Γιατί αλλάζουν δραστικά επιχειρηματικοί θεσμοί και οικοσυστήματα

Η πανδημία λειτούργησε ως επιταχυντής στον οργανωτικό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων. Ιδιαίτερα στην αποδοχή των νέων τεχνολογιών, την φιλελευθεροποίηση των συνθηκών εργασίας και τις ανάγκες εκπαίδευσης και επανεκπαίδευσης των εργαζομένων, η επίδραση ήταν καθοριστική.

Στο πλαίσιο αυτό οι θεσμοί έπρεπε να προσαρμοστούν με ταχύτητες που δεν είναι συνηθισμένες, το ίδιο και τα επιχειρηματικά οικοσυστήματα που αποτελούνται από διάφορες επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες, υπαλλήλους και φυσικά πελάτες.

Το ζητούμενο για όλους ήταν ένα: η προσαρμογή. Όσο όμως και αν αισθανόμαστε ότι αυτή η προσαρμογή ήταν ένα φαινόμενο συνδεδεμένο με τις συγκεκριμένες συνθήκες, η πραγματικότητα είναι ότι πρόκειται για τον πρόδρομο μιας σειράς προσαρμογών σε αλλαγές και ανακατατάξεις που έπονται.

Αλλαγή

Ποιοι είναι όμως οι παράγοντες που καθορίζουν όμως την αλλαγή και για πόση αλλαγή μιλάμε τελικά; Η πιο βάσιμη υπόθεση που έχει γίνει στη θεωρία για τις παρατηρούμενες ενδο-ατομικές διαφορές αναφορικά με την αλλαγή της προσωπικότητας, αφορά στις εμπειρίες που βιώνουμε κατά την διάρκεια της ζωής μας. Η συμμετοχή μας σε ακραίες καταστάσεις (φυσικές καταστροφές, πόλεμος, κοινωνικές αναταραχές κλπ.) μπορεί να αποτελεί μία καταλυτική εμπειρία που τελικά να οδηγεί σε αλλαγή της προσωπικότητάς μας.

Υπάρχουν όμως και καθημερινά, μικρότερης έντασης φαινόμενα που μπορούν να έχουν σημαντική επίδραση. Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι όσο αυξάνονται η εργασιακή ικανοποίηση και η επιτυχία αντίστοιχα, τόσο περισσότερα στοιχεία που συνδέονται με την εξωστρέφεια, την αξιοπιστία και την πειθαρχία αναπτύσσονται από τα συγκεκριμένα άτομα. Από την άλλη πλευρά, οι εργαζόμενοι που εκδηλώνουν αντιεπαγγελματική συμπεριφορά, αναπτύσσουν σταδιακά περισσότερα γνωρίσματα που σχετίζονται με την αίσθηση του φόβου και ένα αυξημένο άγχος.

Ο κοινός παρονομαστής των παραπάνω είναι αναμφίβολα η μάθηση. Σχεδιασμένη και οργανωμένη ή «επιβαλλόμενη» από τις συνθήκες. Η μάθηση, όπως όλοι ξέρουμε, δεν σταματάει στο σχολείο αλλά συνεχίζεται σε όλη την ζωή μας, αρκεί να θέλουμε να μαθαίνουμε, διατηρώντας «ανοικτό» το μυαλό μας. Η γνώση είναι αυτή που αποτελεί το πρώτο βήμα για την αλλαγή, ακόμη και όσον αφορά τον εαυτό μας.

Ο επαγγελματίας που θέλει να μάθει, ρωτάει, διαβάζει, παρατηρεί και νιώθει σιγουριά για τον εαυτό του. Αποφεύγει την αίσθηση του φόβου, δεν οδηγείται από την αδυναμία και θέλει να γίνει καλύτερος. Αυτή η διαδικασία υποστηρίζει την απαραίτητη αλλαγή και διαμορφώνει την κατάλληλη κουλτούρα. Την κουλτούρα που είναι απολύτως απαραίτητη τον 21ο αιώνα. Τον αιώνα των μικρότερων αποστάσεων και των ταχύτερων αλλαγών.

Κατάρτιση

Ιστορικά, η ανάσχεση του υψηλού ποσοστού ανεργίας στη χώρα μας ήταν και παραμένει μια από τις βασικότερες προκλήσεις. Στην αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης, σημαντικό ρόλο καλούνται να έχουν οι ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης και οι δράσεις για την βελτίωση των δεξιοτήτων του ενεργού πληθυσμού.

Η Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση έχει μια κομβική θέση σε αυτή την προσπάθεια καθώς είναι ένα εργαλείο για την αύξηση της απασχόλησης, ιδίως των υποαπασχολούμενων ομάδων του πληθυσμού που εμφανίζουν ελλείψεις στις δεξιότητες που απαιτούνται σήμερα. Ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό σύστημα κατάρτισης, μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην αποδοχή των αλλαγών και την επίτευξη της ελληνικής αναπτυξιακής στόχευσης. Μπορεί να δώσει απαντήσεις σε μακροχρόνιες προκλήσεις, όπως οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις, η κλιματική αλλαγή, η διεθνοποίηση της εκπαίδευσης και η παγκοσμιοποίηση της αγοράς εργασίας.

Τελικά, η κατάλληλη κατάρτιση, δίνει τη δυνατότητα της στοχευμένης εκπαιδευτικής επένδυσης που μπορεί να επιφέρει ισχυρή ανάπτυξη του ανθρωπίνου κεφαλαίου και την προσαρμογή του στα νέα δεδομένα ώστε να συμβάλλει καταλυτικά στην παραγωγικότητα των επιχειρήσεων. Έτσι, βοηθά ακόμα περισσότερο τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις που ενδεχομένως δεν έχουν την δυνατότητα να δαπανήσουν τους απαραίτητους πόρους για να προσελκύσουν τους κατάλληλους εργαζομένους.

Οικοσυστήματα

Τα επιχειρηματικά οικοσυστήματα, είναι δίκτυα εταιρικών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένων των πελατών, των ανταγωνιστών και των κρατικών φορέων που συμμετέχουν στην παροχή ενός προϊόντος ή υπηρεσίας. Τα επιχειρηματικά οικοσυστήματα, παρέχουν ευέλικτη και αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ των οργανισμών, που εξασφαλίζουν τη διαρκή διαδικασία εκμάθησης που με τη σειρά της οδηγεί σε επιτάχυνση της καινοτομίας. Στο πλαίσιο των παραπάνω, τόσο οι επιχειρήσεις όσο και τα άτομα αντιμετωπίζουν νέες προκλήσεις, λόγω του δυναμικού χαρακτήρα των οικοσυστημάτων.

Για να ανταποκριθούν σε αυτές τις πιέσεις αναζητούν νέους τρόπους προσαρμογής και ανταγωνιστικότητας που βεβαίως περιλαμβάνουν μηχανισμούς αλλαγής (κουλτούρας, τάσεων και απόψεων), εφαρμογής νέων τεχνολογιών και αποτελεσματικής κατάρτισης των εργαζομένων. Γίνεται, λοιπόν, εύκολα αντιληπτό πως η διαδικασία εξέλιξης ενός επιχειρηματικού οικοσυστήματος, απαιτεί τον κατάλληλο στρατηγικό σχεδιασμό, αλλά συγχρόνως και την επανεξέταση των δεδομένων και των αλλαγών σε κάθε σταδιο του κύκλου ζωής του.

Προκειμένου να εξασφαλιστεί ο μετασχηματισμός των επιχειρηματικών αξιών σε δράση, των οραμάτων σε πραγματικότητα, των δυσχερειών και των φραγμών σε καινοτομία, η διαφοροποίηση και ο επανασχεδιασμός της επιχειρηματικής στρατηγικής, η αποδοχή της αλλαγής και η προσαρμογή των δεξιοτήτων των εργαζομένων, αποτελούν τους βασικούς σταθμούς στη διαδρομή τους.

(*) Founder & CEO, Koubaras Ltd (Συμβουλευτική εταιρεία που δίνει έμφαση στις λύσεις και την άμεση εφαρμογή τους στην καθημερινότητα των επιχειρήσεων) Αντιπρόεδρος, AI CATALYST (Όμιλος Τεχνητής Νοημοσύνης)