Ολιγοπώλια, ακρίβεια και Σοφοκλέους

Ποια μπορεί να είναι η σχέση των ολιγοπωλίων, της ακρίβειας για την οποία γίνεται τόσος λόγος τελευταία και της Σοφοκλέους; Φαινομενικά καμία. Όμως ορισμένα πράγματα δεν φαίνονται ακόμη κι όταν γίνονται.

Δημοσιεύθηκε: 12 Ιουνίου 2008 - 07:59

Dr Money

Το αγαπημένο θέμα των τελευταίων εβδομάδων στη χώρα μας είναι η ακρίβεια.

Πώς ακριβώς ορίζεται η ακρίβεια δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο, αν και οι περισσότεροι το συνδέουν με τις υψηλές τιμές των προϊόντων και υπηρεσιών που καταναλώνουμε η/και χρησιμοποιούμε.

Δεν είναι μυστικό ότι οι τιμές ορισμένων προϊόντων ευρείας κατανάλωσης, π.χ. καφές στις καφετέριες και φρέσκο γάλα στα σούπερ μάρκετ, είναι αρκετά υψηλότερες στη χώρα μας σε σχέση με άλλες της ευρωζώνης, όπου το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι αρκετά μεγαλύτερο.

Για να φτάσουν όμως οι τιμές σε αυτά τα επίπεδα προηγήθηκαν γενναίες αυξήσεις επί σειρά ετών.

Κοινώς, πίσω από την ακρίβεια κρύβεται ο χρόνιος υψηλός πληθωρισμός που τον προηγούμενο μήνα ανέβηκε στο 4,9% σε ετήσια βάση.

Όμως, ο πληθωρισμός δεν ανεβαίνει μόνο στην Ελλάδα. Ανεβαίνει επίσης και σε άλλες χώρες της ευρωζώνης, με αποτέλεσμα ο μέσος πληθωρισμός να σκαρφαλώσει στο 3,6% στη ζώνη του ευρώ τον Μάιο.

Για τους κυβερνώντες η εύκολη εξήγηση είναι η μεγάλη άνοδος των διεθνών τιμών του πετρελαίου, των μετάλλων και των τροφίμων.

Πρόκειται για τη μία όψη του νομίσματος.

Η άλλη όψη είναι πιο σύνθετη κι έχει εγχώριες ρίζες.

Για πολλά χρόνια η Τράπεζα της Ελλάδος και γενικότερα οι μη κρατικοί οργανισμοί επισημαίνουν πως οι αυξήσεις μισθών είναι μεγαλύτερες από την αύξηση της παραγωγικότητας και τροφοδοτούν τον πληθωρισμό.

Είναι μια σωστή παρατήρηση, αλλά δεν αφορά σε όλους τους κλάδους στον ίδιο βαθμό και ασφαλώς κανένας πολιτικός δεν πρόκειται να το παραδεχτεί δημοσίως.

Υπάρχουν κλάδοι των οποίων τα προϊόντα υπόκεινται στον διεθνή ανταγωνισμό, π.χ. εισαγωγές ομοειδών προϊόντων, και άλλοι κλάδοι που είτε προστατεύονται από τον ελεύθερο ανταγωνισμό είτε τα προϊόντα τους δεν είναι διεθνώς εμπορεύσιμα.

Σε γενικές γραμμές η παραγωγικότητα αυξάνεται ταχύτερα στους κλάδους με διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα, σε σχέση με τους υπόλοιπους και δικαιολογεί μεγαλύτερες αυξήσεις μισθών.

Όμως, οι μισθοί αυξάνονται λίγο-πολύ το ίδιο σε όλους τους κλάδους, ακόμη και στους μη εμπορεύσιμους με τη μικρότερη αύξηση παραγωγικότητας.

Το αποτέλεσμα είναι να ανεβαίνουν οι τιμές των προϊόντων και κυρίως των υπηρεσιών που δεν αντιμετωπίζουν τον ανταγωνισμό περισσότερο, συμπαρασύροντας τον γενικό δείκτη τιμών προς τα πάνω.

Το τι μπορεί να συμβεί σε επίπεδο τιμών και επιπέδου υπηρεσιών αν λειτουργήσει σωστά ο ανταγωνισμός φαίνεται στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών και στον τραπεζικό.

Στις τηλεπικοινωνίες η απελευθέρωση της αγοράς έφερε καλύτερες υπηρεσίες και μείωση τιμών.

Αν ο ΟΤΕ συνέχιζε να κυριαρχεί, πιθανότατα κάποιος θα χρειαζόταν μέσο για να κάνει τη δουλειά του, αλλά από την άλλη μεριά τα κέρδη του Οργανισμού και ίσως της μετοχής του θα ήταν μεγαλύτερα.

Στις τράπεζες η απελευθέρωση έφερε χαμηλότερα επιτόκια και βελτίωσε την προσβασιμότητα πολλών πολιτών σε πηγές χρηματοδότησης, οι οποίες τους βοήθησαν να αποκτήσουν περιουσιακά στοιχεία, π.χ. σπίτια κ.ά. Μαζί με αυτά ενισχύθηκαν τα κέρδη τους αλλά και η εθνική οικονομία.

Από την άλλη πλευρά, το μη άνοιγμα πολλών κλειστών επαγγελμάτων, π.χ. φορτηγών δημοσίας χρήσης, βυτιοφόρων, συμβολαιογράφων κ.ά. έχει αποφέρει το αντίθετο αποτέλεσμα στις τιμές και στην ποιότητα των υπηρεσιών.

Το ίδιο ισχύει σε κλάδους με ολιγοπωλιακή διάρθρωση, όπου λίγες εταιρίες κατέχουν δεσπόζουσα θέση. Όλες αυτές δουλεύουν με μεγάλα περιθώρια κέρδους και πρωτίστως ενδιαφέρονται να προστατεύσουν παρά να προσαρμόσουν την τιμολογιακή πολιτική τους στις συνθήκες της ζήτησης.

Φυσικά, υπάρχει πληθώρα μικρομεσαίων επιχειρήσεων που διαπνέονται από την ίδια λογική, με αποτέλεσμα η ακρίβεια να βασιλεύει.

Πώς συνδέεται η Σοφοκλέους με όλα αυτά; Πολύ απλά, υπάρχουν εταιρίες, και μάλιστα πολύ γνωστές, που εφαρμόζουν ανάλογες τιμολογιακές πολιτικές. Βραχυπρόθεσμα ενισχύουν τα κέρδη τους και την ακρίβεια και μεσοπρόθεσμα σκάβουν τον λάκκο τους.

Οι κυβερνώντες έχουν και το μαχαίρι και το καρπούζι και στο χέρι τους είναι να κόψουν τους δεσμούς μεταξύ ακρίβειας, ολιγοπωλιακής διάρθρωσης αγορών και Σοφοκλέους.

Dr. Money

[email protected]

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.