Μακρυνιώτης: Τα σχόλια, τα likes και η Μοσχολιού

Μέχρι λίγα χρόνια πριν, όταν οι Έλληνες έπαιρναν εφημερίδες, τις δίπλωναν κάτω από τη μασχάλη, για να μη φανερώνουν ποιο κόμμα υποστήριζαν. Τα καφενεία ήταν χωρισμένα σε μπλε, πράσινα και κόκκινα. Σαν τους κόκκους των απορρυπαντικών.

Η συμμετοχή στις συγκεντρώσεις ήταν μεγαλειώδης και φαινόταν ακόμη πιο μεγαλειώδης με σκηνοθετικά τρικ καλύτερα και από εκείνα των Star Wars.

Καυχιόμαστε ότι αυτές οι εποχές πέρασαν. Ο καθένας μπορεί πλέον να εκφράζεται ελεύθερα, αφήνοντας ένα σχόλιο κάτω από άρθρο, γράφοντας ή σχολιάζοντας ένα social media post, καταγράφοντας την άποψή του σε κάποιο κοινωνικό ή άλλο δίκτυο.

Σε τι βαθμό όμως ισχύει κάτι τέτοιο;

Μια εξαιρετικά σύντομη ματιά στο τι συμβαίνει στο ελληνικό (και όχι μόνον) διαδίκτυο είναι αρκετή.

Μια γνώμη εκφράζεται. Δευτερόλεπτα μετά, αρχίζει ο σχολιασμός. Μετά από τρία, το πολύ τέσσερα σχόλια αρχίζει συνήθως το κράξιμο. Σπανίως επί της άποψης. Συνηθέστερα επί προσωπικού.

Την ίδια στιγμή, όλες οι υπόλοιπες ιδιότητές σου, έστω κι αν είναι άσχετες με το συγκεκριμένο ζήτημα, κυριαρχούν της οποιασδήποτε άποψης. Είσαι υπάλληλος, άρα είσαι τσιράκι των πολυεθνικών. Άρα δεν μπορείς να μιλάς. Δεν είσαι υπάλληλος, άρα είσαι λαμόγιο φοροφυγάς ελεύθερος επαγγελματίας. Πάλι δεν μπορείς να μιλάς. Είσαι άνεργος, άρα είσαι παρτάλι τεμπελόσκυλο και δεν πρέπει να μιλάς. Δεν είσαι άνεργος, άρα είσαι βυσματούχος του συστήματος και εσύ σίγουρα δεν πρέπει να μιλάς. Έχεις φύγει από την Ελλάδα, άρα είσαι παραιτημένος. Μην τολμήσεις να μιλήσεις. Δεν έχεις φύγει από την Ελλάδα, είσαι πάλι παραιτημένος γιατί δεν παίρνεις τη ζωή στα χέρια σου. Δεν έχεις δικαίωμα να μιλάς.

Σημασία δεν έχει μόνο η κάθε ιδιότητά σου, αλλά και εκείνη των γονιών, φίλων, συνεργατών, εργοδοτών σου. Πώς μπορείς να μιλάς για εργατική δικαιοσύνη, άρα να είσαι αριστερός άπλυτος κουκουλοφόρος, όταν ο προπάππους σου είχε επιχείρηση, άρα έπινε με το καλαμάκι το αίμα των εργατών; Πώς μπορείς να μιλάς για αξιολόγηση στο Δημόσιο, όταν ο ξάδερφος της μάνας σου είναι και αυτός στο Δημόσιο, άρα προσκυνημένος και βυσματούχος και άχρηστος; Ό,τι και να είσαι, δεν έχεις δικαίωμα να μιλάς.

Όσο πιο επιθετικός ο σχολιασμός, τόσο περισσότερα τα likes (#xamoulis), και τόσο ψηλότερα εμφανίζεται το σχετικό post. Και τόσο συνεχίζουν τα φανατισμένα σχόλια. Και τόσο υποβαθμίζονται τα ουσιαστικά σχόλια, και τόσο αποφεύγουν να τοποθετηθούν όσοι έχουν μια διαφορετική γνώμη. Ή τοποθετούνται μόνο σε "φιλικά μέσα".

Αυτό το απλοϊκό τσουβάλιασμα θα ήταν απλώς γραφικό, αν τελικά δεν ίσχυε όχι μόνο στα social media αλλά και σε κάθε έκφανση της καθημερινότητας, της πολιτικής, της οικονομίας, της κοινωνίας. Πράγμα που το καθιστά επικίνδυνο και αδιέξοδο, γιατί κάνει πολλούς να πιστεύουν λανθασμένα ότι όντως δεν "πρέπει να μιλούν".

Και επειδή όσοι καταλήγουν να ακούγονται, ούτε αυτοί μιλούν, αλλά φωνάζουν, τελικά δεν ακούγεται τίποτε ουσιαστικό.

Και όσο στο προσκήνιο ακούγονται φωνές, στο φόντο μπαίνουν τρένα, όπως λέει και ο σοφός λαός.

Και όταν οι φωνές σωπάσουν ή επικρατήσει η σιωπή, τα τρένα θα έχουν φύγει, θα σε έχουν πάρει, η νύχτα θα σ' έχει τυλίξει και μόνη θα έχεις ορφανέψει, όπως τραγουδούσε και η Μοσχολιού.

Καληνύχτα.

* Ο κ. Χ. Μακρυνιώτης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Endeavor Greece