ήτοι ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να προχωρήσει σε απωθήσεις εν μέσω θαλάσσης, ή ότι θα μπορούσαν να «επανεφευρεθούν» τα κλειστά στρατόπεδα για τους πρόσφυγες, ή ότι θα μπορούσε να περικοπεί το δικαίωμα έφεσης κατά ακυρωτικών αποφάσεων χορήγησης ασύλου, επαναφέρει δε το πρόβλημα στις αρχικές του διαστάσεις.

Αυτές που μόνον η -ανήμπορη έως τώρα- Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να αντιμετωπίσει.

Όσο ενδιαφέρον κι αν παρουσιάζει η προσπάθεια δημιουργίας άτυπης τριμερούς συμμαχίας μεταξύ Ελλάδος, Κύπρου και Βουλγαρίας (Ανατολικός μεταναστευτικός άξονας), που φέρεται να κυοφορείται ενόψει της συνεδρίασης των υπουργών Εσωτερικών της ΕΕ στις 7 και 8 Οκτωβρίου ως «αντίβαρο» στα κράτη-μέλη της ΕΕ που υποδέχονται το προσφυγικό κύμα στο κέντρο της Μεσογείου (Γαλλία - Ιταλία - Μάλτα) και επιθυμούν το κύριο βάρος των μέτρων αντιμετώπισης να αφορούν τις ίδιες, ουσιαστική λύση του ζητήματος κατά τρόπο τμηματικό δεν μπορεί να υπάρξει.

Σαφώς, δε, δεν μπορεί να γίνεται ούτε καν λόγος για «λύση» ενόσω δεν τηρούνται από την Τουρκία οι προβλέψεις της «Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας» του Μαρτίου 2016 και συνεχίζεται η τουρκική ανοχή ή και ενθάρρυνση των μετακινήσεων των προσφύγων προς τη Δύση.

Έτσι, όσο σημαντική κι αν κρίνεται υπό τις περιστάσεις η επικείμενη επίσκεψη των υπουργών Εσωτερικών Γερμανίας Χορστ Ζέεχοφερ και Γαλλίας Κριστόφ Καστανέρ, καθώς και του Ευρωπαίου Επιτρόπου Μετανάστευσης Δημήτρη Αβραμόπουλου, στην Ελλάδα και την Τουρκία, η «λύση» του ζητήματος μπορεί να προέλθει μόνον μέσω της εξασφάλισης μιας πραγματικά ενιαίας ευρωπαϊκής γραμμής επί του ζητήματος, όπως αυτής που πρότειναν πρόσφατα ο Γάλλος πρόεδρος Εμ. Μακρόν και ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζ. Κόντε.

Δηλαδή, της θεσμοθέτησης ενός «αυτόματου μηχανισμού» καταμερισμού μεταναστών μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ αλλά και διαδικασίας οικονομικών κυρώσεων προς όσα εξ αυτών δεν συναινούν.

Εάν ο Ερντογάν διεκδικεί σήμερα περισσότερα κονδύλια από εκείνα που προβλέπει η παραπάνω συμφωνία, το πράττει υπό το φως της ανικανότητας της ΕΕ να υιοθετήσει μία ενιαία -χαλύβδινη- γραμμή αντιμετώπισης του ζητήματος.

Όσο οι Ορμπάν και οι Σαλβίνι της Ευρώπης μπορούν να δυναμιτίζουν τη δυνατότητα χάραξης ενιαίας γραμμής σε ένα ζήτημα που απειλεί ευθέως σειρά ευρωπαϊκών κρατών -όπως έχουν επανειλημμένως πράξει κατά το παρελθόν-, τόσο οι Μακρόν και Κόντε αυτής της ηπείρου θα φαντάζουν ως η ελάσσων δύναμή της.

Υπό αυτό το πρίσμα, αυτό που κρίνεται μέσω του μεταναστευτικού δεν είναι μόνον η δυνατότητα της Ευρώπης να το διαχειριστεί κατά τρόπο που να συνάδει με τις θεμελιώδεις αρχές της αλλά, κυριότερα, εάν η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί πλέον να λειτουργήσει ως ενιαίο σύνολο επί ζητημάτων που εκφεύγουν των αυστηρώς οικονομικών.