Βραχυπρόθεσμα πληθωρισμός, μακροπρόθεσμα αποπληθωρισμός;

Ας ρίξουμε μια ματιά στα επίπεδα του ετήσιου πληθωρισμού τον Ιούλιο σε διάφορες χώρες, με βάση τα στοιχεία του Trading Economics.

Βλέπουμε λοιπόν ότι η ετήσια αύξηση των τιμών καταναλωτή ανέρχεται σε 2,5% στην Ελλάδα, 6,1% στην ευρωζώνη, 6,17% στη Γερμανία, 4,3% στη Γαλλία, 5,93% στην Ιταλία, 5,8% στην Ιρλανδία, 3,07% στην Πορτογαλία και 2,3% στην Ισπανία.

Στις γειτονικές μας χώρες, η Τουρκία κρατά τα σκήπτρα με 48% περίπου και ακολουθούν η Σερβία με 12,5%, η Ρουμανία με 9,44%, η Βουλγαρία με 8,5%, η Αλβανία με 4,2% και η Κύπρος με 1,47%.

Η Βρετανία βρίσκεται στο 6,8%, η Ρωσία στο 4,3%, η Ελβετία στο 1,6%, οι ΗΠΑ στο 3,2% και η Κίνα με -0,3%.

Αν εξαιρέσουμε την Κίνα, όπου επικρατεί αποπληθωρισμός, στις υπόλοιπες χώρες ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει αρκετά έως πάρα πολύ από τα υψηλά επίπεδα που είχαν φθάσει το 2022. 

Ποιον ή ποιους θα πρέπει να «ευχαριστήσουμε» γι’ αυτή την εξέλιξη; Η ερώτηση δεν είναι ρητορική, γιατί όπως θα διαπιστώσετε σύντομα, έχει συνέπειες για τη μελλοντική πορεία των τιμών.

Μερικοί οικονομολόγοι πιστεύουν ότι η μείωση οφείλεται στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Η τελευταία επιδείνωσε τον πληθωρισμό που τροφοδότησαν οι επεκτατικές δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές των σημαντικότερων οικονομιών του κόσμου.

Μάλιστα, η αποδυνάμωση της οικονομικής δραστηριότητας στην Κίνα σε συνδυασμό με τη διολίσθηση του γουάν σημαίνει πως η Κίνα εξάγει αποπληθωρισμό στον υπόλοιπο κόσμο.

Γι’ αυτούς η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού δεν οφείλεται στην πολιτική των κεντρικών τραπεζών. Ο Paul Krugman των ΝΥ Times συντάσσεται μ’ αυτή την άποψη. Το σκεπτικό του είναι απλό: Αν τα υψηλότερα επιτόκια ευθύνονταν για την πτώση του πληθωρισμού, αυτό θα είχε επιτευχθεί μέσω συμπίεσης της οικονομικής δραστηριότητας, αύξηση της ανεργίας κ.λπ. Όμως, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται. Προφανώς, έχει στο νου του τις ΗΠΑ.

Η συλλογιστική βασίζεται στην υπόθεση ότι αυτή τη φορά ο πληθωρισμός προέρχεται από την προσφορά και όχι τόσο τη ζήτηση.  Επομένως, η επίπτωση από την αύξηση των επιτοκίων κατά 500 μονάδες βάσης και πλέον στις ΗΠΑ και 400 μονάδες στην ευρωζώνη είναι μικρή.

Αν όμως οι οπαδοί της ανωτέρω άποψης έχουν δίκιο, τότε θα πρέπει να αναθεωρήσουμε ανάλογα τις προβλέψεις για την πορεία του πληθωρισμού στο μέλλον.  

Σ’ αυτή την περίπτωση, οι αυξήσεις επιτοκίων θα πλήξουν τη συνολική ζήτηση, έστω με μια καθυστέρηση 12-18 μηνών, φέρνοντας τον πληθωρισμό και την οικονομική δραστηριότητα σε χαμηλά επίπεδα.

Φυσικά, υπάρχουν κι άλλοι όπως ο Jimmy Chang, επικεφαλής επενδύσεων στο παγκόσμιο γραφείο της οικογένειας Ροκφέλερ, ο οποίος προσεγγίζει το θέμα κάπως διαφορετικά. Κι αυτό γιατί δίνει κυρίως βάση στις αλλαγές που συνέβησαν στη συμπεριφορά των ανθρώπων κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Τι εννοεί; Ο κόσμος στράφηκε από τις αγορές αγαθών στις υπηρεσίες μετά την πανδημία και ο πληθωρισμός των υπηρεσιών εμφανίζεται πιο ανθεκτικός. Αυτό έχει αρχίσει να διαχέεται στην αγορά εργασίας με αυξήσεις μισθών, που εν συνεχεία τροφοδοτούν τις τιμές, δημιουργώντας έναν κύκλο που οι κεντρικές τράπεζες δεν επιθυμούν.    

Τη δεκαετία του 1970 χρειάσθηκαν πολλά χρόνια περιοριστικής νομισματικής πολιτικής για να νικηθεί ο πληθωρισμός. Αν τώρα πάει στο 2% τόσο γρήγορα, θα είναι ιστορική εξαίρεση. Μήπως όμως η πανδημία και όσα έγιναν δεν ήταν τελείως διαφορετικά από εκείνα που γνωρίζαμε; Απαντούν οι θιασώτες της θεωρίας της εφοδιαστικής αλυσίδας.