Το χρήμα δεν έχει πει την τελευταία λέξη

Όταν πολύ χρήμα κυνηγάει λίγα αγαθά, το μέσο επίπεδο τιμών των καταναλωτικών αγαθών ανεβαίνει και έχουμε πληθωρισμό. Ο νομπελίστας οικονομολόγος Μίλτον Φρίντμαν υποστήριζε ότι ο πληθωρισμός είναι πάντοτε και παντού νομισματικό φαινόμενο, υπό την έννοια ότι είναι αποτέλεσμα της ταχύτερης αύξησης της προσφοράς χρήματος σε σχέση με την εθνική παραγωγή.

Οικονομολόγοι από άλλες σχολές το αμφισβήτησαν, αλλά είναι γενικά αποδεκτό ότι ο πληθωρισμός είναι νομισματικό φαινόμενο μακροπρόθεσμα. 

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας της Covid τo 2020 και σε μικρότερο βαθμό το 2021, οι κυβερνήσεις ξόδεψαν χρήμα για να ενισχύσουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις και οι κεντρικές τράπεζες έριξαν ρευστότητα στην αγορά για να αποφευχθεί η ύφεση.

Η προσφορά χρήματος Μ2 αυξήθηκε σημαντικά, π.χ. κατά 26% στις ΗΠΑ, σηματοδοτώντας τη μεγαλύτερη αύξηση από το 1870, σύμφωνα με τη Reventure Consulting.

Για τους οπαδούς της άποψης ότι η μεγάλη αύξηση της προσφοράς χρήματος φέρνει πληθωρισμό, τα γεγονότα που ακολούθησαν με τον ετήσιο αμερικανικό πληθωρισμό να σκαρφαλώνει στο 9,1% τον Ιούνιο του 2022 θεωρήθηκαν δικαίωση.

Όμως, η τάση του πληθωρισμού έχει μετατραπεί σε πτωτική εδώ και κάποιους μήνες παρά την ύπαρξη εστιών αντίστασης. Αυτό συμβαίνει ενώ η προσφορά χρήματος Μ2, η οποία περιλαμβάνει τα κέρματα και χαρτονομίσματα σε κυκλοφορία, τις καταθέσεις όψεως, ταμιευτηρίου  και προθεσμίας έως 2 έτη, εμφανίζει κάμψη από πολύ νωρίτερα στην ευρωζώνη και στις ΗΠΑ.

Μάλιστα, η μείωση της Μ2 κατά 4,1% τον Μάιο στις ΗΠΑ (από το ιστορικό υψηλό) ήταν η μεγαλύτερη  από το 1933. Η προσφορά χρήματος έχει συρρικνωθεί πάνω από 2% μόνο 4 φορές από το 1870, σύμφωνα με τον Nick Gerli της Reventure Consulting. To 1870, τo 1893, τo 1921 και τη Μεγάλη Ύφεση. 

Σε όλες τις περιπτώσεις, η οικονομία βυθίστηκε στην ύφεση με αποπληθωρισμό, δηλ. το ακριβώς αντίθετο απ’ αυτό που αναμένουν οι αγορές με βάση τη συμπεριφορά τους.

Φυσικά, το ράλι του 1ου εξαμήνου στη Wall Street οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις μεγάλες ιντερνετικές πλατφόρμες ή τις «Μεγαλοπρεπείς 7» όπως αποκαλούνται. Το ράλι δεν  είχε δηλαδή ευρεία χαρακτηριστικά.    

Οι απαισιόδοξοι προσθέτουν ότι ο τραπεζικός δανεισμός εμφανίζει κάμψη από το απόγειό του τον Μάρτιο του 2023 καθώς τα κριτήρια δανειοδότησης έγιναν πιο αυστηρά. Αυτό είναι επίσης ασυνήθιστο καθώς δεν έχει παρατηρηθεί κάτι ανάλογο τα τελευταία 50 και πλέον χρόνια, με εξαίρεση το 1975, το 2001 και την περίοδο 2009-2010, που ο χρηματιστηριακός δείκτης S&P 500 έχασε τουλάχιστον 50% της αξίας του.

Αν οι ακόλουθοι του Φρίντμαν έχουν δίκιο, ίσως θα πρέπει να ανησυχούμε, αφενός, για ύφεση και αφετέρου αποπληθωρισμό, που θα συνοδεύεται από ξεπούλημα των αγορών.                

Τουλάχιστον οι επενδυτές στη Wall Street μπορεί να παρηγορηθούν από το γεγονός ότι η ιστορία θέλει τις ανοδικές περιόδους να κρατάνε πάνω από 1.000 μέρες και οι πτωτικές 286 μέρες κατά μέσο όρο.

Η πτώση της Wall Street (S&P 500) το 2022 διήρκησε πάντως 282 μέρες και ήταν της τάξης του 25% περίπου, με τη μέση πτώση να είναι 35% κατά μέσο όρο.

Προς τα παρόν, οι αγορές δεν χαμπαριάζουν. Μακάρι να έχουν δίκιο. 

ΣΗΜ: Η στήλη θα απουσιάσει τις δύο επόμενες εβδομάδες, κάνοντας χρήση της καλοκαιρινής αδείας της.  ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ σε όλους και όλες.