Ολίγη από μεταρρύθμιση

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Οι φίλοι μας οι Αμερικανοί έχουν ένα ρητό που ταιριάζει «γάντι» στην περίσταση: too little, too late.

Την ίδια ώρα που οι ελλείψεις στην αρχιτεκτονική του ευρώ είναι σαφέστερες παρά ποτέ και βρίσκονται στο επίκεντρο, από κοινού με τη μεταναστευτική κρίση, του ευρωσκεπτικισμού, ο οποίος σαρώνει τη Γηραιά Ήπειρο, η Γερμανία ορθώνει για ακόμη μία φορά τοίχο αντίστασης σε μία γενικευμένη αναθεώρηση του ευρωπαϊκού νομισματικού «εγχειριδίου», λέγοντας «ναι» μόνο σε ένα μικρό τμήμα των προτάσεων του Γάλλου προέδρου Εμ. Μακρόν.

Δεν περιμέναμε κάτι καλύτερο αλλά η πρόσφατη τοποθέτηση της φιλτάτης Α. Μέρκελ, δια βήματος FAZ, διέψευσε τις όποιες προσδοκίες τυχόν υπήρχαν προς την κατεύθυνση της αναθεώρησης των βασικών κανόνων που διέπουν την ύπαρξη και «λειτουργία» του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος.

Μολονότι αποδέχεται την ανάγκη μετάλλαξης ή μετεξέλιξης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) σε ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο στα πρότυπα του ΔΝΤ αλλά και τη -σταδιακή- θέσπιση ενός «επενδυτικού προϋπολογισμού», ύψους «μικρού διψήφιου ποσού δισεκατομμυρίων», ταυτόχρονα εμφανίζεται να παραμερίζει το επίκεντρο των δυσλειτουργιών που χαρακτηρίζουν σήμερα την ευρωπαϊκή νομισματική πραγματικότητα.

Με άλλα λόγια, ούτε καν δέχεται να συζητήσει για ζητήματα όπως η ενιαία δημοσιονομική διακυβέρνηση και η θέσπιση θέσης Ευρωπαίου «υπουργού Οικονομικών» και βεβαίως δεν ακουμπά ούτε από… απόσταση το «ακανθώδες» ζήτημα έκδοσης ευρω-ομολόγων.

Ουδείς εχέφρων ανέμενε, βεβαίως, αμοιβαιοποίηση χρέους μεταξύ των κρατών μελών της ευρωζώνης -το ενδεχόμενο της οποίας έσπευσε να διαψεύσει η φιλτάτη κα Μέρκελ, κάνοντας ειδική μνεία στην Ιταλία-, όμως το γεγονός και μόνον ότι προκρίνει την ανάγκη δημιουργίας ενός «επενδυτικού προϋπολογισμού» για την οικονομική σύγκλιση των χωρών της Ευρωζώνης είναι υποδηλωτικό της αναγνώρισης εκ μέρους της των δυσλειτουργιών του ευρώ οι οποίες οδηγούν τη Γερμανία σε εμπορικά πλεονάσματα-ρεκόρ και συνάμα σε μηδενικά δανειστικά επιτόκια.

Πρόκειται για δυσλειτουργίες και ελλείψεις οι οποίες νομοτελειακά ανοίγουν τον δρόμο της αποσύνθεσης για την ευρωζώνη αλλά και την ίδια την ΕΕ καθώς οδηγούν σε διεύρυνση των οικονομικών ανισοτήτων μεταξύ των κρατών μελών και τροφοδοτούν με καύσιμο τον ευρωσκεπτικισμό και τον λαϊκισμό, σε αμφότερα τα άκρα του πολιτικού φάσματος.

Η Ευρώπη δεν φημίζεται για ταχύτητα λήψης αποφάσεων ακόμη και σε μείζονος σημασίας ζητήματα. Ενίοτε, όμως, βρίσκεται προ τετελεσμένων, όπως με την Ελλάδα το 2010, από την αντιμετώπιση των οποίων δεν μπορεί να διαφύγει.

Ο ιταλικός γρίφος χρέους, ύψους άνω των 2 τρισ. ευρώ, ο οποίος απαιτεί περί τα 80 δισ. ευρώ ετησίως για την εξυπηρέτησή του, ίσως αποτελέσει κατά το επόμενο διάστημα ένα τέτοιο «τετελεσμένο».

Η σημερινή θέση της Γερμανίας, διά στόματος Μέρκελ, είναι: αλληλεγγύη ναι, όχι ένωση χρέους. Στην απευκταία περίπτωση αποκλεισμού της Ιταλίας από τις αγορές, ποια θα είναι;

«Ο σώζων εαυτόν σωθήτω» ή η ένωση χρέους, διαμέσου της έκδοσης ευρωομολόγων;

Διότι άλλη απάντηση δεν υπάρχει, με μεγέθη όπως αυτά της Ιταλίας. Με χρέος που ισούται σχεδόν με το ένα τέταρτο του συνολικού χρέους της ευρωζώνης, ας μην περιμένουμε τον ESM των 500 ή ακόμη και των 700 δισ. ευρώ να διαδραματίσει ρόλο… «πυροσβέστη», ακόμη κι αν τότε θα λέγεται «ΕΝΤ».

Υπό το πρίσμα αυτό, εάν οι προτάσεις Μακρόν δεν οδηγήσουν την ευρωζώνη στην οδό των ριζικών μεταρρυθμίσεων, δεν αποκλείεται να βρεθούμε όντως αντιμέτωποι με το παραπάνω δίλημμα, το οποίο, ας μην ξεχνάμε… μας αφορά άμεσα.