Να πληρώνονται οι κληρικοί από την εκκλησία

Αν μια υπερχρεωμένη χώρα όπως η Ελλάδα θέλει να προχωρήσει σε μόνιμες γενναίες μειώσεις φόρων, π.χ. φόρος αλληλεγγύης, φορολογικών συντελεστών εισοδήματος, ΦΠΑ, ασφαλιστικών εισφορών κ.λπ., και ταυτόχρονα να μειώσει το δημόσιο χρέος, δεν έχει πολλές επιλογές. Η επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης και η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής μπορεί να αποτελέσουν μέρος της λύσης. Όμως, ούτε η ανάπτυξη διατάσσεται ούτε η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής αποδίδει πάντοτε καρπούς. Για πιο σίγουρα αποτελέσματα απαιτούνται στοχευμένες  μειώσεις κρατικών δαπανών.

Η μισθοδοσία του κλήρου από το κράτος στην Ελλάδα κυμαίνεται κοντά στα 200 εκατ. ευρώ ετησίως και θα έπρεπε να είναι υποψήφια για περικοπή, από τη στιγμή που η εκκλησία διαθέτει τεράστια αναξιοποίητη περιουσία και ο κλήρος έχει πολλά αφορολόγητα τυχερά απο γάμους, βαπτίσεις, μνημόσυνα κ.λπ. Όμως, χρειάζεται μακροχρόνιο πλάνο για τη σταδιακή  μετάβαση στο νέο καθεστώς, χωρίς να τίθενται σε κίνδυνο οι μισθοί των ιερέων ενδιάμεσα. 

Η Ελλάδα έχει το «προνόμιο» να έχει τους περισσότερους παπάδες ανά 100.000 κατοίκους σε 29 χώρες της Ευρώπης, με 88 περίπου, έναντι 83 της Ιταλίας και 80 της Ρουμανίας. Στον αντίποδα, με τους λιγότερους παπάδες βρίσκονται η Βουλγαρία με 12, η Τσεχία με 19 και η Ολλανδία με 20 περίπου, σύμφωνα με τα στοιχεία των Πατριαρχείων και των Αυτοκέφαλων Εκκλησιών το 2018. Γιατί συμβαίνει αυτό δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς, διαβάζοντας τις ιστορίες ανθρώπων που δεν εμβολιάσθηκαν επειδή έτσι τους είπε ο πνευματικός τους (!) και ρίχνοντας μια ματιά στο ανάγλυφο του ελληνικού εδάφους. Μάλιστα, η Ελλάδα εμφανίζεται να είναι η μοναδική χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην οποία οι ιερείς είναι δημόσιοι υπάλληλοι. Συγκεκριμένα, στην Ιταλία, οι κληρικοί πληρώνονται αποκλειστικά από την εκκλησία και μόνο αν διδάσκουν σε δημόσιο σχολείο πληρώνονται από το κράτος. Στη Λιθουανία, οι παπάδες πληρώνονται μόνο από την εκκλησία της χώρας. Στην Ολλανδία, μόνο οι κληρικοί που εργάζονται για την κυβέρνηση, π.χ. στρατό, πληρώνονται από το κράτος. Στην Ιρλανδία, οι κληρικοί πληρώνονται από την εκκλησία. Στην Πολωνία, το κράτος πληρώνει μόνο τους κληρικούς του στρατού και συνεισφέρει στα ασφαλιστικά επιδόματα. Στην Ισπανία, η εκκλησία δεν χρηματοδοτείται από το κράτος, όμως, όσοι πολίτες το επιθυμούν, μπορούν να επιλέξουν να δίνουν το 0,7% των ασφαλιστικών εισφορών τους στις ανάγκες της εκκλησίας. Στη Βρετανία, ο μισθός των κληρικών πληρώνεται από την εκκλησία. Στη Γαλλία, το κράτος δεν πληρώνει τους κληρικούς, εκτός από λίγες εξαιρέσεις για ιστορικούς λόγους.

Πρόσφατα, έγινε στη χώρα μας μεγάλος θόρυβος μετά από δημοσίευμα της «Καθημερινής», που ήθελε την κυβέρνηση να ευνοεί επιπλέον προσλήψεις ιερέων και τη μονιμοποίηση χιλιάδων ακόμη. Θυμίζουμε ότι ο νόμος του 1945 αναγνώρισε 6.000 οργανικές θέσεις ιερέων των ενοριών, όμως ο κρατικός κορβανάς πλήρωνε για την εν μέρει μισθοδοσία πολύ περισσότερων. Το 1968, επί χούντας, ο νόμος εξομοίωσε μισθολογικά τον παπά με τον δημόσιο υπάλληλο, δηλ. το κράτος ανέλαβε την υποχρέωση να συμπληρώνει όσα χρειάζονται για να λαμβάνει ο ιερέας ίσο μισθό με τον δημόσιο υπάλληλο. Τον Ιανουάριο του 2004, καταργήθηκε η ειδική εισφορά απο τα ακαθάριστα έσοδα των ναών και από τότε ο κλήρος μισθοδοτείται καθολικά από το Δημόσιο.

Η σταδιακή μείωση έως κατάργηση της μισθοδοσίας του κλήρου από τον κρατικό προϋπολογισμό θα πρέπει να δρομολογηθεί σε βάθος χρόνου, σε συνάρτηση με την εξεύρεση πόρων. Η επαναφορά της φορολόγησης επί των ακαθάριστων εσόδων των ναών που καταργήθηκε το 2004 και η εθελοντική συνεισφορά μέρους του φόρου εισοδήματος των πιστών, π.χ. 0,7% κατά τα ισπανικά πρότυπα, μαζί με τις δωρεές θα πρέπει να είναι ο πρώτος πυλώνας χρηματοδότησης του Ταμείου μισθοδοσίας των κληρικών. Ο δεύτερος θα πρέπει να είναι η αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας, που χρειάζεται πολύ περισσότερο χρόνο.

Η εκκλησία θα μπορεί να δίνει τους μισθούς που θέλει και να προσλαμβάνει όσους ιερείς θέλει, από τη στιγμή που θα μπορεί να τους χρηματοδοτεί. Όμως, η μισθοδοσία των παπάδων από τον τακτικό προϋπολογισμό θα πρέπει να έχει ημερομηνία λήξης. Έτσι και ο κρατικός προϋπολογισμός θα εξοικονομήσει πόρους και οι σχέσεις κράτους-Εκκλησίας θα είναι πιο διαφανείς.