Πρίτσαρντ: Το Βερολίνο χάνει σύμμαχο-κλειδί στην Πορτογαλία

Οι Κομμουνιστές της Πορτογαλίας και το Αριστερό Μπλοκ ετοιμάζονται να σχηματίσουν κυβερνητικό συνασπισμό υπό τους Σοσιαλιστές, έντεκα μόλις ημέρες αφότου ο πρόεδρος της χώρας τούς είχε χαρακτηρίσει πολύ επικίνδυνους για να κυβερνήσουν.

Αν και σύμφωνα με τον Άμπροουζ Έβανς Πρίτσαρντ δεν είναι μια επανάληψη της «στιγμής ΣΥΡΙΖΑ» στην Ελλάδα, η άνοδος της αριστεράς σηματοδοτεί μια ξεκάθαρη αλλαγή πλεύσης από το καθεστώς λιτότητας και της πολιτικής που επέβαλε η τρόικα.

Οι αγορές ομολόγων δεν αντέδρασαν θετικά στις ειδήσεις ότι τα τρία κόμματα ξεπέρασαν τις διαφωνίες τους και κατέληξαν σε συμφωνία για ένα κυβερνητικό πρόγραμμα. Η απόδοση του 10ετούς πορτογαλικού ομολόγου σημείωσε άλμα 21 μονάδων βάσης τη Δευτέρα, στο 2,86%. Το spread με το γερμανικό ομόλογο έχει διευρυνθεί 68 μονάδες βάσης από τον Μάρτιο.

Όπως επισημαίνει ο αρθρογράφος της Telegraph, ο Αλμπέρτο Γκάλο της RBS προειδοποιεί ότι αν και η Πορτογαλία υπήρξε ως τώρα υπόδειγμα καλής συμπεριφοράς στην ευρωζώνη, έχει αρκετά υψηλά επίπεδα χρέος και μπορεί να κινείται σε πολύ επικίνδυνο έδαφος.

Ο κ. Πρίτσαρντ υποστηρίζει πως μια πορτογαλική κυβέρνηση υπό τον Αντόνιο Κόστα θα στερήσει τη Γερμανία από έναν πιστό σύμμαχο, στην προσπάθειά της να επιβάλει δημοσιονομική πειθαρχία στην ευρωζώνη. Όπως τονίζει, ήταν πάντοτε σημαντικό για το Βερολίνο να μπορεί να παρουσιάζει επιχειρήματα υπέρ της λιτότητας μέσω των ίδιων των πολιτικών ηγετών στις χώρες της περιφέρειας.

Η αλλαγή καθεστώτος στη Λισαβόνα μπορεί να πυροδοτήσει την άνοδο αριστερών δυνάμεων σε όλη τη Νότια Ευρώπη, αν οι Ισπανοί Σοσιαλιστές συμμαχήσουν με τα ανερχόμενα κόμματα της χώρας για να εκτοπίσουν τη δεξιά στις εκλογές του επόμενου μήνα, προσθέτει. Αυτό θα οδηγήσει, κατά τον ίδιο, στη δημιουργία ενός μπλοκ που θα βρεθεί αντιμέτωπο με τις πολιτικές που προωθεί η Γερμανία και θα πιέσει για μια ριζική ανατροπή στην οικονομική στρατηγική της ευρωζώνης. Σε κάθε περίπτωση, η πολιτική χημεία της ευρωζώνης θα αλλάξει ριζικά.

Η ριψοκίνδυνη στρατηγική του Πορτογάλου προέδρου

Στις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου, τα κόμματα της αριστεράς κέρδισαν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αλλά ο Πορτογάλος πρόεδρος Άνιμπαλ Καβάκο Σίλβα επέμεινε να χρίσει ξανά πρωθυπουργό τον ηγέτη του κεντροδεξιού συνασπισμού, παρά την κούραση των ψηφοφόρων από τη λιτότητα.

Σε μια εμπρηστική ομιλία, παρακίνησε τους Σοσιαλιστές βουλευτές να έρθουν σε σύγκρουση με το κόμμα τους και να στηρίξουν τη δεξιά, υποστηρίζοντας πως είναι εθνική ανάγκη. Αλλά το ριψοκίνδυνο αυτό παιχνίδι απέτυχε και τα τρία κόμματα της αριστεράς ξεπέρασαν τις διαφωνίες τους. Ο Πορτογάλος πρόεδρος έφτασε μέχρι και στο σημείο να υποστηρίζει ότι τα στοιχεία της αριστεράς που είναι κατά του ευρώ και του ΝΑΤΟ πρέπει να μείνουν έξω από την εξουσία, για να μην τρομάξουν τις αγορές ή βάλουν σε κίνδυνο τη συμμετοχή στο ευρώ, χωρίς να συνειδητοποιεί τη βαρύτητα των λεγομένων του.

«Στα 40 χρόνια δημοκρατίας, καμία κυβέρνηση στην Πορτογαλία δεν βασίστηκε στη στήριξη των αντι-ευρωπαϊκών δυνάμεων, δηλαδή των δυνάμεων που πραγματοποίησαν καμπάνια κατά της συνθήκης της Λισαβόνας, του Δημοσιονομικού Συμφώνου, καθώς και υπέρ της εξόδου της Πορτογαλίας από το ευρώ, εκτός από το ότι ήθελαν τη διάλυση του ΝΑΤΟ» σημείωσε. «Αυτή είναι η χειρότερη στιγμή για μια ριζική αλλαγή στα θεμέλια της δημοκρατίας μας. Είναι καθήκον μου, εντός των συνταγματικών μου εξουσιών, να κάνω ό,τι είναι δυνατό για να αποτρέψω να σταλούν λανθασμένα μηνύματα στους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και στις αγορές», πρόσθεσε.

Ο σοσιαλιστής ηγέτης κατηγόρησε τότε τον πρόεδρο για «σφετερισμό των εξουσιών του κοινοβουλίου», αλλά στη συνέχεια πρόσφερε κλάδο ελιάς, βλέποντας ότι οι εξελίξεις τον ευνοούν. Η Καταρίνα Μάρτινς, αρχηγός του Αριστερού Μπλοκ, ανέφερε πως επικράτησε η βούληση του λαού. «Δεν έχουμε δικτατορία. Έχουμε δημοκρατία. Όποιος δεν έχει τις ψήφους στο κοινοβούλιο, δεν μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση», είπε.

Όπως αναμενόταν, οι Κομμουνιστές εγκατέλειψαν τις απαιτήσεις τους για έξοδο από το ευρώ, ενώ το Αριστερό Μπλοκ μετρίασε την ευρωσκεπτικιστική ρητορική.

Ευάλωτη η πορτογαλική οικονομία

Ο κ. Κόστα έχει δεσμευτεί ότι θα σεβαστεί τους κανονισμούς της Ε.Ε., αλλά οι φιλοδοξίες του συνασπισμού όσον αφορά στις δαπάνες είναι βέβαιο πως δεν συμβαδίζουν με το Δημοσιονομικό Σύμφωνο και είναι αντίθετες με την πλειοψηφία των μεταρρυθμίσεων. Οι μειώσεις στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και το πάγωμα των συντάξεων θα αντιστραφούν.

Τα σχέδια για ιδιωτικοποίηση της εθνικής υπηρεσίας νερού και της αεροπορικής TAP θα εγκαταλειφθούν, όπως και το άνοιγμα των μεταφορών στη Λισαβόνα και στο Πόρτο στον ανταγωνισμό.

Ο απερχόμενος πρωθυπουργός Πέδρο Πάσος Κοέλιο προειδοποίησε τον πορτογαλικό λαό ότι η λιτότητα δεν είναι επιλογή αλλά επιταγή για την παραμονή στην Ευρώπη.

Ο κ. Πρίτσαρντ επικαλείται τις εκτιμήσεις του Φεντερίκο Σάντι του Eurasia Group, ο οποίος ανέφερε ότι η συμμαχία της αριστεράς, που στηρίζεται και από τους Πράσινους, προβλέπεται να είναι εξαιρετικά ασταθής. «Οι κίνδυνοι για το δημοσιονομικό outlook αυξάνονται», τόνισε.

Εν τω μεταξύ, αξιωματούχοι της Ε.Ε. έχουν θορυβηθεί από τα σχέδια για αύξηση του κατώτατου μισθού στα 600 ευρώ τον μήνα, μαζί με τα δώρα δύο μηνών, ένα επίπεδο που θα αφορούσε περίπου το 25% των εργαζομένων. Οικονομολόγοι της εργασίας υποστηρίζουν ότι το επίπεδο αυτό είναι πολύ υψηλό και μπορεί να θέσει σε κίνδυνο θέσεις εργασίας.

«Είναι πολύ αρνητικό και θα μειώσει τον δυναμισμό της οικονομίας», δήλωσε στον κ. Πρίτσαρντ ειδικός της Ε.Ε. που έχει στενές επαφές με τη χώρα. «Ανησυχώ πολύ για τον τρόπο που εξελίσσονται τα πράγματα. Παραμένουν μια φτωχή χώρα. Δεν έχουν ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά τους και δεν έχουν την επιχειρηματική κουλτούρα της Ελλάδας, αλλά τώρα πιστεύουν ότι είναι ασφαλείς. Φοβάμαι πως μπορεί να υπάρξει μια νέα κρίση σε δύο ή τρία χρόνια», ανέφερε.

Η Πορτογαλία είναι προστατευμένη από τις αγορές ομολόγων για όσο καιρό η ΕΚΤ θα αγοράζει τα ομόλογά της υπό το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσον έχει ανακτήσει τη βιωσιμότητά της εντός της ευρωζώνης, υπογραμμίζει ο κ. Πρίτσαρντ. Το δημόσιο και το ιδιωτικό χρέος βρίσκονται στο 370% του ΑΕΠ, το δεύτερο υψηλότερο στον κόσμο μετά την Ιαπωνία. Το δημοσιονομικό έλλειμμα παραμένει στο 4,7% του ΑΕΠ και η καθαρή διεθνής επενδυτική θέση της χώρας είναι στο -116 και επιδεινώνεται.

Ο αρθρογράφος της Telegraph σημειώνει ακόμα πως το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι το εξαγωγικό θαύμα της χώρας δεν είναι αυτό που φαίνεται και ότι η χώρα παραμένει ευάλωτη σε εξωτερικά σοκ.