Ιδιωτική Σύνταξη: Η χρυσή εφεδρεία των ελεύθερων επαγγελματιών

Ο νέος τρόπος υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών, όπως είναι γνωστό, σχετίζεται πλέον με το δηλωθέν εισόδημα. Αρχικά με εκείνο του 2015 και μετά τον Ιούλιο, αφού γίνει η εκκαθάριση, με τα εισοδήματα του 2016.

Εκ πρώτης όψεως φαντάζει δικαιότερο να καταβάλλονται ασφάλιστρα ανάλογα με τα κέρδη. Με μία όμως ρεαλιστικότερη ματιά βλέπουμε ότι εξοντώνονται όσοι δεν μπορούν να αποκρύψουν εισοδήματα γιατί, σε συνδυασμό με την υψηλή φορολογία, το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων τους εξανεμίζεται. Και όλα αυτά θα είχαν κάποιο νόημα, αν υπήρχε ανταποδοτικότητα, κάτι που με τα υπάρχοντα δεδομένα δεν υφίσταται.

Ένα μεγάλο ποσοστό των ελεύθερων επαγγελματιών ευνοείται από αυτή τη ρύθμιση. Τα οφέλη όμως είναι βραχυπρόθεσμα, γιατί οι συντάξεις που θα λάβουν θα είναι ιδιαίτερα χαμηλές. 

Σημαντικό ρόλο, για όσους έγκαιρα διαγνώσουν το πρόβλημα, καλούνται να παίξουν τα Ιδιωτικά Συνταξιοδοτικά Προγράμματα, των οποίων η συμβολή στον οικονομικό σχεδιασμό αναμένεται να είναι καταλυτική. Ας δούμε όμως τα κύρια χαρακτηριστικά και τις διαφορές των δύο μορφών ασφάλισης:

Κοινωνική Ασφάλιση

-Εγγυημένη σύνταξη στα 67 με 15ετή ασφάλιση 346 ευρώ και με 20ετή 384 ευρώ. Εάν συμπληρωθούν σαράντα έτη ασφάλισης πριν την ηλικία των 62 ετών η καταβολή της αρχίζει με τη συμπλήρωση του εξηκοστού δεύτερου χρόνου. Είτε καταβληθούν εισφορές για είκοσι, είτε για σαράντα έτη, η εθνική σύνταξη παραμένει η ίδια.

Διαφέρει όμως στο ανταποδοτικό της σκέλος, το οποίο δεν είναι αναλογικό και αδικεί εκείνους που εισφέρουν για πολλά χρόνια και όσους καταβάλλουν υψηλά ασφάλιστρα.

Ιδιωτική Ασφάλιση

-Η σύνταξη είναι ανταποδοτικού χαρακτήρα και αποτελεί συνάρτηση του ποσού και του χρόνου αποταμίευσης. Δεν υπάρχει ποσοτικό και χρονικό όριο εισφορών καθώς και έναρξης ηλικίας συνταξιοδότησης.

-Η μηνιαία αποταμίευση είναι προσωπική επιλογή του ασφαλισμένου και δεν συνδέεται με το δηλωθέν εισόδημα.

-Δικαίωμα αύξησης ή μείωσης των ασφαλίστρων ανάλογα με την εκάστοτε οικονομική ευχέρεια.

-Επιλογή είσπραξης του αποταμιευόμενου ποσού, είτε σαν εφάπαξ, είτε σαν σύνταξη. Αυτό αποφασίζεται κατά τη λήξη της ασφάλισης και είναι πλεονέκτημα γιατί κανείς δεν γνωρίζει σήμερα τις μελλοντικές του ανάγκες.

- Κάποιες ασφαλιστικές εταιρίες παρέχουν το δικαίωμα των έκτακτων καταβολών, πέραν της τακτικής αποταμίευσης, εάν και εφόσον το επιθυμεί ο ασφαλισμένος. Αυτό δίνει το πλεονέκτημα της έναρξης της ασφάλισης με ένα χαμηλότερο ασφάλιστρο και ενίσχυσής της όταν υπάρχει η δυνατότητα.

- Αν ο ασφαλισμένος αποβιώσει πριν τη συνταξιοδότηση δεν χάνονται τα καταβληθέντα ασφάλιστρα, αλλά επιστρέφονται στους δικαιούχους που έχουν οριστεί.

-Αν αποβιώσει μετά την έναρξη της συνταξιοδότησης, ολόκληρη η σύνταξη καταβάλλεται για ορισμένα χρόνια στους δικαιούχους.

Στην τελευταία μελέτη παγκόσμιου πλούτου (βλ. Σχεδιάγραμμα), που αφορά το 2015, τα νούμερα είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικά. Στα εκατό ευρώ, που οι Δυτικοευρωπαίοι διαθέτουν σε ρευστά διαθέσιμα (τραπεζικές καταθέσεις, μετοχές, χρεόγραφα, ομόλογα, ασφαλιστικά προγράμματα), τα 40 τα επενδύουν σε ασφαλιστικές εταιρίες και μόνο τα 30 έχουν τοποθετημένα σε τράπεζες. Οι Σουηδοί αποταμιεύουν το 39%, οι Νορβηγοί το 32%, οι Δανοί το 49%, οι Ολλανδοί το 67% και οι Αυστραλοί το 52%, για να συμπληρώσουν την κρατική τους σύνταξη.

Οι Έλληνες αποταμιεύουν μόνο το 5% των χρημάτων τους σε Συνταξιοδοτικά Προγράμματα, γιατί μέχρι πρότινος ένιωθαν ασφαλείς με τις κρατικές συντάξεις. Τα ποσοστά αυτά θα συγκλίνουν.

* Ο κ. Ζαχαρίας Καλαϊτζάκης είναι Σύμβουλος Ασφαλίσεων (www.syntaxeis.gr)