Η μοναξιά της Ελλάδας και η 4η βιομηχανική επανάσταση

Ξεκινάω με μια απορία. Πώς γίνεται και η χώρα μας μπαίνει στον 8ο χρόνο της μνημονιακής επιτήρησής της, την ώρα που άλλες χώρες όπως Πορτογαλία, Ισπανία, Ιρλανδία, το πολύ ύστερα από μια τριετία, όχι μόνο κατάφεραν να ξεφύγουν από την κρίση χρέους που τις έπληττε, αλλά σήμερα έχουν μπει και σε δρόμο, αλλού μικρής και αλλού εντυπωσιακής, ανάπτυξης;

Όλα αυτά δεν λένε τίποτα; Δεν απασχολούν τον απλό πολίτη; Δεν προβληματίζουν συνολικά το πολιτικό σύστημα της χώρας και ειδικότερα τη σημερινή κυβέρνηση; Δεν γεννούν καίρια ερωτήματα στους πολίτες των χωρών μελών της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι κυβερνήσεις των οποίων στηρίζουν και χρηματοδοτούν τη χώρα μας; Μπορεί μια χώρα να έχει κύρος, όταν μονίμως οι δανειστές-εταίροι της της ζητούν μεταρρυθμίσεις οι οποίες ποτέ δεν γίνονται; Υπάρχει επενδυτής στον κόσμο που θα ερχόταν να επενδύσει σε μια χώρα που πάσχει από οξεία βαρηκοΐα;

Όλα αυτά συνιστούν δυστυχώς το σοβαρό ελληνικό πρόβλημα, το οποίο στην ουσία του, αλλά και στη λύση του, είναι πολύ πιο απλό από όσο μπορεί ο καθένας από εμάς να φανταστεί. Από καταβολής του νεοελληνικού κράτους, στη χώρα κυριαρχεί ένα πελατειακό πολιτικό σύστημα, το οποίο όπως αναφέρει και ο ιστορικός καθηγητής κύριος Γιώργος Δερτιλής, από το 1821 έως σήμερα πτώχευσε 7 φορές, πήρε μέρος σε 7 πολέμους και προκάλεσε 4 εμφυλίους. Ε, λοιπόν, αυτό το σύστημα στον σημερινό μεταβαλλόμενο κόσμο, που γίνεται όλο και πιο ασταθής αλλά και περισσότερο ανταγωνιστικός, δεν έχει καμία δυνατότητα επιβίωσης, εάν δεν προσαρμοστεί με γενναίες και συλλογικές αποφάσεις στις σημερινές πραγματικότητες. Συμβαίνει όμως αυτές οι τελευταίες να είναι ρευστές, ταχύτατα μεταβαλλόμενες και ανατρεπτικές ως προς τις επιπτώσεις που προκαλούν σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο.

Υπό αυτές τις συνθήκες, στην Ελλάδα θα πρέπει να ξεφύγουμε από παραδοσιακούς τρόπους σκέψης και να αντιληφθούμε ότι στην υπό εκκόλαψη 4η βιομηχανική επανάσταση, το παρόν και το μέλλον έχουν ριζικά και αμετάκλητα απομακρυνθεί από το παρελθόν. Κατά συνέπεια, οι όποιες λύσεις προβλημάτων του παρελθόντος θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με τα κριτήρια του μέλλοντος, τα οποία χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερη πολυπλοκότητα.

Στο πλαίσιο αυτό, τα εργαλεία εξόδου της οικονομίας από τη σοβαρή διαρθρωτική κρίση της δεν πρέπει να είναι μόνο υλικά, αλλά είναι ανάγκη να περιέχουν και ισχυρές δόσεις πνευματικότητας. Πολύ πιο απλά, θέλω να πω ότι υπάρχει άμεση ανάγκη εξόδου από την πνευματική παρακμή που κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος στη χώρα και η οποία, κατά βάθος, ίσως να αποτελεί και το πιο σοβαρό της πρόβλημα.

Δεν θέλω έτσι να υπεισέλθω σε τεχνικά στοιχεία και σε ψυχρούς αριθμούς, θεωρώ πως είναι πολύ πιο επείγον να καταλάβουμε τι συμβαίνει γύρω μας και να συνειδητοποιήσουμε ότι στις αποκαλούμενες ψηφιακές κοινωνίες, οι γνώσεις, η ταχύτητα ροής των πληροφοριών και οι καινοτομικές δράσεις, σε συνδυασμό με ένα δημιουργικό πνεύμα του επιχειρείν, θα αποτελέσουν νέες πηγές δημιουργίας πλούτου αλλά και καινούργιων συνθηκών κοινωνικής οργάνωσης.

Οι εξελίξεις αυτές δεν αποτελούν αποκυήματα φαντασίας, είναι ήδη ορατές στην Καλιφόρνια π.χ., στη Σανγκάη, στο Αμβούργο και σε άλλες περιοχές του πλανήτη μας και προοιωνίζουν τον κόσμο που έρχεται και που είναι ήδη σε ενέργεια, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται και νέου τύπου ανισότητες. Σε αυτόν το νέο κόσμο η Ελλάδα έχει τεράστια συγκριτικά πλεονεκτήματα.

Το κλίμα της, τη μεσογειακή της παράδοση, τον αρχαίο πολιτισμό της, τη γεωγραφική της θέση και το ανθρώπινο δυναμικό της. Αυτά τα πλεονεκτήματα, για να αποδώσουν και να γίνουν πηγές ευημερίας, θα πρέπει να απελευθερωθούν από ένα σύστημα κρατισμού και διαπλοκής, το οποίο μέχρι σήμερα μόνο δεινά έχει προκαλέσει στη χώρα.

Εύχομαι λοιπόν η 8η χρονιά της κρίσης να είναι και η αφετηρία μιας άλλης πορείας για τη χώρα.

* Πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Βιομηχανιών Επωνύμων Προϊόντων