Οι «φυλές» υπέρ και κατά της συμφωνίας των Πρεσπών

Μακάρι να διαψευστώ, αλλά αντί να εισπράξουμε κέρδη από την επίλυση ενός μακροχρόνιου προβλήματος όπως το Μακεδονικό, κινδυνεύουμε να το πληρώσουμε ακριβά. Ο διχαστικός τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε το θέμα θυμίζει πώς οδηγηθήκαμε στις εθνικές αποτυχίες που μας στοιχειώνουν.

Οι υποστηρικτές της Συμφωνίας: Καιροσκόποι, χρήσιμοι ηλίθιοι, Ιφιγένειες

Ο συγγραφέας Απόστολος Δοξιάδης δημοσίευσε τρεις κατηγορίες πολιτικών που στηρίζουν τη Συμφωνία των Πρεσπών: «1. Οι Καιροσκόποι είναι αυτοί οι οποίοι στηρίζουν τη συμφωνία γιατί νομίζουν ότι θα τους ανταμείψει ο Σύριζα. Η άποψη αυτή είναι ηθικά καταδικαστέα, μεν, αλλά λογικά κατανοητή -εννοώ πάντα με τη λογική του ωφελιμισμού, που διέπει την πολιτική συμπεριφορά. Δίνεις προσδοκώντας ένα κέρδος, το οποίο έχεις λόγους να πιστεύεις ότι θα πάρεις.

2. Οι Χρήσιμοι Ηλίθιοι είναι αυτοί οι οποίοι στηρίζουν τη συμφωνία γιατί νομίζουν ότι θα τους ανταμείψει ο λαός με την ψήφο του για το ήθος και την ευθυκρισία τους. Η άποψη αυτή, εκτός από καταδικαστέα ηθικά, είναι επιπλέον και παράλογη -αλλιώς, ηλίθια. Κανέναν δεν θα ανταμείψει ο λαός, ειδικά για τη στάση του στην εν λόγω συμφωνία. Τα κριτήρια ήταν, είναι και θα είναι γενικότερα: κανείς που δεν θα ψήφιζε τον χ χωρίς τη συμφωνία, δεν θα τον ψηφίσει τώρα επειδή τη στήριξε. Αντίθετα, είναι πιθανό ο χ να χάσει από τη στήριξη αυτή ψηφοφόρους.

3. Οι Ιφιγένειες είναι αυτοί οι οποίοι στηρίζουν τη συμφωνία γιατί νομίζουν ότι είναι σωστή, τελεία και παύλα, ανεξαρτήτως συνεπειών. Η άποψη αυτή είναι ηθικά επαινετέα και λογικά σωστή. Μόνο που, εκ των πραγμάτων, η λογική του ωφελιμισμού έχει εδώ βγει από το παράθυρο, για να μπει η λογική των ανώτερων αρχών. Το πρόβλημα είναι, δυστυχώς, ότι όποιος υπακούει αποκλειστικά στη λογική των ανώτερων αρχών, κακώς βρίσκεται στην πολιτική. Θα έπρεπε, αν τον ενδιαφέρουν τα κοινά, να γίνει ακτιβιστής. Η πολιτική είναι πρακτική ασχολία και δεν ανέχεται τους αγίους, εκτός αν δέχονται να γίνουν μάρτυρες. Ας έχουν όμως υπόψη τους οι υποψήφιοι πολιτικοί μάρτυρες ότι, αντίθετα από τους θρησκευτικούς, δεν έχουν καμία ανταμοιβή σε κάποιον ανώτερο κόσμο» (Facebook, 9/1/19).

Ας προσπεράσουμε την απαξίωση ως Ιφιγένειες/ακτιβιστές όσων πολιτικών έχουν αρχές και τις υποστηρίζουν ανεξαρτήτως συνεπειών. Είχα την εντύπωση πως τους ψάχναμε απεγνωσμένα. Ξέχασε όμως μια επιπλέον κατηγορία: αυτούς που συμφωνούν με τη Συμφωνία αλλά δεν μιλάνε. Κάπως πρέπει να τους ονομάσουμε, γιατί δεν απαλλάσσονται ευθυνών μένοντας σιωπηλοί. Ο Ναπολέων έλεγε: «Δεν φοβάμαι τους στρατηγούς μου που διαφωνούν αλλά αυτούς που διαφωνούν και δεν μιλάνε».

Οι αντίπαλες ομάδες της Συμφωνίας

Αυτοί που εναντιώνονται στη Συμφωνία των Πρεσπών ανήκουν σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

(1) Όσοι δεν επιθυμούν καμία συμβιβαστική λύση με τους «Σκοπιανούς». Πρόκειται για το μεγαλύτερο τμήμα των ΑΝΕΛ, ακροδεξιούς εθνικιστές, νεοναζιστές της ΧΑ, το ακροδεξιό κομμάτι της ΝΔ, υπερπατριώτες του ΠΑΣΟΚ, το μεγαλύτερο τμήμα της Εκκλησίας. Οποιοδήποτε όνομα και να αποδεχόταν η άλλη πλευρά και όποιο όνομα και αν είχε η γλώσσα τους, δεν θα μπορούσε να βρεθεί λύση, όταν δεν αναγνωρίζεται καν η ύπαρξή τους.

(2) Όσοι -θεωρητικά- επιθυμούν κάποια λύση, χωρίς όμως να την προσδιορίζουν. Πρόκειται για μετριοπαθείς της ΝΔ και του ΚΙΝΑΛ, το ΚΚΕ κ.α. Είναι αναγκασμένοι να ανεβάζουν τους τόνους και με ελάχιστες αφορμές (όπως δηλώσεις άνευ αξίας που γίνονται στα Σκόπια), για να μην κατηγορηθούν ως εθνικοί μειοδότες. Δίνουν έναν χαμένο αγώνα, καθώς παίζεται σε ένα γήπεδο στο οποίο οι κανόνες τίθενται από τον έξαλλο εθνικισμό.

Ποιοι απομένουν

Αν προσθέσουμε την προσπάθεια της κυβέρνησης, τόσο για να διχάσει όσο και να εκθέσει τους πολιτικούς αντίπαλούς της διεθνώς, ταυτόχρονα με την ευκαιρία να δημιουργήσει ένα συμβατό προφίλ με τον δυτικό διεθνή παράγοντα, αυτοί που απομένουν για μια ειλικρινή λύση του «Σκοπιανού» είναι ελάχιστοι. Αν δεν υπήρχαν οι διεθνείς δεσμεύσεις, η κυβέρνηση Τσίπρα θα πέταγε με περισσή ευκολία άψητη την καυτή πατάτα στην επόμενη κυβέρνηση.

Η πλειοψηφία των πολιτικών απλώς δεν ενδιαφέρονται για οποιαδήποτε λύση. Θεωρούν ότι είναι πολιτικά προτιμότερη μια αέναη εκκρεμότητα από μια Συμφωνία που (προφανώς) περιέχει συμβιβασμούς, οι οποίοι θα πρέπει να αιτιολογηθούν. Με δεδομένη την πλειοψηφία της κοινής γνώμης, οι υπολογισμοί τους είναι σωστοί. Φτάσαμε στο σημείο, ένα μικρό κόμμα που κατά τα φαινόμενα δεν θα εκπροσωπείται στην επόμενη Βουλή (για την ακρίβεια, ένα μέρος όσων έχουν απομείνει στο Ποτάμι), να δώσει λύση στην εθνική παρτίδα.

Όποιος κατουράει στη θάλασσα, το βρίσκει στο αλάτι

Η στάση της Νέας Δημοκρατίας είναι ανεύθυνη. Κατηγορεί την κυβέρνηση για εθνική μειοδοσία και για συμψηφισμό της Συμφωνίας των Πρεσπών με την ακύρωση της μείωσης των συντάξεων (που όμως υπερψήφισε!).

Όπως προφητικά αναφέρει ο Ανδρέας Πετρουλάκης: «Μπροστά του θα τα βρει ο κ. Μητσοτάκης. Συμβάλλει με τη στάση του στην εμπέδωση μιας άκαμπτης στάσης της πλειονότητας του λαού, που δύσκολα θα μετατοπιστεί χωρίς βαριά τραύματα. Οφειλε να είναι πιο μετριοπαθής στην κριτική της Συμφωνίας των Πρεσπών και να μη φορτίζει το εθνικό θυμικό με αχρείαστη ρητορική υπερπατριωτισμού. Καταλαβαίνει κανείς ότι είναι υποχρεωμένος να καταψηφίσει τη συμφωνία, αλλά δεν είναι καθόλου ανάγκη να δημιουργεί όρους εθνικής ταπείνωσης και αυτοθυματοποίησης, γιατί αυτό δεν ανατρέπεται» («Η μεταρρύθμιση της συνωμοσιολογίας», Protagon.gr, 18/12/2018).

Θα κλείσω με τα λόγια ενός ανθρώπου που έφυγε πέρυσι από κοντά μας και το κενό του έμεινε χωρίς αναπλήρωση: «Το Μακεδονικό δεν προσφέρεται για αντιπολίτευση. Δεν είναι συνηθισμένο πολιτικό ζήτημα, αλλά εθνικό. Φαίνεται ότι είμαστε κοντά σε μια λύση με διπλή ονομασία (ασφαλώς καλύτερη από το σκέτη Μακεδονία, που επικρατεί τώρα), την οποία πρέπει να επιδιώξουμε χωρίς δισταγμό. Το Μακεδονικό, αγκάθι στις σχέσεις μας με πολλούς, είναι από τα πιο κραυγαλέα παραδείγματα μιας άγονης μικροπολιτικής και δημαγωγίας. Μπορεί να σκεφθεί κανείς χιλιάδες λόγους για τους οποίους να εύχεται να πέσει η κυβέρνηση, αλλά σε αυτές δεν περιλαμβάνεται η επίλυση του Μακεδονικού». (Σταύρος Τσακυράκης, Facebook, 3/1/2018).

* Ο Κώστας Μαρκάζος είναι οικονομολόγος, συγγραφέας του βιβλίου «ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ» (εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη)