Ο εξωδικαστικός συμβιβασμός θα είναι μόνο… δικαστικός!

Το νέο προς ψήφιση σχέδιο εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών έρχεται να καλύψει σοβαρές ατέλειες της νομοθετικής απόπειρας με τον νόμο Δένδια, αφού πράγματι έχει ευρύτατο πεδίο εφαρμογής και μπορούν να υπαχθούν οφειλέτες με οφειλές μόλις άνω των 20.000 ευρώ, για βεβαιωμένα ποσά μέχρι την 31.12.2016 και δυνατότητα υπαγωγής μέχρι την 31.12.2018.

Στα μεγάλα μειονεκτήματα, περιλαμβάνεται σίγουρα η ύπαρξη των κριτηρίων «επιλεξιμότητας» όπως λέγονται, αφού προϋπόθεση υπαγωγής είναι η ύπαρξη κερδοφόρας χρήσης σε μία τουλάχιστον εκ των τριών τελευταίων μιας επιχείρησης, γεγονός που φαντάζει σχεδόν αδύνατο, διανύοντας ήδη τον 7ο χρόνο οικονομικής ύφεσης. Εν προκειμένω, η προσφυγή στις διατάξεις περί εξυγίανσης, στις οποίες, μεταξύ άλλων, προστέθηκε και κριτήριο περί μη βιωσιμότητας μιας επιχείρησης, αποτελεί όχι μόνο την ενδεδειγμένη αλλά και τη μοναδική οδό για τη διάσωση μιας επιχείρησης.

Ωστόσο, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, ο νέος νόμος υπόσχεται τη ρύθμιση οφειλών των «έντιμων επιχειρηματιών», θέτοντας εκτός ρύθμισης αυτούς που έχουν καταδικαστεί αμετακλήτως για φοροδιαφυγή, απάτη και σοβαρά οικονομικά εγκλήματα, παρέχοντας ταυτόχρονα ως εργαλείο «διαφάνειας» στους πιστωτές την άρση του φορολογικού και τραπεζικού απορρήτου του οφειλέτη.

Η τελευταία δε ευχέρεια, που παρέχεται μέσω της νέας διαδικασίας, ενδεχομένως στην πράξη να αποτελέσει σημαντικό πρόσκομμα και ανασταλτικό παράγοντα κατάθεσης αίτησης περί υπαγωγής στη νέα διαδικασία από πλευράς οφειλετών, κυρίως διότι, ειδικά τα τελευταία χρόνια, έχει καλλιεργηθεί κλίμα ανασφάλειας και έλλειψης εμπιστοσύνης στις τραπεζικές και φορολογικές αρχές, εξαιτίας κυρίως του «τιμωρητικού» χαρακτήρα του νομοθετικού πλαισίου.

Στις μεγάλες καινοτομίες που εισάγονται με το νέο νομοθετικό πλαίσιο, περιλαμβάνεται η δέσμευση της συμμετοχής στη διαδικασία των πιστωτών και ειδικά των τραπεζικών ιδρυμάτων που συνήθως αποτελούν τους περισσότερους αλλά κυρίως τους μεγαλύτερους πιστωτές μιας επιχείρησης, η ρύθμιση των οφειλών προς Ελληνικό Δημόσιο και Ασφαλιστικούς Οργανισμούς, η διαγραφή τόκων υπερημερίας, προστίμων και προσαυξήσεων και φυσικά η απλοποίηση της διαδικασίας που υπόσχεται η νέα νομοθετική προσέγγιση διάσωσης των επιχειρήσεων.

Όλα βέβαια τα παραπάνω καθίστανται κενό γράμμα, αν ταυτόχρονα δεν «ψηφισθεί» το ακαταδίωκτο τραπεζικών και δημοσίων υπαλλήλων που θα κληθούν να υπογράψουν ρυθμίσεις οφειλών. Μια τέτοια «ασυλία» κρίνεται αναγκαία, αφού, η έλλειψη νομοθετικής πρόβλεψης αποτελεί μία από τις κυριότερες αιτίες αποτυχίας των προηγούμενων νομοθετικών ρυθμίσεων.

Επιπλέον, παρά το γεγονός ότι σήμερα στη ρύθμιση των 100 δόσεων σε Ελληνικό Δημόσιο και Ασφαλιστικούς Οργανισμούς έχουν παραμείνει λιγότεροι από το 50% των αρχικά υπαχθέντων, το νέο σχέδιο νόμου προβλέπει κατ’ ανώτατο όριο τις 120 δόσεις, χωρίς να εισαγάγει σχεδόν κανένα ποσοτικό κριτήριο, «εξισώνοντας» μικρούς και μεγάλους οφειλέτες.

Εκτός από τους οφειλέτες, δίνεται η πρωτοβουλία εκκίνησης της διαδικασίας στο Ελληνικό Δημόσιο, στους Ασφαλιστικούς Οργανισμούς και στις Τράπεζες με μια απλή διαδικασία, ενώ σημαντικό ρόλο στη νέα διαδικασία καλείται να επιτελέσει ο «συντονιστής», ο οποίος ορίζεται από κατάλογο που τηρείται στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, με αμοιβή να φθάνει το ποσό των 200 ευρώ για τις μικρές επιχειρήσεις και των 400 ευρώ για τις μεγάλες.

Στα θετικά επίσης του νέου σχεδίου νόμου ανήκει η πρόβλεψη για super seniority οφειλών που προέρχονται από χρηματοδοτήσεις του οφειλέτη και αποσκοπούν στην εξασφάλιση της συνέχισης της δραστηριότητάς του, αφού στην πράξη «λύνει» τα χέρια κυρίως των τραπεζών στο να τονώσουν την ρευστότητα μιας εταιρείας, προκειμένου να την καταστήσουν βιώσιμη.

Τέλος, παρά τον προαιρετικό χαρακτήρα της δικαστικής επικύρωσης της «σύμβασης αναδιάρθρωσης», στην πράξη, η μοναδική οδός προκειμένου η συμφωνία να δεσμεύει το σύνολο των πιστωτών είναι η επικύρωσή της από το αρμόδιο Δικαστήριο, ο κανόνας δε της εξωδικαστικής ρύθμισης των οφειλών περιορίζεται μόνο στις σχεδόν απίθανες περιπτώσεις ομόφωνης αποδοχής του σχεδίου από τους πιστωτές ή την εκ των υστέρων αποδοχή του από τους μη συμβαλλόμενους.

Αυτό και μόνο θα έχει ως αποτέλεσμα η διαδικασία του Εξωδικαστικού Συμβιβασμού να μετατραπεί σε «νόμο Κατσέλη», με υπερβολικό άμεσο φόρτο των Δικαστηρίων και δικασίμους πολύ μακρινές, αφού ο προσδιορισμός εντός διμήνου και η έκδοση απόφασης εντός τριμήνου, όπως προβλέπει το νέο σχέδιο νόμου, είναι πρακτικά ανέφικτο να τηρηθεί.

Οι καθυστερήσεις αυτές θα καταστήσουν ανεφάρμοστο στην πράξη τον νέο νόμο και θα υπερακοντίσουν τις όποιες ευνοϊκές ρυθμίσεις προβλέπονται σε αυτόν, καθώς στην αίτηση του οφειλέτη θα έχουν αποτυπωθεί οφειλές π.χ. της 31.12.2016, όταν δε η αίτηση θα εκδικάζεται το 2020, θα έχουν δημιουργηθεί και άλλες, νέες οφειλές, για τις οποίες δεν θα προβλέπεται ρύθμιση.