BBG: Αθήνα και Βρυξέλλες βρίσκονται σε «πόλεμο» για το τίποτα

Ακόμα και με τα απαιτητικά στάνταρντ της ευρωπαϊκής δυσλειτουργίας, η συνεχιζόμενη αναμέτρηση μεταξύ της Ελλάδας και των άλλων χωρών της ευρωζώνης είναι εντυπωσιακή. Επί της ουσίας, η απόσταση μεταξύ των δύο πλευρών έχει σχεδόν εξαλειφθεί, όμως το αδιέξοδο και ο κίνδυνος για νέα χρηματοπιστωτική κρίση επικρέμανται ωσάν η απόσταση αυτή να είναι τεράστια. Η Ε.Ε. παίζει το μέλλον της νομισματικής της ένωσης όχι με βάση τις Αρχές, αλλά τη σημειολογία.

Αρχικά, η νέα ελληνική κυβέρνηση έφταιγε διότι έκανε ριψοκίνδυνες προεκλογικές υποσχέσεις και τις παρουσίαζε στους εταίρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως αδιαπραγμάτευτες. Έκτοτε έχει κάνει μεγάλες υποχωρήσεις - εγκαταλείποντας, συγκεκριμένα, την απαίτησή της για μεγάλες απομειώσεις χρέους. Τώρα θέλει μια νέα συμφωνία διάσωσης με ηπιότερους όρους και έναν προσωρινό διακανονισμό που θα γεφυρώνει το χρηματοοικονομικό κενό μεταξύ της παρούσας και της νέας συμφωνίας. Με βάση δημοσιεύματα, η ελληνική κυβέρνηση είναι πρόθυμη ακόμα και να ονομάσει αυτή τη γέφυρα «παράταση».

Με την κυβέρνηση της Γερμανίας να ηγείται της απαίτησης για αυστηρή συμμόρφωση, η απάντηση της Ευρώπης ήταν να πει πως το τρέχον πρόγραμμα πρέπει να ολοκληρωθεί επιτυχώς, ίσως με κάποια ευελιξία, προτού συζητηθεί οτιδήποτε άλλο.

Και εδώ είναι το αίνιγμα. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ μιας παράτασης που είναι γέφυρα για ένα νέο πρόγραμμα και μιας παράτασης με ευελιξία εκκρεμούντος ενός νέου προγράμματος; Για τον λογικό παρατηρητή, πολύ μικρή για να έχει σημασία. Ωστόσο, λόγω της διαφοράς αυτής, όποια και αν είναι, το ευρωσύστημα απειλείται με διάσπαση.

Δεν είναι αστείο ότι οι ψηφοφόροι της Ευρώπης εκφράζουν μια αυξανόμενη απογοήτευση με το όλο project;

Η κατάσταση είναι ακόμα πιο παράλογη διότι οι λεπτομέρειες των όποιων μεταβατικών προβλέψεων δεν έχουν και μεγάλη σημασία. Αυτό που είναι κρίσιμο είναι οι όροι της νέας μακροπρόθεσμης συμφωνίας – την οποία η Ε.Ε. αρνείται να συζητήσει μέχρις ότου υποκύψει η Ελλάδα.

Η ανάγκη για μια νέα συμφωνία δεν συζητείται σοβαρά. Το υφιστάμενο πρόγραμμα διάσωσης επέβαλε υπερβολικά σκληρή δημοσιονομική πολιτική, η οποία περιόρισε την ανάπτυξη. Το χρέος της χώρας, ως εκ τούτου, δεν μειώθηκε όσο ήταν η προσδοκία, σε σχέση με το ΑΕΠ. Το λάθος έχει αναγνωριστεί ευρέως, και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (έναν από τους αρχιτέκτονες του σχεδίου) και από άλλες κυβερνήσεις της Ε.Ε.

Ο σχεδιασμός νέων όρων δεν θα είναι εύκολος, όμως η επιχειρηματολογία υπέρ ενός πιο ήπιου προγράμματος είναι ελκυστική. Οι πολίτες της Ελλάδας έχουν ήδη υποφέρει πολύ. Η οικονομική παραγωγή είναι ήδη κατά ένα τέταρτο χαμηλότερη από την κορυφή της πριν από το κραχ και η ανεργία ανέρχεται στο 25%. Η συμμόρφωση της χώρας με τους όρους του υφιστάμενου προγράμματος διάσωσης, αν και σίγουρα όχι ολοκληρωτική, υπήρξε εντυπωσιακή. «Η Ελλάδα, από την πιο αδύναμη κυκλικά προσαρμοσμένη δημοσιονομική θέση στην ευρωζώνη, κατάφερε μέσα σε τέσσερα χρόνια να έχει την ισχυρότερη θέση», ανέφερε πέρυσι το ΔΝΤ. «Αυτό είναι ένα εξαιρετικό επίτευγμα».

Εξαιρετικό, μέχρι και ελαττωματικό. Και μια παράταση του υφιστάμενου προγράμματος χωρίς τροποποίηση, θα άφηνε την Ελλάδα δεσμευμένη για περαιτέρω σύσφιγξη της δημοσιονομικής πολιτικής τα επόμενα δύο χρόνια. Στις πρόσφατες εκλογές, οι Έλληνες ορθώς απέρριψαν αυτή τη ζοφερή προοπτική – εκλέγοντας την αριστερή κυβέρνηση που η Ε.Ε., το ΔΝΤ και η ΕΚΤ βρίσκουν τώρα τόσο εξοργιστική.

Η ηλίθια ακαμψία της Γερμανίας απαιτεί από τη νέα ελληνική κυβέρνηση να σπάσει ξεκάθαρα όλες τις προεκλογικές της υποσχέσεις. Αυτό δεν ενοχλεί τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος φαίνεται να νομίζει πως οι Έλληνες ψηφοφόροι πρέπει να τιμωρηθούν για έλλειψη κρίσης. Αν αυτοί και η δημοφιλής νέα τους κυβέρνηση εξευτελιστούν, ένα ακροδεξιό κόμμα που είναι ακόμα πιο ανεπιθύμητο στην υπόλοιπη Ε.Ε. είναι έτοιμο να δοκιμάσει τις δυνάμεις του (σ.σ. προφανώς γίνεται αναφορά στη Χρυσή Αυγή, που ήρθε τρίτη στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου). Εν τω μεταξύ, υπάρχει ακόμα κίνδυνος μια αναπόφευκτη χρηματοοικονομική κατάρρευση στην Ελλάδα να φέρει νέες πιέσεις σε άλλα μέλη της ευρωζώνης.

Η άρνηση της Ε.Ε. να καταλήξει σε συμφωνία με την Ελλάδα –να αποδεχθεί υποχωρήσεις, χωρίς 'παράδοση άνευ όρων'- δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντά της. Δεν υπάρχει λόγος αυτό το αδιέξοδο να καταλήξει σε καταστροφή. Αν όμως καταλήξει σε καταστροφή, η Γερμανία και οι υποστηρικτές της θα φταίνε περισσότερο απ' ό,τι η Ελλάδα.