Στο... νεκροταφείο δεν υπάρχει πληθωρισμός!

O πρόεδρος του Εκουαδόρ οικονομολόγος Ραφαέλ Κορέα υπήρξε ένας πολύ χαρισματικός ηγέτης και ο θεωρητικός των κινημάτων του «σοσιαλισμού του 21ου αιώνα» στη Λατινική Αμερική.

Σήμερα, μετά απο 10 έτη συνεχούς διακυβέρνησης της χώρας, εγκαταλείπει την εξουσία, αφήνοντας πίσω του διχασμένο τον λαό. Για άλλους (κυρίως τις χαμηλότερες τάξεις) είναι «ο μεγάλος ευεργέτης» ενώ για άλλους (τις ανώτερες τάξεις) «ο καταστροφέας». Υπήρξε πάντοτε επικριτής της «δολαριοποίησης» της χώρας του, όμως την αποδέχθηκε σαν αναγκαίο κακό. Σε αυτό το σημείο θυμίζει πολύ τον Έλληνα πρωθυπουργό.

Ακολουθούν ορισμένα κομμάτια που μετάφρασα από το βιβλίο του “Ecuador: De Banana Republic a la No Republica”, που αφορούν στον πληθωρισμό, στην υιοθέτηση ενός σκληρού νομίσματος από μια χώρα, στα κίνητρα των γραφειοκρατών και στους επιχειρηματίες.

Βελτιώνει η υιοθέτηση ενός ισχυρού νομίσματος την οικονομία;

«Για να δικαιολογήσουν τη βαρβαρότητα της υιοθέτησης του δολαρίου (σ.σ. ή του ευρώ) οι ψευτοαναλυτές υιοθετούν επιχειρήματα που συνιστούν την ανθολογία του παραλόγου. Ένα απ αυτά είναι το επιχείρημα της "αντεστραμμένης αιτιολογίας": Η υιοθέτηση του δολαρίου (σ.σ. ή του ευρώ), ισχυρίζονται, στοχεύει στη δημιουργία μιας ισχυρής οικονομίας μέσω της υιοθέτησης ενός ισχυρού νομίσματος. Αυτό το επιχείρημα δείχνει μια παντελή άγνοια της ουσίας των οικονομικών: Τα "ισχυρά" νομίσματα αποτελούν τη συνέπεια μιας ισχυρής οικονομίας και όχι το αίτιό της. Το να προσπαθείς να επιτύχεις το πρώτο (ισχυρό νόμισμα) μέσω διοικητικών προσταγμάτων, χωρίς να έχεις το δεύτερο (ισχυρή οικονομία), απλά θα σε αφήσει χωρίς οικονομία και με ένα συνεχώς διογκούμενο έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο».

Πότε υιοθετείς ένα ισχυρό νόμισμα;

«Μια χώρα μπορεί να υιοθετήσει ένα σκληρό νόμισμα μόνο όταν απολαμβάνει πηγές συναλλάγματος που δεν επηρεάζονται από την απώλεια της ανταγωνιστικότητας. Παραδείγματα: Ο Παναμάς, που στην ουσία γεννήθηκε δολαριοποιημένος και του οποίου ο βιομηχανικός τομέας είναι ανύπαρκτος, απολαμβάνει τα έσοδα της διώρυγας που αντιπροσωπεύουν το 5% του ΑΕΠ. Το Ελ Σαλβαδόρ έχει τα εμβάσματα των μεταναστών που αντιπροσωπεύουν το 15% του ΑΕΠ. Το Εκουαδόρ έχει το πετρέλαιο και τα εμβάσματα των μεταναστών που αντιπροσωπεύουν το 21,6% και το 9% του ΑΕΠ αντίστοιχα».

Yψηλός πληθωρισμός κακός, χαμηλός καλός;

«Ενώ είναι γεγονός ότι ένας υψηλός πληθωρισμός είναι αρνητικός για την ανάπτυξη, η ελαχιστοποίηση του πληθωρισμού δεν οδηγεί κατ’ ανάγκη στην ανάπτυξη. Αυτό δείχνουν όλες οι έρευνες. Ομως οι ορθόδοξοι οικονομολόγοι, ενώ αναγνωρίζουν, πολύ σωστά, ότι ένας υψηλός πληθωρισμός είναι κακός, καταλήγουν στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι ένας πολύ χαμηλός πληθωρισμός θα είναι καλύτερος.

Φαντασθείτε τι θα μας συνέβαινε αν αυτοί οι οικονομολόγοι ήσαν γιατροί και είχαν καταλήξει στο πανέξυπνο συμπέρασμα ότι στον βαθμό που ο πυρετός είναι κακός, η υποθερμία του σώματος είναι καλή!».

«Είναι απολύτως αναγκαίο να αναγνωρίσουμε ότι το επίπεδο του πληθωρισμού δεν είναι κατ’ ανάγκη ένα δείγμα ευημερίας και ότι η αναγκαιότητα να τον περιορίσουμε μέσω της υιοθέτησης περιοριστικής πολιτικής θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να εξετάζεται μέσα από το πρίσμα μιας ανάλυσης κόστους-οφέλους. Π.χ. μία κυβέρνηση της οποίας η έμμονη ιδέα ήταν ο έλεγχος του πληθωρισμού θα μπορούσε εύκολα να το κάνει, αφήνοντας χωρίς εργασία και έσοδα ολόκληρο τον πληθυσμό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η ευημερία θα βελτιωθεί. Με άλλα λόγια, στα νεκροταφεία δεν υπάρχει πληθωρισμός!».

Ποια είναι τα κίνητρα των γραφειοκρατών;

«Οι τοπικοί γραφειοκράτες έχουν κάθε κίνητρο να εφαρμόζουν τα "προγράμματα λιτότητας" των διεθνών οργανισμών. Με λίγο κόπο και αρκετή πειθαρχία μπορούν μετά να βρουν μια θεσούλα στην Ουάσιγκτον (σ.σ. ή στις Βρυξέλλες) σε έναν απ’ αυτούς τους διεθνείς οργανισμούς, να παίρνουν έναν καθόλου ευκαταφρόνητο μισθό χωρίς πολύ κόπο, να συνταξιοδοτηθούν συχνότατα πριν από τα 60 και να απολαύσουν οικονομική ασφάλεια μέχρι το τέλος της ζωής τους (σ.σ. χωρίς να αντιμετωπίζουν περικοπές συντάξεων)».

Η επιχειρηματική τάξη

«Βασικό τμήμα του ανθρώπινου ταλέντου μιας κοινωνίας συνιστά η επιχειρηματική τάξη. Επιχειρηματίας είναι όποιος οργανώνει τους συντελεστές παραγωγής για να παράγει αγαθά και υπηρεσίες και για αυτό η επιχειρηματική τάξη είναι απαραίτητη σε όλη την κοινωνία, ανεξάρτητα από το αν ο επιχειρηματίας στοχεύει στον προσωπικό πλουτισμό ή έχει άλλους στόχους στη ζωή του. Η Μητέρα Τερέζα με την παγκόσμια δραστηριότητά της υπήρξε επίσης μια εξαιρετική επιχειρηματίας».

* Ο Τάκης Μίχας σπούδασε Ανθρωπολογία στη Δανία και εργάσθηκε για πολλά χρόνια σε Ελευθεροτυπία και Καθημερινή. Υπήρξε αρθρογράφος της Wall Street Journal και άλλων διεθνών εντύπων καθώς και συγγραφέας βιβλίων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ζει στη Λατινική Αμερική, όπου γράφει βιβλίο για το φαινόμενο του Populismo.