Σύνοδος Κορυφής: Καλή αλλά… «λίγη»

Θετική για την Ελλάδα αλλά μάλλον «λίγη» σε σχέση με τις προσδοκίες για οριστική επίλυση της κρίσης η έκβαση της Συνόδου. Μικρού διαμετρήματος το «μπαζούκα» της Ευρώπης, πολλές οι άγνωστες λεπτομέρειες.

Δημοσιεύθηκε: 27 Οκτωβρίου 2011 - 09:54

Γιώργος Παπανικολάου [email protected]

Τη φράση «ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες» έρχεται να θυμίσει το αποτέλεσμα της μαραθώνιας Συνόδου Κορυφής, που εξελίχθηκε σε πραγματικό θρίλερ, αλλά έως στιγμής δεν φαίνεται να δίνει πειστικές μόνιμες λύσεις στα προβλήματα της κρατικής κρίσης χρεών στην Ευρώπη.

Σε ό,τι αφορά το ελληνικό σκέλος της λύσης, το ύψος του «κουρέματος» του ιδιωτικού τομέα φαίνεται ότι είναι 50% σε ονομαστικές αξίες, σαφώς καλύτερο για τα συμφέροντα της χώρας σε σχέση με το «αναιμικό» -21% σε παρούσες αξίες του Ιουλίου, που ήταν απλώς οι απώλειες των ιδιωτών - και μείωνε ελάχιστα το ύψος του ελληνικού χρέους.

Ωστόσο, σε αυτήν τη φάση, και σύμφωνα με τις μέχρι τώρα ανακοινώσεις, δεν υπάρχουν καθόλου λεπτομέρειες για το ποιο ακριβώς θα είναι το «καθαρό» αποτέλεσμα και πώς θα προκύψει. Ήτοι: α) ποιες θα είναι οι απώλειες στις τράπεζες σε παρούσες αξίες και ποιο το όφελος της χώρας συνολικά, β) τι διάρκειας ομόλογα και με τι επιτόκιο θα λάβουν οι τράπεζες, γ) τι εγγυήσεις θα δοθούν και με ποιον τρόπο (γίνεται μια έμμεση αναφορά, που φέρει το ύψος των εγγυήσεων ή των επαναγορών ομολόγων σε 30 δισ. ευρώ) και βέβαια, το σημαντικότερο, ποιο θα είναι τελικά το ποσοστό συμμετοχής των ιδιωτών σε αυτήν την... εθελοντική διαδικασία.

Τη σημασία του τελευταίου σημείου είχαμε την ευκαιρία να τη διαπιστώσουμε και κατά τη διάρκεια της προηγούμενης διαδικασίας PSI.

Aπό ό,τι ξέρουμε μέχρι τώρα, οι τράπεζες θα χρειαστούν κεφάλαια που η ΕΒΑ υπολογίζει σε 30 δισ. ευρώ. Και ακόμη, φαίνεται ότι για να επιτευχθεί η συμμετοχή των ιδιωτών στο PSI plus θα δοθούν εγγυήσεις σημαντικού ύψους, οπότε χρειάζεται να ξέρουμε πολύ περισσότερα για να καταλάβουμε πόση θα είναι τελικά η καθαρή μείωση για το ελληνικό χρέος.

Ο τελικός στόχος, πάντως, όπως φαίνεται από όλες τις πληροφορίες και τις ανακοινώσεις, είναι να μειωθεί το ύψος του ελληνικού χρέους σε 120% του ΑΕΠ το 2020.

Κι εδώ το καλάθι πρέπει να είναι μικρό. Θυμίζουμε ότι το αρχικό μνημόνιο προέβλεπε ότι το ελληνικό χρέος θα είναι σε αυτό το ποσοστό του ΑΕΠ το 2020, χωρίς αναδιάρθρωση του χρέους. Και ήταν η αποτυχία αυτών των προβλέψεων που έφερε το σημερινό «κούρεμα».

Το αν θα θεωρήσουν λοιπόν οι αγορές σήμερα ότι το ποσοστό είναι αρκετό αποτελεί ένα μεγάλο ερώτημα. Για του λόγου το αληθές, αρκεί να σημειώσουμε ότι σήμερα η Ιταλία έχει χρέος ίσο με το 118% του ΑΕΠ της και όλοι ξέρουμε ότι η βιωσιμότητα του χρέους της αμφισβητείται από τις αγορές.

Γιατί άραγε θα πειστούν ότι το ελληνικό χρέος θα είναι εφεξής βιώσιμο;

Και το μεγάλο θέμα είναι ποια μέτρα θα ληφθούν για να περιοριστεί η ύφεση στην Ελλάδα, να προληφθεί η κοινωνική αναταραχή και να στηριχθεί η ταχεία εξέλιξη ενός νέου αναπτυξιακού προτύπου.

Καλές λοιπόν δείχνουν οι αποφάσεις για το ελληνικό χρέος, εδώ που φτάσαμε, δεν αποκλείεται όμως καθόλου να αποδειχτούν «λίγες». Κι αυτό γιατί οι απώλειες των ελληνικών τραπεζών και των ταμείων στερούν ένα σημαντικό μέρος από την αποτελεσματικότητα του «κουρέματος», ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι τελικά η ΕΚΤ φαίνεται να πέτυχε την εξαίρεσή της, ενώ αν συμμετείχε θα είχαμε πρόσθετο όφελος της τάξεως των 14 δισ. ευρώ

Τα ίδια περίπου ισχύουν σε ό,τι αφορά την περίφημη πλέον μόχλευση του EFSF. Όπως αναμενόταν, οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατέληξαν σε μια λύση σύνθετη σε μια «χρηματοοικονομική αλχημεία», που στο ένα σκέλος της αφορά στην παροχή «εγγυήσεων» σε νέες εκδόσεις ευρωπαϊκών χρεών (όπου το Ταμείο θα εγγυάται ένα μέρος από τις πιθανές απώλειες -π.χ. το 20%- των ιδιωτών αγοραστών αυτών των εκδόσεων).

Το άλλο σκέλος θα αφορά στη δημιουργία ενός ή περισσότερων «οχημάτων» (SPIV), που θα μπορούν να αγοράζουν κρατικό χρέος, να παρεμβαίνουν στη δευτερογενή αγορά ομολόγων αλλά και να μετέχουν στις ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών.

Στα οχήματα αυτά θα μπορούν να συμμετάσχουν ιδιωτικά κεφάλαια, ακόμη και Sovereign Wealth Funds, προκειμένου να ενισχυθούν τα ισχνά κεφάλαια του EFSF.

Eδώ μέχρι στιγμής οι λεπτομέρειες είναι ελάχιστες για το πώς θα γίνουν όλα αυτά. Τα ελεύθερα κεφάλαια του EFSF υπολογίζονται σε 250 εκατ. ευρώ και η συνολική του ισχύς δεν φαίνεται ότι μπορεί να ξεπερνά μετά τη «μόχλευση» των εγγυήσεων το 1 τρισ. ευρώ, ποσό που φαντάζει μικρό σε σχέση με τις εκτιμήσεις για τις ανάγκες τα επόμενα χρόνια, που ανέρχονταν σε 2 τρισ. ευρώ.

Κι από την άλλη (στο σκέλος των «οχημάτων), ένα μεγάλο ερώτημα είναι με τι κόστος θα δεχτούν να συμμετάσχουν οι άλλοι επενδυτές (ιδιώτες ή κρατικά κεφάλαια άλλων κρατών εκτός της Ε.Ε.) προκειμένου να αγοράζουν χρέος, και μάλιστα από χώρες με υψηλό βαθμό συσχέτισης.

Διότι τελικά όλα γίνονται για να μειωθεί το κόστος χρηματοδότησης των... προβληματικών χωρών.

Για να το πούμε διαφορετικά, στην περίπτωση όπου υπάρξει σοβαρή κρίση σε χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία, είναι ενδεχόμενο ότι, πρώτον, θα τεθεί θέμα για το πόση πραγματική αξία έχουν οι εγγυήσεις του EFSF, εφόσον απειλείται η φερεγγυότητα τόσο μεγάλων χωρών όπως των δύο που προαναφέρθηκαν (που σήμερα συμμετέχουν οι ίδιες στο οπλοστάσιο του EFSF!), και, δεύτερον, είναι άγνωστο με τι «αμοιβή» θα δέχονταν να συμμετέχουν τρίτοι επενδυτές σε αγορές χρεών χωρών που ανήκουν στην ίδια νομισματική ένωση, λόγω ακριβώς του κινδύνου «ντόμινο» από τη μία στην άλλη.

Kι έτσι επιστρέφουμε στη διατυπωμένη άποψη αρκετών αναλυτών ότι πολύ δύσκολα μπορεί να διασφαλιστεί η θωράκιση της ευρωζώνης χωρίς την εμπλοκή της ΕΚΤ, με τον «απεριόριστο» προϋπολογισμό. Εξέλιξη, όμως, που μέχρι τώρα βρίσκει κάθετα αντίθετη τόσο τη Γερμανία όσο και την ίδια την ΕΚΤ.

Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτές οι αποφάσεις-πλαίσιο δεν φαίνεται να συνοδεύονται από σφιχτά χρονοδιαγράμματα υλοποίησης, ένα ακόμη στοιχείο που συγκαταλέγεται στα μείον μιας αντίδρασης η οποία προσπαθεί να ελέγξει και να καταπολεμήσει μια τόσο σοβαρή κρίση.

*Διευθυντής Euro2day.gr - Οι απόψεις που εκφράζονται είναι προσωπικές.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.