Economist: Αν δεν αλλάξει πορεία ο ΣΥΡΙΖΑ, η Ελλάδα οδεύει σε Grexit

Όταν το ακροαριστερό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις εκλογές στην Ελλάδα τον περασμένο μήνα, η ελπίδα ήταν πως ο νέος πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, θα μετρίαζε τις απαιτήσεις του ώστε να συμβιβαστεί με τους πιστωτές της χώρας. Άλλωστε, ο Τσίπρας (όπως και η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων), θέλει να παραμείνει στην ευρωζώνη. Όμως, ακόμα και την ώρα που προετοιμαζόταν να συναντηθεί με τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για πρώτη φορά αυτήν την εβδομάδα, έκανε την έξοδο της Ελλάδας ακόμα πιο πιθανή.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός έχει θέσει ορισμένα καλά επιχειρήματα κατά της λιτότητας που έχει επιβληθεί στη χώρα ως τίμημα για τα πακέτα διάσωσής της. Έχει ορθές ιδέες για την καταπολέμηση της διαφθοράς, της φοροδιαφυγής και για την αντιμετώπιση της ελληνικής επιχειρηματικής ελίτ. Οι υπουργοί του μιλούν τώρα για διατήρηση του 70% των μεταρρυθμίσεων της παλιάς κυβέρνησης. Όμως οι πρώτες κινήσεις του από τότε που ανέλαβε την εξουσία περιλαμβάνουν υποσχέσεις για αύξηση του κατώτατου μισθού στα προ κρίσης επίπεδα, ανατροπή των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας, αποκατάσταση των αυξήσεων στις συντάξεις, επαναπρόσληψη χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων και απόρριψη ιδιωτικοποιήσεων. Αυτό όχι μόνο θα ήταν παράβαση των όρων της διάσωσης, αλλά θα κατέστρεφε και τις οικονομικές προοπτικές της χώρας.

Η κατ' αυτόν τον τρόπο, η αντιστροφή της πορείας, όταν η Ελλάδα επιτέλους εμφανίζει ρυθμό ανάπτυξης και η ανεργία υποχωρεί, είναι διεστραμμένη. Η χώρα χρειάζεται περισσότερες και όχι λιγότερες μεταρρυθμίσεις. Παρά την πρόοδο στην ανάκτηση της χαμένης ανταγωνιστικότητάς της, οι εξαγωγές της παραμένουν αδύναμες. Το επιχειρηματικό της κλίμα υπολείπεται αυτού της γειτονικής Βουλγαρίας, της φτωχότερης χώρας της Ε.Ε., σε τομείς όπως η εφαρμογή συμβολαίων, η κτηματογράφηση και η παροχή πιστώσεων.

Η διατήρηση της Ελλάδας στο ευρώ θα απαιτήσει υποχωρήσεις. Οι πιστωτές της πρέπει να αποφασίσουν τι θα ανταλλάξουν, και πότε. Ο κ. Τσίπρας βλακωδώς αρνείται να παρατείνει το πρόγραμμα διάσωσης όταν λήξει στο τέλος του μήνα, μιλώντας αντιθέτως για ένα δάνειο-γέφυρα το οποίο θα δημιουργούσε χρονικά περιθώρια για τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων χωρίς τον έλεγχο της μισητής τρόικας. Υπάρχει περίπτωση απομάκρυνσης της ΕΚΤ, η οποία έχει πολιτικοποιηθεί λόγω της εμπλοκής της στην τρόικα. Όμως ο κ. Τσίπρας δεν μπορεί να περιμένει περισσότερα δάνεια χωρίς όρους, όπως έδειξε η σε «κακούς τόνους» διάλυση της συνεδρίασης του Eurogroup αυτής της εβδομάδας. Αντιθέτως, πρέπει να παρατείνει γρήγορα το μνημόνιο και στη συνέχεια να εισέλθει σε συζητήσεις.

Μια εφικτή συμφωνία για το χρέος

Στις διαπραγματεύσεις αυτές υπήρξε περιθώριο για συμφωνία. Το συνολικό χρέος της Ελλάδας βρίσκεται στο 175% του ΑΕΠ (από 109% πριν από την κρίση). Ο κ. Τσίπρας εγκατέλειψε τις απαιτήσεις του για άμεση απομείωση. Η ωρίμανση και το κόστος των επιτοκίων του χρέους, τα δύο τρίτα του οποίου βρίσκονται στα χέρια των επίσημων Ευρωπαίων πιστωτών, είναι τόσο γενναιόδωρα που η Ελλάδα πληρώνει μικρότερο μερίδιο του ΑΕΠ για την εξυπηρέτησή του απ' ό,τι η Πορτογαλία και η Ιταλία. Αυτοί οι όροι θα μπορούσαν να γίνουν ακόμα πιο γεναιόδωροι. Και οι πιστωτές θα ήταν προετοιμασμένοι να υιοθετήσουν μια εκδοχή της παλαιάς πρωτοβουλίας για τις φτωχές χώρες με υψηλά χρέη που είχε πάρει το ΔΝΤ για την Αφρική: υπόσχεση για σταδιακή μείωση του χρέους σε μη καθορισμένες μελλοντικές ημερομηνίες, μόνο όμως εάν ως αντάλλαγμα υπάρξει καθορισμένη πρόοδος σε μεταρρυθμίσεις.

Θα πρέπει επίσης να είναι δυνατό να δοθεί στην Ελλάδα περισσότερο περιθώριο για δημοσιονομική ανάσα. Η κυβέρνηση πρέπει τώρα να εμφανίσει πρωτογενές πλεόνασμα 3% του ΑΕΠ φέτος και 4,5% από το 2016 και μετά. Ο κ. Τσίπρας θέλει να μειωθεί αυτό το ποσοστό αυτό και να μην ξεπερνά το 1,5%. Ένας συμβιβασμός γύρω στο 2,5% θα του έδινε τη δυνατότητα να δαπανήσει περισσότερα σε κοινωνικά προγράμματα.

Έτσι, αυτό είναι το απλό μήνυμα που πρέπει να δώσουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες στον κ. Τσίπρα. Θα διαπραγματευτούν μόνο όμως όταν παραταθεί το μνημόνιο. Θα τον βοηθήσουν στο χρέος και στον προϋπολογισμό μόνο όμως αν είναι έτοιμος να κάνει την οικονομία της χώρας πιο ανταγωνιστική. Εάν ένας αθλητής επιμένει να τρέχει προς τα πίσω, ακόμα και ο πιο υπομονετικός προπονητής δεν μπορεί να τον βοηθήσει.