Τα μέτρα αντιπαραπλάνησης και οι... ιθαγενείς

Ψάχνοντας στο διαδίκτυο τη λέξη αντίμετρα, βρήκα ελάχιστα. Μόνο στο λήμμα Πρωταπριλιά η Βικιπαίδεια αναφέρει ότι τα ψέματα της συγκεκριμένης ημέρας είναι ένα έθιμο που μας έχει έρθει από την Ευρώπη και στην Ελλάδα διαφοροποιήθηκε διατηρώντας τη βασική ιδέα, που είναι να λέμε αθώα ψέματα με σκοπό να ξεγελάσουμε το «θύμα» μας.

Σε κάποιες περιοχές, θεωρούν ότι όποιος καταφέρει να ξεγελάσει τον άλλο, θα έχει την τύχη με το μέρος του όλη την υπόλοιπη χρονιά, ενώ σε άλλες πιστεύουν ότι ο «θύτης» θα έχει καλή σοδειά στις καλλιέργειές του.

Σύμφωνα με τον Έλληνα λαογράφο Λουκάτο, το έθιμο αυτό αποτελεί ένα σκόπιμο «ξεγέλασμα των βλαπτικών δυνάμεων που θα εμπόδιζαν την όποια παραγωγή» όπως είναι η αρχή του μήνα τόσο για τον Μάρτιο όσο και τον Απρίλιο, υποχρεώνοντας πολλούς να λαμβάνουν διάφορα «αντίμετρα».

Η τέχνη της παραπλάνησης είναι ανίκητη

Η παραπλάνηση είναι τέχνη και συναντά συχνά-πυκνά την αντίστοιχη τέχνη της πολιτικής. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η σημερινή κυβέρνηση θεωρείται ταλέντο στη χρήση παραπλανητικών μέτρων.

Η τακτική της ήδη καταγράφει επιτυχίες. Δεν πρόλαβε να εξαγγείλει αντίμετρα φοροαπαλλαγών για το 2020(!) και ΟΛΑ τα τηλεοπτικά κανάλια άρχισαν να δείχνουν πίνακες και παραδείγματα. Ο ΣΚΑΪ μάλιστα πρόλαβε και έβγαλε το συμπέρασμα ότι τα φοροαντίμετρα ευνοούν τη μεσαία τάξη και όχι τα φτωχότερα στρώματα, λες και θα εφαρμοστούν ποτέ.

Είναι προφανές ότι τα αντίμετρα δεν αποτελούν ούτε καν μια μελλοντική πραγματικότητα. Ο βουλευτής Π. Καρκατσούλης μέτρησε ότι εκδίδονται 210 εγκύκλιοι τον χρόνο για φορολογικά θέματα. Αυτό σημαίνει ότι εκδίδεται μία εγκύκλιος σχεδόν κάθε εργάσιμη, την οποία πρέπει να διαβάζουν καθημερινά χιλιάδες λογιστές και επιχειρηματίες, πριν τους ξημερώσει κάποια δυσάρεστη έκπληξη.

Σε ένα τόσο ασταθές φορολογικό περιβάλλον, όταν μετά από χρόνια έρθει η ημέρα της δευτέρας παρουσίας των αντίμετρων, θα έχει αλλάξει η κλίμακα φορολογίας ή η εισφορά αλληλεγγύης τόσες φορές που πιο χρήσιμο θα είναι να θυμόμαστε το... Survivor, παρά τους πίνακες υπολογισμού των φοροτεχνικών που παρουσιάζονται στα κανάλια για λίγα λεπτά δημοσιότητας. Αν ποτέ εφαρμοστούν κάποια από τα αντίμετρα, θα έχουν ψηφιστεί από άλλη κυβέρνηση και θα αφορούν όσους επιβιώσουν ή δεν έχουν μεταναστεύσει.

Η μείωση της συμμετοχής των ασφαλισμένων στα φάρμακα μετά από 2-3 χρόνια -εκτός από ασήμαντη μπροστά στη μείωση των συντάξεων- δεν αφορά αρκετούς ηλικιωμένους που δεν θα προλάβουν να τη ζήσουν. Οι χιλιάδες νεοέλληνες συνταξιούχοι που είναι ακόμα νέοι μπορούν να ποντάρουν ότι δεν θα έχουν ανάγκη από φάρμακα. Οι νέες μητέρες ενηλίκων που θεμελίωσαν το ισόβιο δικαίωμα της σύνταξης όταν τα τέκνα ήταν ανήλικα έχουν ανάγκη για καλλυντικά παρά για φάρμακα. Τα αντίμετρα είναι επιτυχημένα όχι γιατί θα γίνουν πραγματικότητα αλλά γιατί είναι άμεσης ψυχολογικής κατανάλωσης.

Διακρατική κοροϊδία

Δεν ήμουν «αγανακτισμένος» το 2011 αλλά αρχίζω να αγανακτώ έντονα το 2017 με τους ξένους δανειστές. Δικαιολογώ εν μέρει την κυβέρνηση να προσπαθεί να μας εξαπατήσει με επικοινωνιακά κόλπα μετά από τόσες προεκλογικές χίμαιρες. Όμως στην απάτη συμμετέχουν και οι ξένοι. Συνυπογράφουν αντίμετρα γνωρίζοντας ότι είναι για κατανάλωση από τους ιθαγενείς ενώ οι ίδιοι δεν θα δοκίμαζαν ποτέ να προτείνουν κάτι ανάλογο στα κοινοβούλια των χωρών από τις οποίες προέρχονται. Μάλλον πιστεύουν ότι είναι πιο εύκολο να περάσουν ό,τι τους συμφέρει από μία ανερμάτιστη πολιτικά κυβέρνηση, ασχέτως αν δηλώνει ηρωικά Αριστερή (μαζί με εθνικολαϊκιστικά αντίβαρα από ψεκασμένους Έλληνες).

Φαίνεται τους έπεισαν και όσοι από την αντιπολίτευση επαναλαμβάνουν αφελώς ότι «αν περνούσαμε εμείς αυτά τα μέτρα, θα καιγόταν η Αθήνα». Χωρίς να το θέλουν, απαξιώνονται οι ίδιοι ενώ δίνουν αξία σε αυτούς που κατηγορούν. Αν τα μέτρα ήταν αναγκαία και δεν τολμούσαν να τα προτείνουν, τότε είναι ανίκανοι ενώ η σημερινή κυβέρνηση δικαίως είναι στην εξουσία αφού διαθέτει τη λαϊκή αποδοχή και κατανόηση. Αν θεωρούν τα μέτρα λανθασμένα και καταστροφικά, τότε αφενός δεν πείθουν και πολλούς (ούτε καν εκλογές δεν επιθυμεί η πλειοψηφία), αφετέρου, παραδέχονται τις επικοινωνιακές ικανότητες της κυβέρνησης που είναι απαραίτητες σε οποιαδήποτε χώρα οι κυβερνήσεις αλλάζουν με εκλογές.

Μέτρα ανοσίας στα αντίμετρα

Το θέμα είναι πώς μπορούμε να αποκτήσουμε ανοσία σε τέτοιες πρακτικές. Θεωρώ ότι η ασφαλέστερη λύση είναι η αποφυγή εμπλοκής σε απάτες (ειδικά αν είσαι το θύμα). Επειδή δυσκολεύομαι να νικήσω τους απατεώνες, προσπαθώ να μην παρακολουθώ οτιδήποτε με εμπλέκει σε πλασματικές καταστάσεις. Όταν τα παιδιά μου ήταν ανήλικα, τα απέτρεπα από το να βλέπουν πορνοταινίες, γιατί -ανάμεσα στα άλλα- δίνουν μια παραπλανητική εικόνα για το πόσο γρήγορα έρχεται ο υδραυλικός όταν τον καλείς.

Η κυβέρνηση σκέφτεται να καταθέσει νομοθετικά στη Βουλή τα αντίμετρα σε ξεχωριστά άρθρα, φέρνοντας έτσι σε αμηχανία την αντιπολίτευση. Έχει κάνει πρόβα τον Δεκέμβριο με την ψήφιση του επιδόματος που ονόμασε «13η σύνταξη», με τη Νέα Δημοκρατία να δηλώνει αμήχανα «παρών» στην ψηφοφορία αντί να καταψηφίσει αυτή τη σπατάλη εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, που σε μεγάλο βαθμό κατέληξαν σε λάθος τσέπες ή έστω να απέχει της ψηφοφορίας απονομιμοποιώντας την απάτη.

Αντί να συζητάμε στο μεταφυσικό ερώτημα αν τα αντίμετρα είναι καλά ή κακά, είναι προτιμότερο να τα αγνοήσουμε. Έτσι κι αλλιώς δεν θα εφαρμοστούν.

Δεν κάνω τον προφήτη, γιατί πιστεύω ότι οι οικονομολόγοι δεν είναι πιο πετυχημένοι στις προβλέψεις τους από τους αστρολόγους (απόδειξη ότι εισπράττουν αμοιβές για συμβουλές που δίνουν σε άλλους και όχι γιατί τις ακολουθούν οι ίδιοι). Όμως το να νιώθει κανείς ευτυχισμένος πιστεύοντας ότι θα πληρώσει λιγότερους φόρους ή ότι θα δημιουργηθούν μαγικά 30.000 θέσεις εργασίας είναι βαριά αφέλεια. 

* Ο Κώστας Μαρκάζος είναι οικονομολόγος.