Από τη Λιβύη στη Θεσσαλία, ένα τσιγάρο δρόμος

H κυβέρνηση ετοιμάζει νέο συμπληρωματικό προϋπολογισμό ύψους 600 εκατ. ευρώ για τις πρώτες αποζημιώσεις στη Θεσσαλία και αλλού, που συνδέονται με τις φυσικές καταστροφές. Όμως, οι εκτιμήσεις για το κόστος τους αναθεωρούνται προς τα πάνω, όπως μαθαίνουμε.

Κι αυτό ενώ έχει ήδη δαπανηθεί το σύνολο των 300 εκατ. ευρώ του φετινού αποθεματικού του κρατικού προϋπολογισμού για τις φυσικές καταστροφές. Είτε για να αποζημιωθούν πληγέντες προηγούμενων ετών από την κακοκαιρία «Ιανός» και άλλα ακραία φυσικά φαινόμενα, προσκομίζοντας τιμολόγια για επισκευές, είτε για να πληρωθούν αποζημιώσεις για τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες που είχαμε φέτος.

Το μισό περίπου αποθεματικό ή 150 εκατ. ευρώ κατευθύνθηκε για την πληρωμή αποζημιώσεων προηγούμενων ετών. Το αποθεματικό δημιουργείται από τα φορολογικά έσοδα. Με τους επιστήμονες να περιμένουν ένταση των φυσικών φαινομένων τα επόμενα χρόνια, αυτό εξηγεί τη σπουδή του πρωθυπουργού να διπλασιάσει το αποθεματικό στα 600 εκατ. ευρώ από το 2024 με την επιβολή ΦΠΑ στις βραχυχρόνιες  μισθώσεις και αύξηση του τέλους διαμονής.

Συχνά το ξεχνάμε αλλά μέχρι στιγμής, μόνο το 2023, είχαμε 11 μεγάλες πυρκαγιές σ’ όλη τη χώρα, π.χ. Αλεξανδρούπολη, Αχαΐα, Δυτ. Αττική, Σαρωνικός, Ρόδος, Ροδόπη και Έβρος, και εν συνεχεία την κακοκαιρία «Δανιήλ». Οι πληγέντες εισέπραξαν ή θα εισπράξουν αποζημιώσεις. Με δεδομένο ότι πολλές απ’ αυτές τις περιοχές είχαν περισσότερα σπίτια σε σχέση με τη Θεσσαλία, ο καθένας μπορεί να συνειδητοποιήσει τι γίνεται και τι ουρά δημιουργείται.   

Αυτό εξηγεί την ανακούφιση κυβερνητικών αξιωματούχων που η κακοκαιρία απέφυγε την Κρήτη και μέσω θαλάσσης έφτασε στη Λιβύη, όπου δυστυχώς είχε καταστρεπτικά αποτελέσματα στην πόλη  Ντέρνα, με πάνω από 10.000 νεκρούς.

Τα ανωτέρω οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα επιπλέον 600 εκατ. ευρώ για αποζημιώσεις ίσως δεν φτάνουν. Θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε, όπως μας επισημάνθηκε, ότι τα λεφτά του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ δεν μπορούν να δοθούν για αποζημιώσεις οικοσκευών κ.λπ. παρά μόνο για υποδομές. Είτε εισρεύσουν φέτος, είτε το 2024. 

Από την άλλη πλευρά, είναι ενθαρρυντικό ότι τα φορολογικά έσοδα υπεραποδίδουν στο 8μηνο. Όμως, ίσως υπάρξουν δυσμενείς επιπτώσεις στα κρατικά έσοδα από τις πρωτοφανείς καταστροφές που προκάλεσε ο «Δανιήλ» το δίμηνο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου στη Θεσσαλία κι αλλού και επομένως, θα πρέπει να περιμένουμε.  

Υπενθυμίζουμε ότι ο φετινός στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα είναι 0,7% του ΑΕΠ στον προϋπολογισμό, έναντι 1,1% που είναι ο στόχος στο Σύμφωνο Σταθερότητας. Αν πάντως τα έσοδα διατηρήσουν την ορμή τους και άλλες κρατικές δαπάνες περιορισθούν, πρωτογενές πλεόνασμα ίσο με 1% του ΑΕΠ περίπου δεν μπορεί να αποκλεισθεί.

Αν φυσικά η κακοκαιρία «Δανιήλ» είχε πλήξει την Κρήτη, θα μιλούσαμε για τελείως διαφορετικές δημοσιονομικές προοπτικές σήμερα.

Με άλλα λόγια, ήμασταν τυχεροί στην ατυχία μας.