Το τανγκό της εμπιστοσύνης

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Καλώς ή κακώς, τα χρέη δεν αναλαμβάνονται μόνον στη βάση μιας χειραψίας και της σχέσης εμπιστοσύνης που αυτή περικλείει.

Αντίστοιχα, η αξιοπιστία και το αξιόχρεο όσων αναλαμβάνουν χρέη δεν καθορίζονται μόνον από την πραγματική κατάσταση ρευστότητας ή την ικανότητα παραγωγής πλούτου που αυτοί διαθέτουν, ούτε μόνον από τα εμπράγματα εχέγγυα που είναι διατεθειμένοι να δεσμεύσουν.

Εξαρτάται, κυριότερα, από το καθεστώς εμπιστοσύνης που απορρέει από την ισχύ εφαρμογής των κανόνων υπό τους οποίους δανείζονται.

Η Αργεντινή θα μπορούσε να μην είχε χρεοκοπήσει χθες. Επέλεξε, ωστόσο, να εκδώσει χρέος υπό το Αμερικανικό Δίκαιο και στη βάση αυτού του Δικαίου χρεοκόπησε.

Ο λόγος για τον οποίο δανείστηκε στη βάση κανόνων Δικαίου που δεν ήσαν δικοί της, δεν αποτελούσαν δηλαδή τμήμα του εθνικού της Δίκαιου, αφορούσε στην επιθυμία της να έχει πρόσβαση στις αγορές χρήματος με το μικρότερο δυνατό κόστος.

Κάτι που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει ότι όσο πιο ισχυροί είναι οι κανόνες Δικαίου και όσο περισσότερο διασφαλίζουν την τοποθέτηση του επενδυτικού κοινού, όποιο κι αν είναι αυτό, τόσο χαμηλότερο καθίσταται το κόστος δανεισμού για την πλευρά που εκδίδει το χρέος.

Εάν οι πιστωτές της Ελλάδας, κάτοχοι των ομολόγων της, δεν συμφωνούσαν κατά το απαραίτητο ποσοστό στις διαπραγματεύσεις που διεξήγαγε το Διεθνές Χρηματοοικονομικό Ινστιτούτο υπό τον κ. Νταλάρα, το 2012, και δεν ήταν δυνατή η ενεργοποίηση των περίφημων «ρητρών ή κανόνων συλλογικής δράσης» (collective action clause), η χρεοκοπία της θα ήταν πιθανότατα αναπότρεπτη.

Θα μπορούσε, θεωρητικά, ακόμη και ένας κάτοχος ομολόγων να την οδηγήσει, δικαστικά, στη χρεοκοπία. Όχι στη συντεταγμένη, αλλά στην άτακτη.

Τούτο, όπως όλοι καλά γνωρίζουμε, δεν συνέβη.

Αντίθετα, η χώρα εξέδωσε νέο χρέος υπό Βρετανικό Δίκαιο και μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Ο λόγος για τον οποίο προσέτρεξε στους βρετανικούς κανόνες δικαίου αφορούσε ακριβώς τη σχέση εμπιστοσύνης που απορρέει, διαμέσου των κανόνων αυτών, μεταξύ των δυο πλευρών που εμπλέκονται στην έκδοση χρέους. Του εκδότη και του αγοραστή.

Για τον λόγο αυτό, εξάλλου, το συγκεκριμένο Δίκαιο θεωρείται «Δίκαιο αναφοράς» στις χρηματοοικονομικές αγορές, καθώς, πρώτον, χρησιμοποιείται ευρύτατα και είναι εμπεδωμένο και βεβαίως, δεύτερον, προσφέρει τα απαραίτητα εχέγγυα διασφάλισης των συμφερόντων όσων τοποθετούν τα χρήματά τους στις υποσχέσεις άλλων…

Διότι το χρέος, πέραν όλης της άλλης φιλολογίας που το συνοδεύει, αφορά τρία πράγματα και μία υπόσχεση:

Το κεφάλαιο, το συμπεφωνημένο επιτόκιο, τον αντιστοίχως συμπεφωνημένο χρόνο αποπληρωμής και βεβαίως την υπόσχεση ότι όλα αυτά θα τηρηθούν.

Λόγοι αθέτησης των όρων μιας συμφωνίας χρέους υπάρχουν μυριάδες και όλοι τους γνωρίζουμε ή μπορούμε να τους φανταστούμε. Η επίκλησή τους, όμως, δεν αναιρεί την αρχική υπόσχεση του εκδότη.

Η τωρινή χρεοκοπία της Αργεντινής δεν αναμένεται να έχει τις δραματικές επιπτώσεις της προηγούμενης. Η χώρα διαθέτει ρευστότητα, πλουτοπαραγωγικές πηγές και οικονομία η οποία εκτιμάται ότι είναι σε θέση να αντέξει κλυδωνισμούς.

Η ύφεση θα είναι ασφαλώς βαθύτερη, αλλά δεν αναμένεται κατάρρευση.

Όμως, η χώρα θα βρίσκεται, για όσο καιρό δεν κατορθώσει να συμφωνήσει με τους δανειστές της, εκτός αγορών.

Ο λόγος, όσο επαχθής κι αν και αυτός φαντάζει στα μάτια πολλών, αφορά στην τήρηση των κανόνων Δικαίου υπό τους οποίους επέλεξε να δανειστεί και στη σχέση εμπιστοσύνης που απορρέει από αυτούς.

Μια σχέση η οποία προφανώς δεν συνάδει με καμία μονομερή ενέργεια, είτε αυτή προέρχεται από την Αργεντινή, είτε από την Ελλάδα, αλλά απαιτεί συναίνεση…

Με άλλα λόγια, είναι ένας χορός για δύο, όπως το τανγκό.