Γιατί είναι πιο αποδοτικές οι πράσινες επενδύσεις

Η στροφή προς μια πιο «πράσινη» διακυβέρνηση, προς πιο βιώσιμες επιλογές, προς ενσωμάτωση ESG κριτηρίων σε επενδυτικές επιλογές αποτελεί απαραίτητο συστατικό στοιχείο κάθε επιχειρηματικής προσπάθειας που φιλοδοξεί να μακροημερεύσει, υπογραμμίζει η κα Βέρα Αλεξανδροπούλου, αντιπρόεδρος του Thalassa Foundation και ιδρυτής του Blue Green White Fund, που επενδύει σε εταιρίες με «πράσινο» αποτύπωμα. 

Η κα Αλεξανδροπούλου, η οποία συμμετείχε πρόσφατα στο φόρουμ των Δελφών, στη συνέντευξή της περιγράφει τους κινδύνους για το οικοσύστημα της Μεσογείου από την έξαρση των σεισμικών ερευνών για υδρογονάνθρακες, περιγράφει τις προοπτικές της Γαλάζιας Οικονομίας ενώ αναφέρεται και στο project της Αλλονήσου. Τέλος, αναφέρεται στις επιδόσεις του Blue Green White Fund. 

Ποιοι είναι οι βασικοί κίνδυνοι για το οικοσύστημα της Μεσογείου και πώς επιχειρεί να τους αντιμετωπίσει το ίδρυμα Thalassa;

Η Μεσόγειος αποτελεί μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και ταυτόχρονα περίπλοκη στα χαρακτηριστικά της θαλάσσια περιοχή. Πρόκειται για μια περίκλειστη λεκάνη, γύρω από την οποία ζουν περίπου 500 εκατομμύρια άνθρωποι, εκ των οποίων τα 150 είναι συγκεντρωμένα σε παράκτιες περιοχές ή κοντά σε αυτές. Ταυτόχρονα, οι πανέμορφες χώρες της Μεσογείου αποτελούν όλες δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς, με αποτέλεσμα τη συγκέντρωση επιπλέον 200 εκατομμυρίων επισκεπτών ετησίως. Τα δεδομένα αυτά έχουν καταστήσει τη Μεσόγειο μια από τις πλέον επιβαρυμένες θάλασσες παγκοσμίως από πλαστικά και άλλα απορρίμματα, ενώ κρίσιμες είναι και οι υπόλοιπες προκλήσεις που αντιμετωπίζει όπως η απώλεια της βιοποικιλότητας, η υποβάθμιση των οικοσυστημάτων, η εισαγωγή ξενικών ειδών, η κατάρρευση των ιχθυαποθεμάτων, η όξυνση της θάλασσας, κ.ά.

Το ιδιαίτερα λυπηρό είναι ότι όλα τα παραπάνω τα υφίστανται όλοι αυτοί οι οργανισμοί που διαβιούν στη Μεσόγειο, τα ψάρια, τα κητώδη, τα θαλασσοπούλια, τα κοράλλια, οι θαλάσσιες χελώνες, οι ποσειδωνίες και τόσα άλλα είδη που την καθιστούν από τις πλουσιότερες σε βιοποικιλότητα θάλασσες του πλανήτη. Και φυσικά τελικός αποδέκτης όλων των προβλημάτων που ο ίδιος δημιούργησε από την κακοδιαχείριση των φυσικών πόρων είναι ο ίδιος ο άνθρωπος.

Στο Ίδρυμα Thalassa από αυτόν ξεκινάμε και ξαναπιάνουμε το νήμα για να δούμε τη σχέση μας με το περιβάλλον και τελικά με τη ζωή μας τη ίδια…αλλιώς. Γι’αυτό και επιλέξαμε ένα μικρό νησί, την Αλόννησο, ως επίκεντρο των δράσεων μας – για να μπορέσουμε να έρθουμε σε επαφή με τον κάθε κάτοικο ξεχωριστά και να γνωριστούμε… να γνωριστούμε με τον ψαρά, να μπορέσουμε να αφουγκραστούμε τα προβλήματά του και να προτείνουμε λύσεις για μια πιο βιώσιμη αλιεία, να μπούμε στις τάξεις των παιδιών και να σχεδιάσουμε μαζί τους πάνινες τσάντες που αντικατέστησαν τις πλαστικές, να μιλήσουμε με τους ξενοδόχους για να ανακαλύψουμε τρόπους που θα κάνουν ακόμα πιο eco friendly το τουριστικό προϊόν τους. Και βέβαια όλοι μαζί, από κοινού να συνδιαμορφώσουμε έναν οδικό χάρτη προστασίας, διατήρησης και αξιοποίησης του ανεκτίμητου θησαυρού που λέγεται Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου Β. Σποράδων.

Στο πλαίσιο αυτό το Ίδρυμα Thalassa έχει υποστηρίξει δράσεις επιμόρφωσης αλιέων, ενθαρρύνοντας την στροφή τους προς τη βιώσιμη αλιεία, έχει υλοποιήσει εκστρατείες ενημέρωσης ενάντια στα θαλάσσια απορρίμματα, ενώ έχει συνεργαστεί και εξακολουθεί να συνεργάζεται στενά με τη MOm για την προστασία και διατήρηση της εμβληματικής Μεσογειακής Φώκιας, αλλά και με πληθώρα ακόμα επιστημονικών φορέων που εγκύπτουν στην προστασία της βιοποικιλότητας είτε με τη μορφή ερευνών που συμβάλλουν στη ανάκαμψη των ιχθυαποθεμάτων, είτε με την παρατήρηση της Ποσειδωνίας και των κοραλλιών, είτε με τη διάσωση κητωδών.

Το σημαντικό, όμως είναι ότι πλέον είναι η ίδια η τοπική κοινωνία της Αλοννήσου που έχει αποφασίσει να διεκδικεί ένα πιο βιώσιμο μέλλον για το νησί, με πολύ πρόσφατο παράδειγμα την ψήφιση της ΚΥΑ για θέσπιση εισιτηρίου σε όσους εισέρχονται στην- περιβαλλοντικά πιο ευάλωτη- ζώνη Α του θαλάσσιου πάρκου. Η ΚΥΑ αυτή που ελήφθη μετά από πρόταση του Φορέα Διαχείρισης του Πάρκου, στον οποίο συμμετέχουν εκπρόσωποι τόσο της πολιτείας όσο και της τοπικής κοινωνίας, αποτελεί απτή απόδειξη ότι οι κάτοικοι της Αλοννήσου έχουν συνειδητοποιήσει τον ανεκτίμητο πλούτο του φυσικού τους κεφαλαίου και είναι αποφασισμένοι να τον προστατεύσουν, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη βιωσιμότητα του τόπου τους.

Πώς επηρεάζουν τη βιοποικιλότητα της περιοχής η έξαρση σε πετρελαϊκές και σεισμικές έρευνες για υδρογονάνθρακες;

Καταρχάς θα ήταν χρήσιμο να αναρωτηθούμε, αν σε μια περίοδο που η παγκόσμια κοινότητα μιλά με επίταση για την αναγκαιότητα απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και τη στροφή σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας, η εμμονή στους υδρογονάνθρακες είναι συμβατή και με τις κλιματικές μας δεσμεύσεις ως χώρα, αλλά και με το ηθικό μας χρέος απέναντι στον πλανήτη.

Ειδικότερα σε σχέση με το ερώτημά σας, οι θαλάσσιες γεωτρήσεις μπορεί θεωρώ να επηρεάσουν τα οικοσυστήματα σε δύο στάδια: κατά τη διάρκεια των ερευνών και κατά τη διάρκεια των ίδιων των εξορύξεων. Δεν είμαι ειδική, αλλά αντιλαμβάνομαι ότι οι έρευνες υλοποιούνται μέσω ηχητικών βομβών, υπερηχητικών κυμάτων που αντανακλούν την εικόνα του υπεδάφους. Οι ειδικοί λένε ότι οι ήχοι αυτοί θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρότατα προβλήματα στα θαλάσσια είδη, όπως στρες, έλλειψη προσανατολισμού, αδυναμία λήψης τροφής, προβλήματα ακοής κ.ά.

Το πιο ανησυχητικό βέβαια όλων φαντάζει το ενδεχόμενο ενός ατυχήματος, μιας διαρροής σε μια περίκλειστη θάλασσα σαν το Αιγαίο ή το Ιόνιο, που θα έθετε σε κίνδυνο την υγεία μας, το περιβάλλον, αλλά και ό,τι τροφοδοτεί αυτή τη χώρα τόσα χρόνια: τον τουρισμό. Οι εταιρείες διαβεβαιώνουν ότι πρόκειται πλέον για απολύτως ασφαλή έργα, τη δική μας γενιά όμως θα στοιχειώνει πάντα η εικόνα του κορμοράνου από τον κόλπο του Μεξικού, ως το σύμβολο μιας τεράστιας οικολογικής καταστροφής. Που βέβαια δεν είναι ποτέ μόνο οικολογική, αν σκεφτεί κανείς ότι η πετρελαιοκηλίδα στον κόλπο του Μεξικού στοίχισε πάνω από 65 δις δολάρια.

Καταληκτικά εκτιμώ ότι η χώρα μας έχει τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης και χωρίς προτεραιότητα στις θαλάσσιες εξορύξεις. Ο φυσικός της πλούτος μπορεί και πρέπει να αξιοποιηθεί, με σεβασμό όμως, ώστε να κερδηθεί το στοίχημα της βιωσιμότητας. Καθημερινά έρχομαι σε επαφή με νέους ανθρώπους που εισφέρουν φρέσκιες, καινοτόμες ιδέες εμπνεόμενοι από τις αρχές της αειφορίας, του upcycling, της γαλάζιας οικονομίας και ανάπτυξης…Μπορούμε και πρέπει να συνεχίσουμε σε αυτό το πνεύμα, χωρίς να επιβαρύνουμε άλλο τον πλανήτη, που έχει φτάσει στα όρια του.

Πώς μπορεί ο άνθρωπος να ταιριάξει την ανάγκη βιώσιμης διαχείρισης των θαλάσσιων οικοσυστημάτων με την έξαρση των εμπορικών ροών και την επιτάχυνση στις κινήσεις αξιοποίησης των θαλάσσιων πόρων (αιολικά πάρκα, πετρελαϊκές έρευνες, υπεραλίευση);

Ο πλανήτης πρέπει να παραμείνει υγιής για να μπορέσει να παραμείνει και αξιοποιήσιμος. Η υποβάθμιση του περιβάλλοντος είναι πλέον τόσο οριακή ώστε οι βαθιές τομές προς τη διασφάλιση της αειφορίας δεν αποτελούν αίτημα μόνο του περιβαλλοντικού οικοσυστήματος αλλά και του επιχειρηματικού και επενδυτικού. Μια και μιλάμε για το θαλάσσιο περιβάλλον, είναι διαπιστωμένο και οικονομικά μετρήσιμο ότι η Γαλάζια Οικονομία αναμένεται να παρουσιάσει σημαντική ανάπτυξη μέσα στην επόμενη δεκαετία. Παρόλα αυτά, υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις, ότι οι απώλειες στο φυσικό θαλάσσιο κεφάλαιο, που προέρχονται από μη βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες, διαβρώνουν τη βάση του φυσικού πόρου, από την οποία εξαρτάται η ανάπτυξη αυτή.

Τα προβλήματα των θαλασσών είναι γνωστά: η βιοποικιλότητα φθίνει, οι οικότοποι υποβαθμίζονται, η οξύτητα αυξάνεται, τα πλαστικά και άλλα απορρίμματα συσσωρεύονται, η θερμοκρασία αυξάνεται. Οι ωκεανοί δείχνουν να βρίσκονται υπό τρομερή πίεση, ακριβώς τη στιγμή που τους χρειαζόμαστε περισσότερο. Η συνολική αξία του φυσικού κεφαλαίου της θάλασσας εξαρτάται απολύτως από την ικανότητά μας να το προστατέψουμε, να το διατηρήσουμε και να το διαφυλάξουμε. Πλέον γνωρίζουμε καλά, ότι όσες φορές η επιχειρηματικότητα δεν συνδυάστηκε με σεβασμό στη φύση, το πληρώσαμε διπλά και τριπλά. Το να συνεχίσουμε να το κάνουμε, εκτός από κακό για το περιβάλλον, δεν είναι καν οικονομικά αποδοτικό. Το κλειδί βρίσκεται στον σεβασμό, την προστασία και διατήρηση του φυσικού κεφαλαίου και στην προσπάθεια ήπιας αξιοποίησής του μέσα από τα εργαλεία που μας παρέχει ήδη η τεχνολογία, η επιστήμη και η καινοτομία.

Πόσο επηρέασε η πανδημία τον κλάδο της εμπορικής ναυτιλίας; Προς ποια μέτωπα εκτιμάτε ότι πρέπει να κινηθούν λιμάνια και ναυτιλιακές εταιρίες την επόμενη μέρα;

Η εμπορική ναυτιλία επηρεάστηκε αρκετά από την πανδημία σε μικρότερο βαθμό οικονομικά με εξαίρεση την ναυλαγορά των δεξαμενοπλοίων που ευνοήθηκαν πολύ την περίοδο της πτώσης της τιμής του πετρελαίου. Σε μεγαλύτερο βαθμό η ναυτιλία επηρεάστηκε στον ανθρώπινο παράγοντα, στον πυρήνα της που είναι οι ίδιοι οι ναυτικοί. Υπήρχαν περιπτώσεις ειδικά στις αρχές της πανδημίας, στα πρώτα lockdowns, που κάποιες χώρες ή λιμάνια αρνήθηκαν να παράσχουν ιατρική βοήθεια σε ναυτικούς που είχαν ανάγκη.

Το δεύτερο σκέλος που επηρεάζει πολύ ακόμα όλους τους ναυτικούς και ναυτιλιακές εταιρίες είναι οι περιορισμοί στα ταξίδια και κατ’επέκταση στις αλλαγές πληρωμάτων. Υπήρξε μεγάλη περίοδος που δεν πετούσαν αεροπλάνα, σχεδόν όλος ο κόσμος είχε κλείσει τα σύνορά του και οι ναυτικοί παρέμεναν εγκλωβισμένοι στα πλοία. Επιπροσθέτως υπάρχει σε πολλές χώρες περιορισμός στις άδειες που δίνονται στους ναυτικούς για να κάνουν μια βόλτα στο λιμάνι (shore leave) και επηρεάζει αρνητικά τη ψυχολογία αυτών των ανθρώπων που βρίσκονται για μήνες πάνω στα πλοία.

Οι χώρες και τα λιμάνια θα πρέπει να δεχθούν το αίτημα των ναυτιλιακών εταιρειών και των εκπροσώπων των ναυτικών και να εντάξουν τους ναυτικούς σε καθεστώς εργαζομένων που παρέχουν βασικές υπηρεσίες (key workers) ώστε να μην αντιμετωπίζουν θέματα ως προς τη μετακίνηση τους. Επίσης οι ναυτικοί θα πρέπει να προτεραιοποιηθούν ως προς τον εμβολιασμό. Σίγουρα η πανδημία επηρέασε πολύ τον κλάδο και κάποια μέτρα και πρακτικές ως προς τα υγειονομικά πρωτόκολλα θα παγιωθούν, μπορούμε να παρομοιάσουμε ως ένα βαθμό την πανδημία με την 11 Σεπτεμβρίου που έφερε τον κώδικα ISPS και βελτιώθηκαν οι πρακτικές της ναυτιλίας ως προς την ασφάλεια (security).

Σε ποια στοιχεία ενεργητικού και με ποια κριτήρια τοποθετείται το Blue Green White Fund; Ποιες είναι οι έως τώρα επιδόσεις του;

Όπως ανέφερα και παραπάνω η στροφή προς μια πιο «πράσινη» διακυβέρνηση, προς πιο βιώσιμες επιλογές, προς ενσωμάτωση ESG κριτηρίων σε επενδυτικές επιλογές, δεν αποτελεί πλέον μόνο αδήριτη ανάγκη και αίτημα της περιβαλλοντικής κοινότητας, αλλά και συστατικό στοιχείο κάθε επιχειρηματικής προσπάθειας που φιλοδοξεί να μακροημερεύσει.

To μήνυμα αυτό ελήφθη και από το νεοσύστατο fund «Blue Green White Venture Capital Fund» για τη βιώσιμη ανάπτυξη, το οποίο αντιλαμβανόμενο τα σύγχρονα περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά κελεύσματα, επενδύει σε εταιρείες που παρέχουν λύσεις, έχουν θετικό πρόσημο και προστιθέμενη αξία, κυρίως: στον ναυτιλιακό και παραναυτιλιακό τομέα, τις υπηρεσίες νερού, τον θαλάσσιο τουρισμό, τον Μετασχηματισμό περιβάλλοντος, την παραγωγή πράσινης ενέργειας, την κυκλική οικονομία, τα έξυπνα κτίρια και τους αυτοματισμούς, τις τέχνες, τη βιώσιμη γαστρονομία και μόδα και άλλα πεδία. Με τον τρόπο αυτό το fund φιλοδοξεί να αποτελέσει μια πρόταση επωφελή τόσο για τους επενδυτές όσο και για το περιβάλλον.