El Erian: Δημοσιονομική «Οδύσσεια» για τον Τσίπρα

Ο Αλέξης Τσίπρας δεν απογοήτευσε στην πρώτη του παρουσία στη Βουλή ως πρωθυπουργός, υποστηρίζει ο Mohamed A. El-Erian σε άρθρο του στο Bloomberg.

Όπως σημειώνει συνδύασε τη φλογερή ρητορική με την περιφρόνηση και τον συναισθηματικό εθνικιστικό λόγο, επιβεβαιώνοντας την άρνηση της κυβέρνησής του στο πρόγραμμα διάσωσης.

Η ομιλία του έριξε φως στον δρόμο που μπορεί να ακολουθήσει η Ελλάδα, αλλά και στα πολλά εμπόδια που θα συναντήσει. Παράλληλα, πήρε και ρίσκα που δεν ήταν απαραίτητα. Συγκεκριμένα:

1) Η προσεκτικά γραμμένη ομιλία του Αλέξη Τσίπρα περιείχε μια αναλυτική ανά περίπτωση εξέταση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η χώρα, δείχνοντας παράλληλα ότι είναι συνδεδεμένες με συλλογικά ευρωπαϊκά προβλήματα. Η σωστή ισορροπία των δυο θα είναι κρίσιμη για να διατηρηθεί η χρηματοοικονομική τάξη στην Ελλάδα βελτιώνοντας τις οικονομικές προοπτικές και διατηρώντας τη χώρα στην ευρωζώνη.

2) Εκ πρώτης όψεως, ο κ. Τσίπρας φαίνεται να παρουσίασε μια ανεφάρμοστη προσπάθεια να συνδυαστούν δύο αμοιβαία αποκλειόμενα ζητήματα. Η πραγματικότητα δεν είναι ακριβώς έτσι. Επιπλέον, η διπλή στόχευση είναι αυτή που ακολούθησαν πολλές εγχώριες και διεθνείς προσπάθειες, χωρίς τα ίδια αποτελέσματα κάθε φορά.

3) Ο Τσίπρας είχε δίκιο που είπε ότι η ελληνική κοινωνία έχει φτάσει στα όρια των αντοχών της, με την οικονομία να παραμένει στάσιμη, την ανεργία σε επίπεδα ρεκόρ και τη μόνιμη απειλή μιας καταστροφής. Έχει επίσης δίκιο ότι η λύση θα βρεθεί με τον ανασχεδιασμό των μέτρων λιτότητας, την εμβάθυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, την εξασφάλιση μιας χρηματοδότησης-γέφυρας και την ανακούφιση του χρέους.

4) Στα σχόλιά του για τις τέσσερις αυτές προϋποθέσεις για ένα θετικό αποτέλεσμα, ο Έλληνας πρωθυπουργός επικαλέστηκε κάποια εύστοχα επιχειρήματα αλλά και κάποια λανθασμένα. Το κρίσιμο ζήτημα θα είναι ο μετριασμός της λιτότητας και η μεταφορά του βάρους από τους φτωχούς στους πιο πλούσιους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των πλούσιων πολιτικών και ανώτατων κυβερνητικών αξιωματούχων.

Η Ελλάδα θα πρέπει επίσης να καταπολεμήσει τη φοροδιαφυγή και να κάνει πιο βαθιές τις μεταρρυθμίσεις για την επανεκκίνηση της ανάπτυξης και την ενίσχυση της απασχόλησης, καθώς και να εξασφαλίσει μια χρηματοδότηση γέφυρα και να μειώσει το χρέος με οργανωμένο τρόπο.

5) Η νεοεκλεγμένη κυβέρνηση έχει ακόμη πολύ δρόμο να κάνει μέχρι να μεταφράσει τις απόψεις της σε ένα απτό μεσοπρόθεσμο οικονομικό πρόγραμμα που θα βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο των πολιτών. Κι αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς την υποστήριξη των Ευρωπαίων εταίρων, περιλαμβανομένων της Γερμανίας και της ΕΚΤ, ούτε χωρίς την τεχνική και χρηματοοικονομική βοήθεια του ΔΝΤ.

6) Για να υλοποιηθεί η μεταφορά των θεωρητικών μέτρων σε χειροπιαστό πρόγραμμα, θα συμβούλευα την κυβέρνηση να επικεντρωθεί σε ευρύτερες οικονομικές αρχές, στις συνομιλίες με τους πιστωτές της. Ενα αρχικό πλαίσιο προσέγγισης στηριγμένο στην ανάπτυξη, την απασχόληση και τη βιωσιμότητα του χρέους, έχει περισσότερες πιθανότητες να εξασφαλίσει την απαραίτητη συνεργασία. Θα πρέπει επίσης να αναγνωριστεί ότι το ελληνικό πρόβλημα δεν μπορεί να επιλυθεί απομονωμένο από τις περιφερειακές του διαστάσεις εντός της ευρωζώνης.

7) Η ελληνική κυβέρνηση θα εξυπηρετήσει καλύτερα τα συμφέροντά της αν σταματήσει τις δημόσιες, επανειλημμένες επιθέσεις στη Γερμανία. Δεν είναι κατάλληλη εποχή να επιτίθεται η Ελλάδα σε έναν από τους μεγαλύτερους πιστωτές της και τον πιο βαρυσήμαντο. Ούτε είναι παραγωγικό να ξεκινά ζητώντας πολεμικές αποζημιώσεις από τη Γερμανία, ανοίγοντας παλιές πληγές.

8) Οσο περισσότερο εμπλέκεται η Ελλάδα σε τέτοιες δημόσιες επιθέσεις, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να σβήσουν τα όποια εγχώρια πολιτικά κέρδη, καθώς θα μειώνεται ο χρόνος που έχει η κυβέρνηση στη διάθεσή της για να ανακτήσει τον πλήρη έλεγχο της οικονομίας και της χρηματοπιστωτικής κατάστασης. Ακόμη κι αν αυτή η προσέγγιση αποκαταστήσει την «αξιοπρέπειά τους», οι περισσότερες Έλληνες δεν είναι αφελείς και γνωρίζουν τους πιθανούς κινδύνους.

Γνωρίζουν ότι η αντιπαράθεση και η απόδοση ευθυνών θα περιπλέξει την κινητοποίηση της χρηματοδότησης με γέφυρα που έχει απελπιστική ανάγκη η Ελλάδα. Αυτές οι εντάσεις θα επιταχύνουν επίσης της εκροές καταθέσεων από τους πολίτες που ήδη φοβούνται πως η επιδείνωση των σχέσεων με τη Γερμανία θα πλήξει εν τέλει την αξία των αποταμιεύσεών τους.

Αυτό θα δυσκολέψει ακόμη παραπάνω τα επόμενα βήματα της, προβληματικής ήδη, ελληνικής ανάκαμψης.