Bitcoin: Οδηγός για... αρχάριους

Δεν πρόλαβα καλά καλά να μπω στο βιβλιοπωλείο του Κωστή και με έπιασε να μου διηγηθεί τι του έτυχε χθες: «Κουζουλάθηκε ο κόσμος. Ήρθε οψές ένα κοπέλι και με ρώτησε αν μπορεί να πληρώσει σε Bitcoin. Δεν κατέχω ήντα είναι αυτό το Bitcoin του λέω. Αν δεν κρατείς ευρώ, χάρτινα, χρωματιστά, να τα θωπεύω με τη χέρα μου, κανένα βιβλίο δεν φεύγει απ’ επαέ».

«Κακώς τον τρόμαξες τον άνθρωπο. Κέρνα μια ρακή και θα σου εξηγήσω τι είναι το Bitcoin»

Με το που προσγειώθηκαν μπροστά μου το καραφάκι και οι ξηροί καρποί, άρχισα να του εξηγώ:

«Είναι μια μορφή χρημάτων που αντλεί την αξία του για αυτό που δεν είναι. Δεν το εκδίδει κάποια Κεντρική Τράπεζα. Δεν το υποστηρίζει κάποιο οργανωμένο κράτος με στρατό και αστυνομία. Δεν υπάρχει σε χαρτονόμισμα, άρα δεν μπορείς να το κρατήσεις στο χέρι σου. Δεν μπορείς να το χαϊδέψεις, εκτός αν σου αρέσει να αγγίζεις την οθόνη».

«Και τι είναι τότε;» με ρώτησε περισσότερο μπερδεμένος.

«Είναι απόλυτα ψηφιακό. Τα χρήματα μεταφέρονται με παρόμοιο τρόπο όπως στέλνουμε ένα e-mail. Για αυτό το αποκαλούν το νόμισμα του Internet. Το πιο κοντινό που μπορεί να περιγράψει το πώς δουλεύει, είναι το e-banking. Το Bitcoin μπορεί να χρησιμοποιηθεί όπως τα συμβατικά δολάρια, ευρώ ή γιεν, τα οποία επίσης διακινούνται ψηφιακά. Ο μόνος περιορισμός για να στείλεις ή να λάβεις Bitcoin, είναι να διαθέτει και ο άλλος αντίστοιχο λογαριασμό. Όπως και για να στείλεις e-mail, πρέπει να έχει αντίστοιχο λογαριασμός αυτός που θέλεις να το λάβει».

«Σε τι διαφέρει τότε από τα άλλα νομίσματα;»

«Η βασική διαφορά του πως ο αποστολέας στέλνει τα λεφτά στον παραλήπτη μέσω κινητού τηλεφώνου, χωρίς να απαιτείται η μεσολάβηση καμίας τράπεζας. Κατευθείαν ο ένας χρήστης στον άλλο. Κατευθείαν από το ένα κινητό στο άλλο εισάγοντας τη διεύθυνση του παραλήπτη, το ποσό πληρωμής, και πατώντας αποστολή. Μέσα σε λίγα λεπτά ακόμα και αν είσαι στην άκρη του κόσμου. Σχεδόν χωρίς κόστος».

«Και πώς διασφαλίζεται η ασφάλεια της συναλλαγής ή της κατοχής των νομισμάτων;», απόρησε, σηκώνοντας το φρύδι με δυσπιστία. 

«Η διαμεσολάβηση γίνεται από μια ομάδα διασκορπισμένων ελεγκτών εθελοντών, οι οποίοι ονομάζονται ανθρακωρύχοι. Έχουν το ίδιο όνομα με αυτούς που σκάβουν στα ορυχεία. Μόνο που αυτοί δουλεύουν από τον υπολογιστή, ως ένα είδος αποκεντρωμένων βοηθών λογιστών ή τραπεζικών. Επαληθεύουν τις συναλλαγές μέσα από ένα ειδικό πρόγραμμα και φυσικά ανταμείβονται για τον χρόνο και τον κόπο τους. Πόσο; Αυτό ρυθμίζεται αυτόματα από το δίκτυο.

Όταν υποβληθεί αίτημα συναλλαγής, ελέγχουν τις προηγούμενες συναλλαγές για να επιβεβαιώσουν ότι ο αποστολέας διαθέτει τα Bitcoin που ισχυρίζεται πως έχει στην ιδιοκτησία του. Έτσι δεν μπορεί κανείς να κάνει copy-paste τα Bitcoin του, με τον ίδιο τρόπο που κάνουμε copy-paste μια σελίδα του word. Θα τον καταλάβει ο εξορύκτης και θα του πει, όπα φίλε, μην κάνεις ζαβολιές. Αυτό δεν μπορώ να το κάνω αποδεκτό. Ακόμα και να θες να τον δωροδοκήσεις για να κάνει τα στραβά μάτια, θα σε καταλάβει ένας άλλος εξορύκτης. Θα πρέπει να τους λαδώσεις όλους για να το καταφέρεις. Φυσικά δεν το κάνει κανείς, γιατί είναι ασύμφορο.

Όταν εγκριθεί η συναλλαγή από τους εξορύκτες, καταγράφεται σε ένα μεγάλο ψηφιακό λογιστικό βιβλίο. Αυτό το λογιστικό βιβλίο είναι που αποκαλούμε blockchain. Οι πληροφορίες που υπάρχουν είναι διαθέσιμες σε όλους. Αυτή είναι και η καταπληκτική καινοτομία του blockchain. Από την στιγμή που καταγράφεται δημόσια κάθε μία συναλλαγή, επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή διαφάνεια. Για αυτό δεν είναι απαραίτητη η εγγύηση κανενός τραπεζικού ιδρύματος.

«Δηλαδή όλοι θα βλέπουν το όνομα μου;»

«Κανένα όνομα δεν φαίνεται. Ούτε του αποστολέα, ούτε του παραλήπτη. Μόνο μια σειρά από γράμματα και αριθμούς, κάτι σαν το IBAN».

Κοίταξε το ποτήρι. Το πήρε στα χέρια και άρχισε να το στριφογυρίζει. Κατέβασε μονορούφι το περιεχόμενο, έγειρε προς το μέρος μου και ρώτησε με συνωμοτικό ύφος: «Για αυτό το λένε κρυπτονόμισμα; Για να κρατάει κρυφά τα ονόματα;»

«Κρυπτονόμισμα, δεν σημαίνει κρυφό. Το crypto προέρχεται από την λέξη κρυπτογραφία. Εκεί είναι βασισμένη η διαδικασία επαλήθευσης των συναλλαγών. Πολλοί αν και δεν γνωρίζουν πως λειτουργεί το Bitcoin, το κατηγορούν για νομιμοποίηση παράνομων δραστηριοτήτων. Δεν είναι κάτι νέο. Όταν άρχισε να αναπτύσσεται το Internet, του επιτέθηκαν με το σκεπτικό ότι θα επέτρεπε την παιδική πορνογραφία και θα υπέθαλπε τις τρομοκρατικές οργανώσεις. Ναι, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για αυτό, όπως και το Bitcoin μπορεί να χρησιμοποιηθεί από μια μικρή μειοψηφία για να ξεπλύνει χρήματα. Ωστόσο όλοι πλέον έχουν συνειδητοποιήσει ότι τα οφέλη υπερβαίνουν κατά πολύ τις αρνητικές επιπτώσεις».

«Μα είναι ασφαλές ή θα ανοίξουμε μια μέρα τον λογαριασμό μας και δεν θα υπάρχει μέσα πράμα;»

«Μέχρι στιγμής αυτή η τεχνολογία έχει αποδειχθεί απαραβίαστη, παρόλο που αποτελεί πρόκληση για τους καλύτερους χακεράδες του κόσμου. Αν καταφέρουν να διαπεράσουν το σύστημα, το έπαθλο ανέρχεται σε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια. Μέχρι στιγμής δεν έχει καταφέρει να το παραβιάσει κανείς»

«Πώς μπορώ να αποκτήσω αυτά τα περίφημα Bitcoin;»

«Πρώτα θα πρέπει να κατεβάσεις μια δωρεάν εφαρμογή, για να εγκαταστήσεις στο κινητό ή τον υπολογιστή σου ένα ηλεκτρονικό πορτοφόλι, το οποίο λειτουργεί σαν e-banking λογαριασμός. Εύκολο, μέσα σε 5’ το έχεις κάνει. Εκεί θα σου μεταβίβαζε τα Bitcoin ο νεαρός αν δεν τον αγρίευες.

Γίνεται βέβαια να γεμίσεις το πορτοφόλι σου και ο ίδιος. Πώς; Αν πας σε ένα ΑΤΜ για Bitcoin. Ακόμα και αν δεν έχεις ηλεκτρονικό πορτοφόλι, βάζεις ευρώ και λαμβάνεις μια απόδειξη όπου αναγράφεται η αντίστοιχη αξία που έδωσες σε Bitcoin. Περίπου όπως η επιταγή. Προσοχή όμως κακομοίρη μου, δεν πρέπει να χάσεις τα στοιχεία που γράφει το χαρτί, γιατί θα χαθούν και τα λεφτά. Αν έχεις ήδη πορτοφόλι, από το ΑΤΜ μπαίνουν κατευθείαν στο κινητό.

Μπορείς επίσης και να το αγοράζεις με παρόμοιο τρόπο που αγοράζεις μετοχές στο χρηματιστήριο. Για να αγοράσεις μετοχές τι κάνεις; Πρώτα γράφεσαι σε μια χρηματιστηριακή εταιρεία, σου ανοίγουν έναν λογαριασμό στο όνομα σου, τον τροφοδοτείς με χρήματα και κατόπιν αγοράζεις τις μετοχές που επιθυμείς. Και βέβαια ανά πάσα στιγμή τις πουλάς όλες ή όσες από αυτές θέλεις και αποσύρεις τα χρήματα. Το ίδιο πάνω κάτω γίνεται και εδώ. Ανοίγεις λογαριασμό σε ένα από τα πολλά ανταλλακτήρια που υπάρχουν, στέλνεις με ένα έμβασμα ευρώ και αγοράζεις Bitcoin ή οποιοδήποτε άλλο κρυπτονόμισμα».

«Υπάρχουν και άλλα νομίσματα σαν το Bitcoin;»

«Το Bitcoin δεν είναι το μοναδικό κρυπτονόμισμα. Είναι το πρώτο και το πιο διάσημο από όλα. Όπως στο χρηματιστήριο υπάρχουν πολλές μετοχές, έτσι και με τα cryptos. Υπάρχουν πάνω από 2.000 ψηφιακά νομίσματα. Όπως οι εταιρίες διαφέρουν η μία από την άλλη, έτσι και αυτά. Όπως υπάρχουν κλάδοι στις μετοχές, έτσι και εκεί υπάρχουν ξεχωριστές κατηγορίες».

«Ωραία λοιπόν, ας πούμε ότι απόκτησα ένα από αυτά τα περίφημα Bitcoin. Πώς θα το αξιοποιήσω;»

«Καταρχήν υπάρχουν ήδη επιχειρήσεις που τα δέχονται. Όχι πάρα πολλές ακόμα, αλλά υπάρχουν. Αν πατήσεις το https://weacceptbitcoin.gr θα σου βγάλει τις εταιρείες και τους επαγγελματίες που δέχονται Bitcoin στην Ελλάδα. Και εσύ μπορείς να δέχεσαι, για να μην χάνεις πελάτες. Εκτός από αυτό όμως, μπορείς να πας στο Bitcoin ATM με το κινητό που περιέχει το ηλεκτρονικό πορτοφόλι σου ή να του βάλεις την απόδειξη όπου έλαβες όταν μετέτρεψες τα χρήματα σου σε Bitcoin. Θα τα μετατρέψεις άμεσα σε ευρώ. Μια άλλη περίπτωση είναι να τα κρατήσεις για αρκετό καιρό, ως επένδυση. Ορισμένοι θεωρούν πως τα επόμενα χρόνια θα αποκτήσουν μεγάλη αξία, αν αυξηθεί η δημοφιλία τους».

«Θαρρώ πως αυτή η εξέλιξη είναι ικανή να φέρει επανάσταση στις χρηματοοικονομικές μας συνήθειες, όπως το Internet άλλαξε τον τρόπο επικοινωνίας. Ποιος χρησιμοποιεί πια αλληλογραφία με χαρτί, φάκελο, γραμματόσημο, όταν μπορεί να στείλει άμεσα και δωρεάν ένα e-mail;»

«Σωστή σκέψη», συμφώνησα και ύψωσα το ποτήρι μου διψασμένος. «Άσπρο πάτο».

«Στην υγειά μας και στα όνειρα μας. Είναι και πολλά τα ρημάδια. Όσα και τα κρυπτονομίσματα», αποκρίθηκε χαμογελαστά κλείνοντας το μάτι.

Ένα μικρό βήμα για το Bitcoin, ένα μεγάλο άλμα για τον Κωστή.

* Ο κ. Βασίλης Παζόπουλος είναι οικονομολόγος, πιστοποιημένος επενδυτικός σύμβουλος από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, συγγραφέας του βιβλίου Επενδυτές χωρίς Σύνορα (www.ependytes.com).