Πώς θα διαβάσετε τις δημοσκοπήσεις

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Είναι πράγματι οριακή η έκβαση του αποτελέσματος των επικείμενων εκλογών, όπως δείχνει η πλειονότητα των τελευταίων δημοσκοπήσεων;

Τι πραγματικά σημαίνει μια διαφορά της τάξης του 0,5% ή ακόμη και του 1,5% στη μάχη για την πρώτη ή την τρίτη θέση και τι πρέπει να έχουμε στο «πίσω μέρος» του μυαλού μας όταν είμαστε αντιμέτωποι με ποσοστιαίες διαφορές αυτής της τάξης μεγέθους;

Στην πραγματικότητα, όπως εξηγούν οι ειδικοί, διαφορές του μεγέθους αυτού ελάχιστα σημαίνουν, καθώς υπερκαλύπτονται από το περιθώριο σφάλματος των δημοσκοπήσεων.

Ούτως ή άλλως, με το κύμα επιστροφής και των τελευταίων από τις διακοπές τώρα αρχίζει επί της ουσίας η πραγματική μάχη των δημοσκοπήσεων, καθώς το «δείγμα» των ερωτώμενων καθίσταται αντιπροσωπευτικότερο.

Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρίας δημοσκοπήσεων Αlco, κ. Κ. Παναγόπουλο, τρία είναι τα στοιχεία-κλειδιά σε κάθε δημοσκόπηση.

Πρώτον, ο χρόνος διεξαγωγής της μέτρησης, δεύτερον, τα ερωτήματα και ο τρόπος διατύπωσής τους και τρίτον, το περιθώριο στατιστικού σφάλματος σε σχέση με το δείγμα των ερωτηθέντων.

Κάθε δημοσκόπηση, όπως επισημαίνει, συνιστά μια αποτύπωση της συγκεκριμένης χρονικής συγκυρίας και προφανώς δεν μπορεί να προδικάσει την έκβαση της εκλογικής αναμέτρησης. Έτσι, ευλόγως, αποτυπώνει τη χρονική στιγμή και το περιρρέον κλίμα κατά την οποία διεξάγεται και όχι αυτό που ίσως επικρατήσει σε μεταγενέστερο χρόνο…

Πρωτεύουσας σημασίας είναι -στο ίδιο πνεύμα- και η λοιπή «ταυτότητα» της έρευνας, δηλαδή το δείγμα επί του οποίου αυτή έχει διεξαχθεί, η εταιρία που την έχει διενεργήσει και εάν αυτή είναι κατάλληλα πιστοποιημένη, όπως βεβαίως ο εντολέας της έρευνας, με άλλα λόγια, το μέσο ή ο φορέας για λογαριασμό του οποίου διεξάγεται αυτή η έρευνα.

Σημείο-κλειδί σε κάθε έρευνα, κατά τους ειδικούς, αποτελεί ο τρόπος με τον οποίο διατυπώνονται τα ερωτήματα και η θετική ή αρνητική χροιά που αυτά μπορεί να εμπεριέχουν.

Έτσι, χρήσιμο είναι κατά την εξέταση των αποτελεσμάτων μιας δημοσκόπησης να διαβάζουμε -πέραν των απαντήσεων- και τα ερωτήματα βάσει των οποίων εξήχθησαν αυτές οι απαντήσεις, ενώ η συνολική αξιολόγηση των όποιων συμπερασμάτων μιας έρευνας εναπόκειται βεβαίως και στην αναλυτική ικανότητα και στα κριτήριά που επιστρατεύουμε…

Για παράδειγμα, σε ερωτήματα σχετικά με πρόσωπα, π.χ. τον πρωθυπουργό, είναι εντελώς διαφορετικό να βασίζεται η ερώτηση επί του προσώπου και εντελώς διάφορο να εστιάζει επί του έργου του…

Αντίστοιχα, σε περιπτώσεις διατύπωσης «εκτίμησης ψήφου» οφείλουμε να θυμόμαστε ότι τούτη είναι προϊόν επεξεργασίας, καθώς βασίζεται σε αναγωγές που κάνει η κάθε εταιρία επί της πρόθεσης ψήφου (εκλογικής επιρροής) σε συνδυασμό με τους αναποφάσιστους, τα λευκά κ.ά. και ότι βασίζεται σε μαθηματικούς υπολογισμούς οι οποίοι δεν παύουν να εμπεριέχουν και την παράμετρο της «εκτίμησης».

Τέλος πάντων, σε περίπτωση οριακών αποτελεσμάτων στην πρόθεση ψήφου, χρήσιμο θα ήταν να θυμόμαστε ότι διαφορές μικρότερες του 3,1% (σε δείγμα 1.000 ερωτηθέντων) μικρή σημασία έχουν, αφού τόσο είναι το περιθώριο σφάλματος που προβλέπεται για μετρήσεις του είδους αυτού.

Ακόμη, δηλαδή, κι αν ένα κόμμα εμφανίζει προβάδισμα 1,5% και ένα άλλο εμφανίζει υστέρηση 1,5%, οπότε αυτά έχουν απόσταση 3 ποσοστιαίων μονάδων μεταξύ τους, η διαφορά αυτή θεωρείται αμελητέα ή και μηδενική από στατιστικής πλευράς…

Πάντως, όπως σημειώνει ο κ. Παναγόπουλος, το μέτρο θέτει η ίδια η δημοσκόπηση, η οποία οφείλει να συνοδεύει τα αποτελέσματά της και με την επισήμανση για το στατιστικό λάθος που αυτά εμπεριέχουν.

Υπό αυτό το συνολικό πρίσμα, καταδεικνύεται πόσο αβέβαιη παραμένει η έκβαση της επικείμενης εκλογικής αναμετρήσεως και πόσο «φωτογραφικά», τουλάχιστον από πλευράς χρονικής συγκυρίας, είναι τα αποτελέσματα που βλέπουν το φως της δημοσιότητας.

Όπως είπαμε, όμως, η μάχη των δημοσκοπήσεων μόλις άρχισε…